Vísir - 26.04.1963, Blaðsíða 8

20
— Framsákn bauð Bretum miklu meira
sem við nú höfum gert. Er það
þjóð okkar til mikils sóma.
Þá fagnar margur því, að at-
vinnutekjur almennings hafa nú
verið gerðar sem næst skatt-
frjálsar, og þá einnig því, að bú-
ið er að umbylta og moka út
ýmsum skaðlegum, karlægum ó-
lögum og ósiðum á sviði fjár-
málastjórnar ríkisins, og er þar
nú ósambæriiega þriflegra um að
litast.
Þá minni ég á hinar geysi-
miklu fyrirgreiðslur til handa öll-
um atvinnurekstrí landsmanna,
jafnt til sjávar sem sveita. Hef-
ur þar hver fengið sitt og þá
ekki bændur slzt. Á ég þar við,
að nú hefur með ríkisábyrgðinni
verið af þeim létt þungum á-
hyggjum vegna stöðugrar óvissu
um verðlag útflutningsvöru
þeirra, en þá skyldu höfðu
Framsóknarmenn algjörlega van-
rækt alla sína valdatið, alveg á
sama hátt og stjórn þeirra skildi
við sjóði landbúnaðarins algjör-
lega gjaldþrota, en nú eru þéir
með risaátaki svo myndarlega
reistir við, að eftir 12 ár munu
stofnsjóðir þeirra nema 500 mill-
jónum króna og þá munu þeir
bærir um að lána árlega út 150
milljónir króna af eigin fé.
Margir minnast þakklátum
huga mikillar fjáröflunar til út-
lána til húsabygginga og öll
fagnar þjóðin hinu endurheimta
verzlunarfrelsi, en nú er á boð-
stólum mikið úrval og gnægð
beztu vöru á frjálsum markaði, i
stað vöruskorts, svartamarkaðs
og biðraða áður.
Mál málanna,
En það málið, sem hvað mesta
athygli hefur vakið, ekki aðeins
hérlendis, heldur og erlendis, er
án efa hinn mikli sigur í Iand-
helgismálinu, er ríkisstjórn ís-
lands tókst að Ieysa fiskveiða-
deiluna við Breta, sem ekki að-
eins ógnaði lífi og eignum ís-
lendinga, heldur var af hálfu
kommúnista beinlínis til þess ætl-
uð að slíta Island úr vestrænum
tengslum og henda þvi síðan í
fanga Rússa.
Stóðu þær ráðagerðir miklu
dýpra en almenningur gerði sér
grein fyrir. Myndi án efa mörg-
um Framsóknarmanninum bregða
í brún, ef hann fengi rétta inn-
sýn í þetta mikla mál og öðlast
þar með nokkru gleggri skilning
á því út í hvaða foraðsfen for-
ingjar Framsóknar láta kommún-
ista leiða sig, þegar völd þeirra
eru í veði.
Stærsti sigurinn.
Tel ég eftir atvikum rétt að
víkja nokkru nánar að þessu
stórmáli, m. a. vegna ummæla
stjórnarandstæðinga síðustu dag-
ana.
Fá mál hafa verið ofar á baugi
í íslenzkum stjórnmálum allt frá
fyrri Genfarráðstefnunni, vorið
1958, og þar til það var endan-
lega Ieyst í marzmánuði 1961 en
landhelgismálið. Og raunar má
segja, að allt frá því að fyrsta og
stærsta sporið var stigið — stóri
sigurinn var unninn — 1 þessu
einu hinu stærsta velferðarmáli
íslands með lokun fjarða og flóa
og útfærslu I 4 mílur vorið 1952,
hafi varla nokkur mál gagntekið
svo hugi fslenzku þjóðarinnar
sem einmitt landhelgismálið, enda
þjóðin öll alltaf viðurkennt sann-
leiksgildi þess kjörorðs, sem
Sjálfstæðisflokkurinn í öndverðu
skráði á gunnfána sinn: „land-
helgi eða landauðn“.
Stefna Sjálfstæðisflokksins hef
ur alltaf verið bein I þessu máli,
og forysta hans í því óbrigðul.
Við höfum sýnt í verki, að enda
þótt við metum og virðum vel
frelsisunnandi samstarfs- og vina-
þjóðir okkar, þá höfum við með
einurð haldið fast á rétti okkar
litlu þjóðar, þegar og þar sem
hann hefur rekist á hagsmuni
hinna voldugu, stóru þjóða. Við
höfum viljað, að íslendingar
sýndu einurð án ofsa, kurteisi
án fleðuháttar. Þegar þeim ráð-
um hefur verið fylgt, hefur ís-
landi vel farnast, ella ekki. Það
sézt bezt á því, að 1952 létu all-
ar þjóðir sitja við mótmælin ein,
án aðgerða, þegar undan er skil-
ið löndunarbann brezkra útgerð-
armanna á ísvörðum fiski. En
eftir samskonar aðgerðir 1958,
sem búið var að ryðja brautina
fyrir og því áttu að reynast
miklu meðfærilegri, vorum við
beittir vopnavaldi, enda höfðum
við þá neitað að ræða mál okkar
við gagnaðila.
Höfðu ráð okkar Sjálfstæðis-
manna þá verið að engu höfð.
Lokaráð Kommúnista.
Þessi styrjöld úti fyrir strönd-
um íslands, sem færði svo mikla
hættu yfir líf og eignir íslend-
inga, að einstakt lán var að ekki
dró til stórra tíðinda, hófst í
september 1958. Hún var eins og
svo margt illt arfur, sem núver-
andi stjórn síðan tók við af
vinstri stjórninni og afléiðing
þeirra vinnubragða, sem sú
stjórn viðhafði undir forystu
kommúnista. Þeirra ráðagerðir
hafa frá öndverðu staðið djúpt
og byggðust á hollustunni: við
Moskva. Þeim skiidist vel, að
eins og útfærsla landhelginnar
var lífsnauðsyn Islendingum, áttu
Bretar þar mikilla og gagnstæðra
hagsmuna að gæta. Ekkert mál
var því eins vel fallið til að
kynda ófriðarbál milli þessara
varnarbandalagsbræðra og vina-
þjóða eins og einmitt landhelgis-
málið. Telja mátti víst, að Bretar
sýndu andstöðu. Og því ónær-
gætnari sem framkoma okkar
gagnvart þeim yrði, því skærara
myndi ófriðareldurinn loga. Við
fslendingar myndum aldrei gefa
okkur, beinlfnis vegna þess að
við börðumst fyrir lífsviðurværi
okkar, fyrir fátæka mannsins
einasta lambi. Bretar myndu
heldur aldrei slaka til, því hvað
sem hagsmununum liði, sem þó
voru miklir, mypdu þeir aldrei
láta kotríkið kúga heimsveldið.
Að því hlyti svo að koma, að
styrjöldin á hafinu leiddi til
slysa. Þá mundu fslendingar fyll-
ast réttlátri reiði, ofsa og hatri,
sem óhjákvæmilega endaði með
því að við segðum okkur úr varn-
arbandaiagi vestrænna þjóða.
Lokaleikurinn í þessari svika-
myllu kommúnista átti svo að
vera sá, að fslendingar vísuðu
varnarliðinu úr Iandi, en fælu
síðan Rússum að verja landhelg-
ina.
Þetta er skiljanlegt frá sjón-
arhóli kommúnista séð.
Valdagræðgi
Framsóknar.
En Framsóknarflokkurinn? —
„Hvað réði hans gerðum?“
spyrja menn.
Svarið er: Þetta sama. Þetta
eina. Þetta, sem alltof oft ræður
alltof miklu hjá Framsókn: Völd-
in. Þegar kommúnistar hótuðu að
rjúfa stjórnina, fengju þeir ekki
ráðið öllum aðgerðum í land-
——B— llillil 11111 ■ I
helgismálinu, gugnaði Framsókn.
Og þegar út í foraðið var kom-
ið, var anað áfram.
Að vísu gerði forsætisráðherr-
ann, Hermann Jónasson, Atlants-
hafsbandalaginu og þá fyrst og
fremst Bretum sáttaboð og bauð
margföld þau hlunnandi, sem við
að lokum þurftum að ganga inn
á, en allt fór í ólestri, svo að á-
fram dró til fulls fjandskapar,
sem endaði með herhlaupi Breta
að ströndum íslands. Sannreyndi
þá Hermann Jónasson, að hægara
hafði verið að vekja upp ófriðar-
drauginn en að kveða hann nið-
ur aftur.
Þegar núverandi stjórn tók við
völdum, var henni Ijóst, að eitt
hennar erfiðasta viðfangsefni yrði
að létta af sér þessum illa arfi
og freista þess að koma á sætt-
um milli íslendinga og Breta.
Andstæðingar okkar munu hafa
talið, að þessar illdeilur myndu
verða banabiti okkar, nema ann-
að yrði fyrra til. Þeir létu einsk-
is ófreistað til að loka öllum
sáttadyrum og mögnuðu til svo
mikils andróðurs, að fá dæmi eru
til. Mátti þá ekki milli sjá, hvor
deildin dugði betur, kommúnistar
eða Framsóknarflokkurinn. Dag-
lega bárust stjórninni áskoranir
úr öllum áttum, sumar frá vold-
ugum félagasamtökum, aðrar frá
innstu dala hreppsnefndum o. s.
frv., þar sem stjórninni var
stranglega bannað að ræða land-
helgismálið við Breta, hvað þá
að sættast.
Samningar væru svik, hvernig
sem þeir væru o. s. frv. Jafn-1
framt höfðu þjöðkunnir menn
uppi hótanir um ofbeldi og
myndi Alþingi götunnar sýna
stjórninni í tvo heima, ef hún
hyggðist nota þjóðkjörinn þing-
meirihluta til að ráða málinu lög-
lega til lykta.
Stjórnin fór sínu
fram.
Að sjálfsögðu hafði stjórnin
allt þetta að engu. I-Iún gerði sér
ljóst, að þessi mikli blandaði kór,
uppæstur af áróðri kommúnista,
vissi ekkert hvað hann söng —
mótmælti, án þess að hafa hug-
mynd um hverju hann var að
mótmæla. Og vitaskuld höfðu
hótanir þær ein áhrif að herða
stjórnina til einbeittrar ákvörð-
unar um að fara sínu fram, hvað
sem slíkt fólk raulaði og tautaði.
Stjórnin tók því upp viðræður
við Breta um málið, þegar hún
taldi tímabært, hélt fast og vel
á málstað íslendinga og náði að
lokum samkomulagi. sem Islend-
ingum var svo hagstætt, að ótrú-
legt má teljast.
Mennirnir, sem 1958 sjálfir
höfðu boðið Bretum mikil boð,
sem Bretar þó höfnuðu. stóðu
höggdofa, þegar þeir heyrðu hvað
okkur hafði tekizt.
Framsókrs bauð Bretum
miklu meira.
Þeir buðu Bretum afnot allra
yt.ri 6 mílnanna. sem eru 20500
ferkílómetrar, í 3 ár allt árið, alls
staðar og alltaf, einungis ef Bret-
ar fengju.st til að viðurkenna 12
mílurnar að þessum þrem árum
liðnum. En okkur tókst hins veg-
ar að fá Breta til að sætta sig við
að fá aðeir.s heimild til þriggia
ára afnota af sem svarar 5500
ferkílómetra svæði. Og það, sem
meira var og andstæðingunum
þótti svo lýgilegt, að þeir ætluðu
ekki að trúa sínum eigin eyrum,
— Bretar féllust jafnframt á að
afhenda okkur strax nýtt friðun-
arsvæði utan tólf mílnanna,
nokkurn veginn jafn stórt, eða
5065 kílómetra að stærð, og ekki
aðeins til þriggja ára, heldur um
alla framtíð.
Var þó sættin okkur enn hag-
stæðari en þessar tölur sýna. Bar
margt til, sem óþarft er að rekja
hér.
Með þessum sættum hafði Is-
land unnið margþættan sigur.
Varðandi sjálfa Iandhelgina voru
ákvæði samningsins okkur ósam-
bærilega miklu hagstæðari en
tafarlaus og skilmálalaus við-
urkenning 12 mílnanna. En auk
þess hafði nú tekizt að tengja að
nýju gömul bönd samúðar og
gagnkvæmrar vináttu milli Is-
lendinga og Breta og með því
verið vikið frá vörum þjóðarinn-
ar og alls hins frelsisunnandi
heims hinum beizka bikar fjör-
ráða kommúnistanna.
Margir erlendir stjórnmála-
menn, vinveittir íslandi, hafa
látið í ljósi undrun yfir því, að
fslendingum skyldi takast að ná
þessum sáttum og er það að von-
um. Þykir mörgum með öllu ó-
skiljanlegt, að íslendingar skyldu
kaupa þær því einu verði, að
heita því að lúta þeim lögmálum,
sem allar menningarþjóðir telja
sér skylt að fylgja og þeim er
mest nauðsyn á, sem minnstar
eru, en það er að leita alþjóða-
dóms um lögmæti nýrrar út-
færslu landhelginnar. En þessa
yfirlýsingu gáfu íslendingar, jafn-
framt því sem þeir lýstu yfir, að
þeir myndu halda áfram barátt-
unni fyrir stækkaðri landhelgi,
eftir öllum löglegum leiðum.
Höfðu íslendingar áður gert
samskonar boð er ríkisstjórn
Steingríms Steinþórssonar, en í
henni áttu þeir Hermann Jónas-
son og Eysteinn Jónsson sæti,
árið 1953 bauð Bretum að vísa
landhelgisdeilunni til alþjóða-
dómsins í Haag. Hefir og enginn
Islendingur Iýst betur nauðsyn
íslendinga og raunar allra smá-
þjóða á því, að deilur yrðu út-
kljáðar fyrir alþjóðadómstóli, en
ekki með ofbeldi, en einmitt ÓI-
afur Jóhannesson, varaformaður
Framsóknarflokksins.
Ég hefi talið rétt að rifja þessa
sögu upp í fáum stórum dráttum
vegna þess að stjórnarandstaðan,
sem varð orðfall, missti glæpinn,
þegar það rann upp fyrir henni
hversu þeir samningar, sem við-
reisnarstjórnin náði við Breta,
voru ósambærilega rniklu hag-
stæðari en þeir höfðu sjálfir boð-
ið Bretum, er nú byrjuð að bæra
á sér í trausti þess, að gleymsk-
an sé farin að breiða hiúp sinn
yfir ótrúlegan sigur viðreisnar-
stjórnarinnar í þessu mikla vel-
ferðarmáli þjóðarinnar.
Jafnframt gerir stjórnarand-
staðan leik að því að spana Breta
upp til nýrrar sóknar með því að
þrástagast á því, að viðreisnar-
flokkarnir munu reiðubúnir að
framlengja fríðindin, aðeins ef
Bretar vilja láta svo lítið að orða
það.
Sýnir þetta enn sem fyrr hið
algjöra ábyrgðarleysi þessara
manna, sem þó að þessu sinni
vonandi reynist ekki þjóðhættu-
legt, því hvorki munu Bretar
telja sér sæma að ámálga slfkt,
né heldur munu viðreisnarflokk-
arnir framlengja fríðindin urn
svo mikið sem einn dag.
Hvar er Framsókn
á vegi stödd?
Öll síðari ára saga Framsókn-
ar í landhelgismálinu sýnir hvar
flokkurinn er á vegi staddur. Er
ástæðulaust að leyna þjóðinni
því, að það er orðið mikið og
þungt áhyggjuefni, að Framsókn-
arflokkurinn skuli orðinn svo
háður eða samrunninn kommún-
istum að annan daginn lætur höf
uðblað hans beint og óbeint að
því liggja að reka beri varnarliðið
úr landi og sumir framámenn
flokksins eru beinlínis opinber-
lega meðlimir í félögum „her-
námsandstæðinga", sem hafa að
höfuðmarkmiði að segja fsland
úr NATO. Er það því framt að
því barnaleg bjartsýni að treysta
Framsókn til að standa vörð um
samstarf íslands við frelsisunn-
andi þjóðir, ef flokkurinn á völd
sín undir að svíkja þann göfuga
málstað.
Og hvaða vit er yfirleitt í allri
pólitík Framsóknarflokksins síð-
ustu misserin, baráttu þeirra fyr-
ir að brjóta niður viðreisnina,
enda þótt þeir viti, að þá tekur
við algjör glundroði, fjandskap-
urinn gegn sættunum við Breta,
flóttinn frá fyrri málstað í þvi
skyni að eiga samleið með
kommúnistum varðandi Efnahags
bandalagið, andstaðan gegn land-
vörnunum og NATO, ef ekki er
verið að undirbúa valdatöku upp
á „bezta kjarasamning", þ. e. a.
s. þau beztu kjör sem kommún-
istar skammta. En samningar og
völd kosti hvað sem kosta vill.
Ég held, að þessa rás viðburð-
anna stöðvi ekkert nema einbeitt
andstaða innan fylkinga Fram-
sóknar, sem láti slika auðsveipni
við kommúnista varða fráhvarfi
frá Framsóknarflokknum. Mótr
spyrna þessa fjölda í Framsökn,
sem veit, að undir styrkleika
frelsisunnandi þjóða eiga fslend-
ingar þjóðfrelsi sitt og öll hin
helgustu mannréttindi, sem marg-
ir vilja heldur verja með Iífi sínu
en lifa án, þarf að magnast, rísa
upp og taka í taumana. Bregðist
þeir líka, þá verðum við hinir að
láta okkur skiljast, að fækki lýð-
ræðisflokkunum á íslandi úr
þremur í tvo, þyngjast skyldur
okkar við ættjörðina að sama
skapi. Og hér skal ekki dugað
eða drepist. Hér skal dugað, en
ekki drepist.
Kjósendur Framsóknar
taki völdin af
foringjunum.
Ég játa manna fúsastur, að
margir þeirra ágætismanna, sem
skipa þinglið Framsóknar eru
fjarri þvi að vera kommúnistar
Þeir hafa aðeins fylgt sínum for-
ingjum. En hér duga engir fróm
ir ásetningar. Hér verða menn að
taka af skarið. minnugir þess, að
of seint er að byrgja brunninn,
þegar barnið er dottið ofan i.
En annars verða Framsóknar-
menn að gera upp sitt dæmi
sjálfir. Reikni þeir skakkt, mun-
um við reikna dærr.ið fyrir þá
og taka af þeim kjósendurna, því
íslendingar vilja ekki verða hjá-
leiga Moskvu. ;
Foringjar Framsóknarflokksins
skulu fá að sanna það, að vilji
þeir ekki halda utanríkismálum
þjóðarinnar utan og ofan við
svað sinnar eigin valdastreitu, þá
endar það með því, að þeim
verður sjálfum haldjð utan og
neðan við íslenzk stjórnmál, að
öðru leyti en því, að einhverjir
þeirra verða undirdeild í þeirri
undirdeild frá Moskvu, sem héi
starfar.