Vísir - 26.04.1963, Blaðsíða 10

22
7
V í S I R . Föst ídagur 23. a?rí! 1963.
Framh. af 21. slðu.
mikið. Hvorttveggja kemur fram
í verulegri aukningu innflutnings.
Nú stefnir því bersýnilega í þá
átt, að sá afgangur, sem verið
hefir á viðskiptajöfnuðinum
hverfi og vöxtur gjaldeyrisforð-
ans minnki eða hætti um sinn.
Þessi þróun kemur berlega
fram í þeim tölum, sem birtar
eru I þjóðhags- og framkvæmda-
áætlun rikisstjórnarinnar. Þær
sýna, að á árunum 1960—1961
óx neyzlan hægar en þjóðarfram-
leiðsla og þjóðartekjur og fjár-
gerði það að verkum, að hallinn
festing minnkaði verulega. Þetta
á viðskiptajöfnuðinum hvarf. Á
árinu 1962 uxu þjóðarframleiðsla
og þjóðartekjur hins vegar um
5—6%, en neyzlan um tæp 8%
og fjáríjesting um 14%. Á árinu
1963 gerir áætlunin ráð fyrir mik-
illi aukningu fjárfestingar tii við-
bótar, eða 19% aukningu, sam-
fara þvf, að neyzla aukist svipað
og þjóðarframleiðsla. Til þess að
þetta geti átt sér stað, er gert
ráð fyrir aukinni notkun erlends
lánsfjár jafnframt þvl, að gjald-
eyrisforðinn hætti að mestu að
aukast.
Þessi þróun er möguleg vegna
þess árangurs, sem náðst hefir
á undanförnum árum I þvl að
styrkja stöðu landsins út á við.
Af þessum sökum er lánstraust
þjóðarinnar nú mikið og gjald-
eyrisforðinn tiltölulega öflugur.
Hættan er hins vegar sú, að aukn
ing neyzlu og fjárfestingar verði
enn meiri en gert er ráð fyrir í
þjóðhagsáætluninni og meiri en
aukning þjóðarframleiðslunnar,
og aukin notkun erlends láns-
fjár geti staðið undir. Afleiðing-
in af þessu myndi verða minnk-
un gjaldeyrisforðans, er gæti orð
ið mjög hröð, þegar inn á þessa
braut væri komið. Þarf ekki að
fara mörgum orðum um það, að
slík þróun hlyti bráðar að leiða
til þess' að gera þyrfti öflugar
ráðstafanir til þess að lcoma á
jafnvægi. Ella lendum við aftur
I fúafeni hafta og banna með
öllu, sem af því leiðir.
. Til þess að koma I veg fyrir
slíka þróun, hafa ríkisstjórnin og
Seðlabankinn haldið I aðalatrið-
um fast við þá stefnu I peninga-
málum, sem viðreisnin I önd-
verðu markaði. Reglurnar um end
urkaup afurðavlxla eru enn I að-
alatriðum óbreyttar. Vöxtumhef
ir ekki verið breytt síðan I árs-
byrjun 1961, innlánsbindingu hef-
ir heldur ekki verið breytt, að
öðru leyti en því, að bindingin
hefir verið lækkuð úr 30% 1 25%
af innlánsaukningu, jafnframt því
sem bankarnir og stærstu spari-
sjóðirnir hafa samþykkt að
leggja fram 15% af innlánsaukn-
ingu vegna fjáröflunar til fram-
kvæmda á vegum hins opihbera
og til fjárfestingarlánasjóða á ár-
inu 1963. Með þessu er ætlunin
að hamla gegn því, að of mikil
þensla verði I peningamálum.
Veltur á miklu að það takist.
Það er þessi stefna og þessi
úrræði, sem við eigum það að
þakka, að gjaldeyrisaðstaðan hef-
ir batnað um 1409 millj. króna á
rúmum þrem árum og sparifé
Iandsmanna aukizt um 1850 millj-
ónir króna.
Það er þessari stefnu, sem við
eigum það að þakka, að þjóðin
hefir flutt sig um set, frá neðri
hluta hins óæðri bekkjar til virðu-
legs sess meðal velvirtra skila-
þjóða.
Það er gegn þessari stefnu og
þessum úrræðum, sem stjórnar-
andstæðingar frá öndverðu hafa
barizt hatrammlega. Og það er
þessi stefna og þessi úrræði, sem
andstæðingarnir lofa að hætta að
hafa I heiðri, en taka þess I stað
upp alveg þveröfuga stefnu og
úrræði, fái þeir að ráða eftir
kosningar.
Það, sem andstæðingarnir lofa
að framkvæma, er þetta:
1) Lækkun vaxta.
2) Rýmkun reglna um endur-
kaup afurðalánavíxla.
3) Afnám innlánsbindingar.
Allt hljómar þetta vel I eyrum.
Það veit stjórnarandstaðan líka
vel.
En hvað leiðir svo af þessari
stefnu andstæðinganna, komist
hún í framkvæmd?
Það hljóta þeir líka að vita,
en treysta því, að fjöldi manns
átti sig ekki strax á því.
En hver er þá sannleikurinn?
1) Lækkun vaxta um 2% rýrir
hlut sparifjáreigenda um— 100
milljónir króna á ári, en leiðir
auk þess til miklu meiri minnk-
unar á sparnaði vegna þess að
allir, sem farnir eru að kynnast
lögmálum efnahags- og fjármála-
lífsins, sjá fljótlega hvert þá er
stefnt og óttast því réttilega um
verðfall krónunnar.
2) Rýmkun á endurkauparegl-
unum eykur að sjálfsögðu út-
lánin að sama skapi.
3) Af afnámi bindingarinnar
leiðir, að þær 600 milljónir króna,
sem um síðustu áramót voru
bundnar, fengju nú bankar ög
sparisjóðir til frjálsrar ráðstöf-
unar, sem fyrr en varir er hætt
við að leiði til útlánsaukningar,
ekki sízt þar sem vaxtalækkunin
og fyrirsjáanlegt jafnvægisleysi
I efnahagsmálum mundi stórauka
eftirspurn eftir lánsfé.
Það er þetta, sem stjórnarand-
stæðingar segjast ætla að leiða
yfir þjóðina.
Minnkandi sparnaður og stór-
aukin útlán, sem vegna þess að
meir en nóg atvinna er í landinu
og framleiðslutækin fulinýtt, gæti
ekki leitt til framleiðsluaukning-
ar, heldur kæmi fram I auknum
innflutningi og þar með versn-
andi stöðu út á við. Gjaldeyris-
forðinn gæti með öðrum orðum
étizt upp á mjög skömmum tíma.
Þar með væri grundvöllurinn ■ úr
sögunni fyrir heilbrigðu efnahags
lífi, framförum og batnandi lífs-
kjörum á næstu árum. Haftabú-
skapurinn mundi halda innreið
sína á nýjan leik. Erlend lán
myndu ófáanleg. Árangur undan-
farinna ára væri að engu orðinn.
Við stæðum fljótlegá I sömu spor
um, sem þegar viðreisnin hófst
og yrðum að byrja á nýrri við-
reisn, ef við þá bærum gæfu til
að hefja nýja sókn áður en allt
væri komið fram af gjábarmin-
um.
Þetta er það, sem framundan
er, ef andstæðingarnir fá að ráða.
Þetta er ekki það, sem þjóðin
kýs sér.
En þetta er samt það, sem
þjóðin kýs sér, ef hún kýs stjórn-
arandstæðinga þann 9. júní næst
komandi.
Þetta er það, sem því á að
ráða, þótt ékki væri annað, að
þjóðin kýs viðreisnarflokkana
þann 9. júní.
Óheiðarlegur
íhaldsmaður.
Mig langar til að skjóta þvt hér
inn I, að I morgun las ég ræðu
formanns Framsóknar á flokks-
þingi þeirra.
Ræðan er óheiðarleg að því
leyti til, að ræðumaður gerir
stjórnarflokkunum upp stefnu,
sem þeir aldrei hafa haft og ræðst
síðan á þá fyrir þessar tilbúnu
sakir.Ræðan er aftur á móti heið-
arleg að því leyti til, að Eysteinn
Jónsson og Framsóknarflokkurinn
koma þar fram eins og þeir eru
I raun og veru. Enginn, sem þessa
ræðu les, getur gengið þess dul-
inn, að hér er íhaldssamur maður
og íhaldssamur flokkur á ferðinni.
Það örlar ekki I ræðunni á til-
raunum til að brjóta til mergjar
vandamál okkar tíma, né á stefnu-
miðum fyrir framtíðina. Eysteinn
Jónsson lítur bersýnilega þannig
á, að það séu núverandi stjórnar-
flokkar, sem muni móta framtíð-
arstefnuna I íslenzkum þjóðmál-
um. Þeirra hlutskipti muni verða
að setja markmiðin, sem keppt
skuli að, og finna leiðirnar til
þess að leysa þau margvíslegu
vandamál, sem örar breytingar
okkar tlma fela I sér. Hlutverk
Framsóknarflokksins á að vera
annað. Það á að vera að hamla,
að gæta þess, að breytingarnar
verði ekki of örar, og umfram
allt, að þær gangi ekki nærri
þeim sérhagsmunum, sem flokk-
urinn ber mest fyrir brjósti.
Það, sem Eysteinn Jónsson bið
ur um, er, að Framsóknarflokkn-
um verði I næstu kosningum sköp
uð aðstaða til þess að leysa þetta
hlutverk af hendi.
Stjórnarflokkarnir mega vera á-
nægðir með það ábyrgðarmikla
hlutskipti, sem Eysteinn Jónsson
hefur valið þeim. Það hlutskipti,
sem hann hefur valið Framsókn-
arflokknum, er einnig í fullu sam
ræmi við eðli og uppruna þess
fiokks. En er Framsóknarflokkur-
inn í raun og veru vel til þess
fallinn að leysa jafnvel þetta hlut
verk af hendi? Heilbrigð gæ+ni og
varúð eru þýðingarmiklir eigin-
leikar, og af þcim eiga stjórnar-
flokkarnir sjálfir nóg innan sinna
eigin vébanda. En sjúkleg tor-
tryggni gagnvart öðrum mönnum,
flokkum og þjóðum er háskalegur
eiginleiki, og það er því miður
þessa eiginleika, sem fyrst og
fremst hefur gætt í fari Fram-
sóknarflokksins á undanförnum
árum.
í ýmsum nágrannalöndum okk-
ar hafa stjórnmálaflokkar skipt
með sér verkum, þannig að sumir
hafa beitt sér fyrir nýjungum og
framförum, en aðrir hafa séð fyr
ir nauðsynlegri aðgát. Það hefur
orðið hlutskipti Sjálfstæðisflokks
ins frá upphafi að gegna báðum
þessum hlutverkum, að vera I far
arbroddi I framfaramálum þjóð-
arinnar, en skapa um leið þá kjöl
festu, sem hverju þjóðfélagi er
nauðsynleg. Það mun þjóðinni af-
farasælast, að flokkurinn sé þess
reiðubúinn að gegna báðum þess-
um hlutverkum einnig I framtið-
inni.
Að nokkrum vikum liðnum fella
kjósendur landsins sinn dóm. All-
ir flokkar landsins verða að
standa reikningsskil gerða sinna.
Við Sjálfstæðismenn göngum ó-
trauðir fyrir dómarann og biðjum
þess að vera dæmdir af verkum
okkar.
Á þessu kjörtímabili hafa við-
reisnarflokkarnir bjargað heiðr;
Islendinga, forðað þjóðinni frá
fjárhagslegu ósjálfstæði, atvinnu-
leysi og hvers konar þrengingum.
Það er viðreisnin, sem því hefur
áorkað, að í augum umheimsins
skipar ísland nú að nýju sinn
forna sess á bekk með vel virtum
skilaþjóðum, í stað þeirrar aumu
vesældar, vanmáttar og niðurlæg
ingar, sem vinstri stjórnin færði
yfir land og þjóð. Sett hefur verið
ný löggjöf, sem markar djúp spor
á mörgum sviðum þjóðlifsins,
skattar lækkaðir, óreiðan I stjórn
fjármála ríkisins lagfærð, settar
hömlur á taumlausar ríkisábyrgð-
ir, greiðslur frá almannatrygging-
um fjórfaldast, verzlunin verið að
mestu gefin frjáls, aihliða fyrir-
greiðslur fyrir öllum atvinnu-
rekstri verið meiri og betri en
nokkru sinni fyrr og mörkuð
merk spor með margvíslegri laga-
setningu varðandi dómsmál,
kirkjumál, heilbrigðismál, mennta
mál o. s. frv.
Er þá ótalinn hinn mikli sigur
í landhelgismálinu.
Fyrir allt þetta, fyrir viðreisn-
ina alla, biðjum við um að verða
dæmdir.
En engu minna óskum við að
verða dæmdir af því, sem við nú
höfum heitið að framkvæma, ef
þjóðin vottar okkur traust við
kosningarnar og gefur okkur með
því færi á að brjóta á ný blað í
stjórn íslenzkra efnahags- og fjár
mála.
Stórhuga áætlun.
Á ég þar, eins og allir munu
skilja, við framkvæmdaáætlunina.
Er þar um stórmerka nýjung að
ræða, sem án efa mun hafa víð-
tæk áhrif á atvinnu- og efnahags-
líf þjóðarinnar, öllum til mikilla
hagsbóta, verði fordæmi okkar
framfylgt þannig að slfkar fram-
kvæmdaáætlanir verði föst venja
hér á landi. Hafa andstæðingarnir
ekki þorað að mæla gegn sjálfri
hugmyndinni, en af vanmætti
reynt að burðast við að finna okk-
ur til foráttu hversu seint skýrsl
an sé fram lögð og að ekki hefur
unnizt tími til að leggja nú þegar
fram sundurliðaða áætlun nema
fyrjr 1963 og 1964 áðí nokkru
leyti. Hefur þó ástæðunum fyrir
þeim drætti, sem á hefur orðið,
verið ekki síður vandlega í þá
troðið en kverinu í tossana hér
áður fyrr. 1 vandræðum sínum
eru þeir svo lentir í þvl að halda
því fram, að hér sé eiginlega um
smámuni að ræða, en segja svo
í sömu andránni, að áætlunin sé
hreinasta kosningaplagg.
Til þess að geta staðið undir
kostnaðinum við „smámunina"
hefur ríkisstjórnin orðið að út-
vega lán að upphæð 477 milljónir
króna og er þá ótalið viðbótarlán
til Reykjanesbrautar, sem nú er
í athugun að taka.
Verður öllu þessu fé varið ým-
ist til framkvæmda á vegum rík-
isins, svo sem til vega, hafna,
skóla o. s. frv. umfram og til
viðbótar því, sem Alþingi ákvað
á fjárlögum, eða til þess að efla
þá sjóði, sem lána til landbúnað-
ar, sjávarútvegs, iðnaðar og til
húsnæðis, allt, umfram og til við-
bótar því, sem Alþingi ákvað á
fjárlögum. Lét þó formaður Fram
sóknar sig hafa það að staðhæfa
í umræðum á Alþingi, að í fram-
kvæmdaáætluninni væri ekkert,
alls ekkert umfram það, sem hann
sjálfur og Alþingi væri búið að
ákveða.
Er þetta stórfengleg og gleði-
leg nýjung og hitt einnig ánægju-
legt fyrir þá, sem að viðreisninni
standa, að það er óumdeilanlegur
sannleikur, að það er hið endur-
reista lánstraust þjóðarinnar,
vegna sparifjáraukningar, bættrar
gjaldeyrisstöðu og annarra afleið-
inga viðreisnarinnar, sem nú veit-
ir Islandi svo greiðan aðgang að
fjárhirzlunum. Án viðreisnarinnar
hefði ekkert lán fengizt erlendis
og án viðreisnarinnar hefðum við
heldur ekkert handbært fé haft
innanlands til þessara fram-
kvæmda.
Hitt er svo annað mál, að
stjórnin hefir vandlega gætt þess
að allar áætlanír séu byggðar á
varfærnu mati. Þar eru engar
gyllingar gerðar, enda tilgangur
stjórnarinnar ekki sá að fegra
sig í augum þjóðarinnar, heldur
að leggja fram skynsamar og
sem traustastar áætlanir um
meðferð þjóðarteknanna. Áætlun-
in er ekkert kosningaplagg, held-
ur alvarleg tilraun til meiri fyrir-
hyggju og betri búmennsku en
verið hefir að undanförnu. Held
ég, að þjóðin væri hundruðum
eða heldur þó þúsundum millj-
óna ríkari, ef við hefðum tekið
upp þessi vinnubrögð upp úr 6-
friðarlokum, m. a. af því að þá
y,hefðum við miklu fyrr tekið upp
‘ viðreisnarstefnuna, en horfið frá
höftum, bönnum, útflutningsupp-
bótum og skökku gengi krónunn-
ar.
Skal ég ekki skýra þetta stór-
mál frekar hér, en vísa til skýrslu
stjórnarinnar og ræðu þeirrar, er
ég flutti um málið á Alþingi 16.
þ.m. sem birt hefir verið í blöð-
um Sjálfstæðisflokksins.
Það er af viðreisninni og okk-
ar þætti í framkvæmdaáætlun-
inni, sem við biðjum um að
verða dæmdir.
En áður en dómur fellur lítum
við einnig lengra um öxl og minn
um á, að í nær aldarfjórðung
hefir Sjálfstæðisflokkurinn verið
langstærsti og valdamesti flokkur
þjóðarinnar. Á þessum aldarfjórð-
ungi hafa íslendingar endurheimt
fullt þjóðfrelsi og alla stjórn allra
málefna sinna. Og á þessum sama
aldarfjórðungi hefir fram farið
fullkomin bylting á öllum sviðum 1
þjóðlífsins, jafnt varðandi mennt-
un og menningu þjóðarinnar sem
á öllum sviðum atvinnu og fjár-
málalífsins. Um þetta tala verk-
in, hvert sem augum er rennt,
jafnt á landi, legi sem lofti.
Samfara þessu hefir verið svo
á málum haldið, að ísland er nú
heimur betri, en einkum þó jafn-
ari kjara allra manna og allra
stétta en dæmi eru urh.
Það væri óréttmætt að eigna
Sjálfstæðismönnum allan heiður-
inn af afrekum þessa aldarfjórð-
ungs. En hitt væri þó meiri fjar-
stæða að ætla, að þræta fyrir,
að stærsti flokkur þjóðarinnar,
flokkurinn, sem verið hefir skap-
andi máttur, sem lengst af hefir
haft forystuna á ferð þjóðarinnar
frá fátækt til bjargálna og
bættra lífskjara, eigi ekki öflugan
þátt í íslenzka ævintýrinu.
Fram að þessu hefir Sjálfstæð-
isflokkurinn verið dæmdur af
verkum sínum og þess vegna allt
af verið langstærsti flokkur þjóð-
arinnar.
Við biðjum enn um að verða
dæmdir af verkum okkar og á-
huga okkar og innri þörf á að
veita þjóðinni dygga þjónustu og
djarfa forystu.
Nú sem fyrr munum við gjalda
traust þjóðarinnar með verkum
okkar.
Sjálfstæðismenn.
Bardaginn er hafinn.
Við vitum, að fortiðin varðar
miklu, nútíðin meiru, en mestu þó
framtíðin. Þess vegna stefnum við
alltaf andans sýn fram á veginn
í leit að nýjum leiðum, að nýjum
lindum, sem ausa megi af, til vel-
farnaðar þjóðinni allri, en einkum
þó æsku landsins.
Við leggjum nú til atlögu með
fangið fullt af stórhug, öflugri og
orustuglaðari en nokkru, sinni
fyrr.