Tölvumál - 01.12.1998, Page 28

Kjallaragrein
30 mdnaða reglan
Stefán Ingólfsson
Af því leiðir að verk-
tíma verður ekki
komið niður fyrir
ákveðin mörk
Þegar óskipulega er
unnið eru dæmi um
að kostnaður hafi
aukist enn meira,
jafnvel 200-400%
Mönnum hefur reynst mjög erfitt
að Ijúka stórum verkum í hug-
búnaðargerð innan þess ramrna
sem þeirn er settur. Mörg dæmi eru þekkt
um risastór upplýsingakerfi sem hafa
hrunið þegar þau voru tekin í notkun,
verið lögð til hliðar eða úrelst á hönnunar-
tíma. Þetta á einnig við urn minni verkefni.
Bandaríkskar kannanir sýna til dæmis að
aðeins öðru hverju verkefni sem kostar
innan við 50 milljón krónur lýkur á eðli-
legum tíma og innan kostnaðarramma.
Sörnu kannanir sýna að dýrari verk fara
enn oftar úr böndunum. Þeim lýkur ekki á
fyrirhuguðum tíma og fara fram úr settum
kostnaðaráætlunum. Nefna má að vestan-
hafs lýkur færri en 20% verka sem kosta
75-150 milljónir innan kostnaðar- og tírna-
ramma. Reynslan af enn stærri verkurn er
verri. Menn hafa mjög hliðstæða reynslu
hér á landi. Reyndir ráðgjafar telja að þegar
verktími í gerð upplýsingakerfa fer upp fyrir
ákveðin mörk megi ganga að verulegum
vandræðum sem vísum. Mörg verk í upp-
lýsingatækni hafa farið úr böndum af
þessum sökurn. Öll rök hníga að því að
verktími upplýsingakerfa megi ekki vera
lengri en 30 mánuðir, líklega þó enn
skemmri.
Hentugasti verktími
I verkefnastjórnun þekkja menn að hvert
verk hefur sinn hagkvæmasta verktíma. Sé
því lokið á þeirn tíma verður kostnaðurinn
minnstur. Algengt er að menn reyni að
flýta verkum, ekki síst í byggingafram-
kvæmdum og verklegum framkvæmdum.
I þeim tilfellum verða menn fyrir flýti-
kostnaði sem oft hækkar heildarkostnað
um 10-30%. Þegar óskipulega er unnið
eru dæmi urn að kostnaður hafi aukist enn
meira, jafnvel 200-400%. Hliðstæð dæmi
þekkjast úr upplýsingaiðnaði. Ekki er
óalgengt að menn hyggist stytta sér leið
með því að hlaupa yfir mikilvæga verk-
þætti. Gerð kröfulýsingar er sleppt, próf-
unum er sleppt eða vanrækt að samkeyra
ný og gömul kerfi svo eitthvað sé nefnt.
Niðurstaðan er undantekningalítið sú að
kostnaður hækkar. Verktíminn verður auk
þess lengri en ef verkið væri unnið á skipu-
legan hátt. Verki má vissulega flýta á
faglegan hátt án þess að stóráföll verði.
Slíkt krefst faglegrar verstjórnar og
hækkar alltaf kostnað. Of löngum fram-
kvæmdatíma fylgir einnig alltaf aukinn
kostnaður. Það á við um allar greinar,
byggingariðnað jafnt og upplýsingatækni.
Algengasti kostnaðarþáttur sem fylgir
löngum verktíma er fjármagnskostnaður.
Einnig verður kostnaður við að endur-
vinna hluta verks þegar forsendur breytast
á löngum verktíma. f byggingariðnaði má
til dæmis reikna með að kostnaður vegna
hvers árs sem húsbygging dregst aukist
um 10-14%. í hugbúnaðargerð er allur
dráttur enn dýrari. Við hvert ár sem verki
seinkar að óþörfu hækkar kostnaður um
minnsta kosti 20-25%.
Skemmsti verktími
Kerfisgerð er unnin í vel skilgreindum
verkþáttum. Hver áfangi tekur við þegar
öðrum lýkur. Þessu má á vissan hátt líkja
við húsbyggingu. Fyrst þarf að hanna
verkið. Þá þarf að leggja grunninn og
síðan kemur hver hæð ofan á þá sem áður
var byggð. Af því leiðir að verktíma verður
ekki komið niður fyrir ákveðin mörk. Sama
gildir um gerð upplýsingakerfa. Neðri
ntörk verktíma eru breytileg eftir untfangi
og eðli verkefna. Upplýsingakerfi sent
framleidd eru fyrir almennan markað
þurfa til dærnis að ganga í gegnum tíma-
frekar prófanir í raunumhverfi, oft nefndar
betaprófanir. Þess vegna er skemmsti tími
sem tekur að framleiða markaðshæfan hug-
búnað lengri en sá tími sem þarf til að sér-
smíða hugbúnað fyrir einn aðila. Sjálf
kerfisgerðin tekur þó ótrúlega svipaðan
tíma og er háð umfangi verksins mældu í
mannmánuðum eða mannárum. Mismun-
urinn á tímalengd felst aðallega í forvinnu,
undirbúningi, prófunum og gangsetningu.
Nánast má að setja upp stærðfræðilega lík-
ingu fyrir þann tíma sem tekur að greina,
forrita og villuprófa hugbúnað. Reyndir
verkefnastjórar geta við gerð verkáætlana
28
Tölvumál