Vísir - 26.04.1963, Blaðsíða 9

V1SIR . Föstudagur 26. apríl 1963.
27
Stjórnarandstaðan
kjarklaus.
Af öllu því, er ég nú hefi
nefnt og mörgu fleiru stafar það,
að stjórnarandstaðan hefur misst
kjarkinn. Kommúnistar reyna þó
enn að halda sig við sama hey-
garðshomið, í trgusti þess að enn
eigi Rússar ítök og úrhrök á Is-
landi. Framsókn aftur á móti er
uppgefin, enda þótt enn sé reynt
að bera sig borginmannlega. Að
þetta sé rétt, að Framsókn
treystist ekki til að berjast til
sigurs gegn viðreisninni, má af
mörgu marka, en þó hygg ég af
engu eins og ritum þeirra og
ræðum um Efnahagsbandalagið.
Skal ég nú vikja nokkru nánar
að því, því að enda þótt flestir
telji nú málið úr sögunni í fyrir-
sjáanlegri framtíð, skiptir það
engu máli um vítavert athæfi
Framsóknar.
Fyrir nokkrum mánuðum gerð
ust þau athyglisverðu tíðindi l
íslenzkum stjómmálum, að Fram
sókn snögglega tók upp nýtt bar
áttumál og þokaði því smátt og
smátt fram fyrir öll hin eldri. Á
ég hér, svo sem allir munu skilja,
við afstöðuna til Efnahagsbanda-
lagsins og tilraunir Framsóknar-
flokksins til að skapa ágreining
milli sín og stjórnarflokkanna um
þetta viðkvæma mál og færa þar
með kosningabaráttuna yfir á
vettvang utanríkismálanna.
Nú játa ég að sönnu, að Fram-
sókn hefur áður gerzt ber að
slíku glapræði, svo sem 1956, er
hún ákvað að reka vamarliðið
úr landi, en féll svo frá því fyrir
fébætur, eða svo annað dæmi sé
nefnt, þegar Framsóknarflokkur-
inn var nærri búinn að eyðileggja
vígstöðu íslendinga í landhelgis-
málinu, til þess eins að missa
ekki bægifót kommúnistanna imd
an hásæti Hermanns Jónassonar.
Og enn eru um þetta fleiri dæmi.
En þrátt fyrir þessa fortíð Fram-
sóknarflokksins vilja menn helzt
ekki trúa því, að Framsóknar-
menn.leiki nú enn sama gráa leik
inn og leita því að einhverri eðli-
legri skýringu á athæfi þeirra.
Framsókn staðin
að verki.
Við skulum taka þátt í þessari
leit.
Þegar Framsókn rauf samstöð-
una, lá þetta fyrir:
1. Allir lýðræðisflokkarnir
voru á einu máli um, að yrði
stofnað til víðtæks efnahags-
bandalags- innan Evrópu — en
um það hvort svo yrði, gætu ís-
lendingar engu ráðið — myndi
íslendingum það mikið hagsmuna
mál að verða aðnjótandi þeirra
fríðinda, sem fylgdu tengslum við
það í einu eða öðru formi.
2. Að þessi fríðindi gætu Is-
lendingar þó ekki keypt því verði
að heimila erlendum þjóðum bein
an eða óbeinan aðgang að fisk-
veiðalandhelginni né heldur
frjálsan rétt til fjárfestingar eða
atvinnu.
3. Að af þessari veiku að-
stöðu íslendinga leiddi, að lýð-
ræðisflokkarnir yrðu að forðast
allan ágreining um málið, svo
að þeir spilltu ekki málstað þjóð
arinnar.
Það var einmitt sameiginlegur
skilningur stjórnarflokkanna og
Framsóknar á mikilvægi málsins
og nauðsyn á einingu lýðræðis-
flokkanna, sem því olli, að þrátt
fyrir allan ágreining um innan-
ríkismálin, tóku allir þrir flokk-
amir, á frumstigi málsins, hönd-
um saman um að freista þess að
tryggja hagsmuni Islendinga með
sameiginlegu átaki.
Því er það, að þrátt fyrir flekk
aða fortíð Framsóknar fylltust
menn undrun, er flokkurinn allt
I einu skar sig út úr, afneitaði
fortíð sinni, fór með bein ósann-
indi um skoðanir og afstöðu
stjómarflokkanna til málsins, en
hóf síðan ádeilur og beinar árásir
á þá út af þessum upplognu sök-
um.
Og nú spyrja menn:
Hvers vegna gerir Framsókn
þetta?
Hvernig stendur á því, að
Framsókn skuli allt I einu í upp-
hafi kosningabaráttunnar bera
þetta vandmeðfarna utanrlkismál
á kosningabálið?
Stefna Sjálfstæðis-
flokksins.
Formaður Sjálfstæðisflokksins,
Bjarni Benediktsson, hefur nú I
útvarpsræðu frá Alþingi hinn 18.
þ. m. sannað, svart á hvltu, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur allt
frá öndverðu kveðið skýrt á um
það, að hann myndi aldrei und-
irgangast neina þá kosti I þessu
máli, sem þjóðinni gætu reynzt
skaðlegir. Er engu þar við bæt-
andi. Skjöldur okkar er hreinn,
enda hefur Sjálfstæðisflokkurinn
fyrr og síðar verið oddviti I
frelsisbaráttu þjóðarinnar og
jafnan vökulu auga verið á verði
og gætt þess, að engum haldist
uppi að fara gálauslega með fjör-
egg þjóðarinnar.
Veit ég að I þessum efnum
nýtur Sjálfstæðisflokkurinn lang
mests trausts íslenzku stjórnmála
flokkanna, trausts, sem nær langt
út yfir flokksfylgið.
Frá því sjónarmiði er með öllu
óþarft að fara um þetta mál
fleiri orðum. Þó skal það gert,
vegna þess að öll hegðan Fram-
sóknarflokksins I því er stórlega
vítaverð og er fullkomlega mak-
legt, að honum sé refsað fyrir at-
hæfið með því að afhjúpa hann,
úr þvl friðurinn hvort eð er, er
farinn út um þúfur.
Út af fyrir sig ber það hvorki
vott mikillar ábyrgðartilfinning-
ar né skynsemi og ekki heldur
um góðan ásetning að gera upp
á milli tveggja -kostá áður upp-
Iýst ér, hvað' félst I hVorum um
sig. En þetta er það, sem Fram-
sókn hefur gert og afsakar sig
með þvl, að aukaaðild verði bana
biti íslendinga og því komi tolla-
leiðin ein til greina.
Ég staðhæfi að þetta sé sagt
gegn betri vitund, meðan enginn
veit til fulls hvað I aukaaðild
felst, og sé ekkert annað en kosn
ingablekking. Framsókn viti enn
ekki fremur en aðrir, hvað auka-
aðild sé og vilji þvl I raun og
veru rétt eins og stjórnarflokk-
arnir fá úr þvl skorið áður en
valið er. Andstaðan svona út I
bláinn sé ekkert nema veikvbna
tilraun til að skapa sér sérstöðu
I kosningunum sem eins konar
llfvörður þjóðfrelsisins.
Það yrði of langt mál að telja
hér upp öll þau rök, er sýna og
sanna, að Framsóknarflokkurinn
talar nú algjörlega gegn betri vit
und I þessu máli. Þess er heldur
ekki þörf vegna þess að skjal-
fest er traust Framsóknarmanna
á þeirri aukaaðild, sem þeir nú
látast fordæma.
Réttur settur.
Við skulum setja rétt og leiða
vitni:
Fyrstur mætir formaður flokks
ins, Eysteinn Jónsson. Áminntur
um sannsögli, aðspurður um álit
hans á aukaaðild og aðþrengdur
viðurkennir hann, að á ráðstefnu
Frjálsrar menningar, sem haldin
var I Reykjavík 27. janúar I fyrra,
hafi hann mænt vonarauga til
þessarar aukaaðildar, samkvæmt
238. gr. Rómarsáttmálans og lýst
sínum allra innsta manni rheð
þessum orðum:
„Ég vil ekki trúa því, að þetta
mál liggi að lokum þannig fyrir,
að um tvennt verði að ræða fyrir
íslendinga: að ganga undir á-
kvæði I þessum efnum, sem er
ómögulegt fyrir litla þjóð að
ganga undir, eða hrekjast alveg
úr öllum tengslum við þessi
lönd. Ég held þvert á móti, að
238. grein I Rómarsáttmálanum
sé sett þar inn til þess að þau
lönd þurfi ekki að slitna úr tengsl
um, sem ekki geta gengið inn
á grundvallaratriði Rómarsamn-
ingsins“.
Þetta er vitnisburður Eysteins
Jónssonar. í fyrra setur hann allt
sitt traust á aukaaðildina sam-
kvæmt 238. gr. Rómarsáttmál-
ans. Nú afneitar hann þeim
djöfli og ákærir þá fyrir land-
ráð, sem rétt aðeins vilja athuga
betur þetta átrúnaðargoð Ey-
steins frá I fyrra, áður en þeir
varpa því fyrir róða og slást að
nýju I för með Eysteini, sem nú
öslar I þveröfuga átt, I leit að
kjörfylgi.
Án efa er óþarft að leiða fleiri
vitni um óheilindi Framsóknar úr
þvl framburður formannsins er
svona ótvlræður.
Samt þykir rétt að lofa rit-
ara flokksins, Helga Bergs, fram-
kvæmdarstjóra, að segja sína
skoðun.
Hann vitnaði á sömu sam-
kundu og formaðurinn, á þessa
leið:
„Ef til vill liggur lausn þessa
vanda falin I Rómarsáttmálanum
sjálfum. Samkvæmt 238. grein
hans er einmitt gert ráð fyrir
þvl, að þjóðir, sem ekki treyst-
ust til að taka á sig skuldbind-
ingar sáttmálans, en vilja tengja
viðskiptalíf sitt bandalaginu, geti
gert sérsamninga við það ...
En ætti ég að lýsa skoðun
minni á þvl, eins og hún er á
þessu stigi málsins, væri hún á þá
leið, að okkur bæri að biða, a.
m. k. þangað til sýnt þykir, að
samningar Breta og Dana við
bandalagið tækjust og Norðmenn
hafa sótt um aðild eða tengsl, og
þegar svo væri komið að óbreytt-
um öðrum ástæðum, þá bæri okk-
ur að kanna möguleika á samn-
ingi um tengsl samkvæmt 238.
gréininni“.
Formanni og ritara Framsókn-
arflokksins ber þannig ekkert á
milli. Báðir setja allt sitt traust
á aukaaðildina, samkvæmt 238.
gr. Rómarsáttmálans.
Loks er rétt, að Tíminn sé dreg
inn fyrir dómstólinn. Hann vitn-
aði I fyrra á þessa leið:
„Hinu er svo ekki að neita,
að þvl geta fylgt verulegar tor-
færur, ef við höfum ekkert sam-
starf og engin tengsl við banda-
lagið. Jafnvel þótt við reiknum
með því, að vinaþjóðir okkar,
sem eru I bandalaginu, beiti okk-
ur ekki viðskiptaþvingunum,
ættum við samt á hættu að drag
ast út úr þeirri eðlilegu þróun,
sem nú er að verða á samstarfi
vestrænna þjóða. Þess vegna er
eðlllegt, að við leitum eftir að
hafa gott samstarf við banda-
lagið, t. d. með þvl að tengjast
við það á þann hátt, sem banda-
lagssáttmálinn ætlast til, að hægt
sé fyrir þjóðir, sem ekki telja
sig hafa aðstöðu til að verða
beinir aðilar. Þetta er sú leið,
sem Grikkir hafa valið og Svíar
og Svisslendingar og Austur-
ríkismenn ætla sér að fara“.
Eins og öllum er kunnugt, er
það aukaaðildin, sem allar þessar
þjóðir hafa kosið.
Formaðurinn, ritarinn, blaðið.
Allt einn hósíannasöngur til lofs
þeirri aukaaðild, sem sama þrenn
ing nú fordæmir.
Hér þarf því ekki frekar vitn-
anna við.
Það er sannað með eigin orð-
um þessara manna, að þeir hafa
haft tröllatrú á aukaaðild sam-
kvæmt 238. gr. Rómarsamnings-
ins, og byggt allar sínar vonir á
henni, enda þótt þeir hafi ekki
fremur en stjórnarflokkarnir
kveðið upp úr um, hvort rétt
væri á því stigi málsins að velja
endanlega aukaaðild, en hafna
öllum öðrum leiðum, sem heldur
ekki þá fremur en nú var rétt
að gera, meðan málið liggur ekki
ljósara fyrir.
En, segja menn, er þá ekki
hugsanlegt, að Framsókn hafi snú
izt gegn aukaaðildinni vegna ein-
hverra nýrra upplýsinga I mál-
inu. Nei, um aukaaðild vitum við
ekkert meira I dag en við viss-
um, þegar Framsókn var að vitna
um ágæti hennar 27. janúar. En
enda þótt menn vildu gera hlut
Framsóknar sem beztan og
reyndu þvi að gera þvl skóna, að
nýjar upplýsingar hefðu komið
fram, sem tefldu aukaaðildinni
úr leik, sjá menn, er þeir hug-
leiða málið, að um ekkert slíkt
getur verið að ræða, beinlínis
vegna þess að ef Framsókn I
raun og veru hefði snúizt gegn
aukaaðildinni af nýjum málefna-
legum ástæðum, hlaut flokkurinn
að gera ráð fyrir að auðið myndi
að sannfæra stjórnarflokkana og
þá auðvitað freistað þess, en
haldið samfylgd á meðan. Þannig
hlaut sérhver samvizkusamur að-
ili, sem skildi nauðsyn einingar-
innar, að halda á málinu.
Þetta gerði Framsóknarflokk-
urinn ekki einfaldlega vegna þess
að ekkert nýtt hafði fram komið,
en auk þess var tilgangurinn ekki
lengur sá, að skapa samstöðu,
heldur þvert á móti rjúfa sam-
stöðu, til þess að reyna að skapa
sjálfum sér sérstöðu I þeirri
fölsku von að með þvl bætti
hann vlgstöðu sína I kosningun-
um, á kostnað þjóðarhagsmuna.
Það er þannig óumdeilanleg
staðreynd, að hér liggur fyrir
ásetningssynd. Fyrir þetta er til-
gangslaust að þræta.
Örvinglan og
óheiðarleiki Framsóknar.
Fyrir þvl spyrja nú margir kjós
endur Framsóknar:
Hvernig stendur á þvl, að for-
ingjar. okkar leika okkur svona
grátt?
Hvað er það, sem því veldur,
að þeir skuli hætta á að ganga
svona algjörlega I berhögg við
fortíð slna, sannleikann og þörf
þjóðarinnar fyrir heiðarlegt sam-
starf lýðræðisflokkanna I máli,
sem, þegar þessi afbrot voru
framin, var ætlað að verða myndi
eitt mesta hagsmunamál þjóðar-
innar?
Og þannig spyrja fleiri en
Framsóknarkjósendur. Þannig
spyr þjóðin.
Við þessu er ekki til nema eitt
svar, þetta:
Framsóknarflokkurinn er lang-
þreyttur á valda- og áhrifaleys-
inu. Hann óttast auk þess um
framtíðina, takist honum ekki að
rjúfa fimm ára einangrunina.
Honum er orðið ljóst, að þjóðin
fagnar þeim straumhvörfum, sem
viðreisnarstjórnin hefir valdið á
mörgum þýðingarmestu sviðum
þjóðlífsins. Hann gerir sér grein
fyrir því, að óðum vex skilning-
ur þjóðarinnar á því, að það sé
ekki viðreisnarstjórnin, heldur sú
verðlitla vinstri-stjórnar-króna,
sem hún tók við, sem valdi hin-
um óhugnanlegu verðhækkunum,
sem á eru orðnar. Hann veit, að
þegar svo er komið er vonlaust,
að berjast gegn sjálfri viðreisn-
inni.
Það er þegar þessi sannleikur
rennur upp fyrir Framsóknar-
mönnum, að þeir missa jafnvæg-
ið og dómgreindina. Ekkert skal
ógert látið, er aukið geti fylgi
þeirra, I þeirri von að þeim tak-
ist að þrengja sér inn í stjórnina
með Sjálfstæðis- og Alþýðuflokkn
um. Fyrir því skulu nú línur
þeirra lagðar, þar sem líklegast
sé til fanga og því beitt, sem
þeir rauðu helzt gleypi. Frá þeim
geti verið liðs að vænta, en
einskis frá stjórnarliðinu. Sama
sé hvaðan gott kemur og þá
aldrei of dýru verði keypt.
Um þetta er aðeins tvennt að
segja. Fyrst það, að varlega
sl^yldi Framsókn treysta því, að
henni bættust fleiri atkvæði frá
þeim rauðu, jafnvel þótt ginið
yrði við tálbeitunni, en sem jafn-
gildi þeim atkvæðamissi vitibor-
inna Framsóknarkjósenda, sem
ekki vilja þola foringjunum önn-
ur eins bellibrögð og þeir nú
hafa reynt að beita.
Hitt annað er, að I þessu ótút-
lega áhættuspili Framsóknarleið-
toganna felst játning þeirra og
uppgjöf og fullkomið vonleysi
um að geta ráðið niðurlögum við-
reisnarinnar, sem þeir þó hafa
vanvirt og hlaðið óhróðri svo út
yfir tekur.
Ég endurtek.
Það dregur ekkert úr sök Fram
sóknar að nú er svo komið, að
telja má nokkurn veginn víst að
þetta mál sé úr sögunni um fyr-
irsjáanlega framtíð a .m. k. I
sama eða svipuðu formi og áð-
ur var ætlað.
Ég læt menn um að velja þessu
atferli Framsóknar heiti. í máli
sem vel gat orðið eitt hið afdrifa-
ríkasta sem að dyrum þjóðar-
innar hefir borið árum eða ára-
tugum saman og lagði því þung-
ar skyldur á herðar öllum lýð-
ræðisöflum þjóðarinnar, rífur
Framsókn samstarf lýðræðisflokk
anna að tilefnislausu og fer með
helber ósannindi á hina lýðræðis-
flokkana, sem þeir voru og I
hjarta sínu eru sammála, hrein
landráð. Þetta athæfi á sér ekki
mörg fordæmi I stjórnmálasögu
Islendinga. Svo er fyrir þakk-
andi.
□
í hverju felst
viðreisnin?
j'
Ég ætla þá I sem styztu máli
að lýsa viðreisnarstefnunni I efna
hags- og fjármálum og jafnframt
að sýna fram á hvílfk vá er fyrir
dyrum, ef horfið væri frá við-
reisnarstefnunni og tekin upp
stefna stjórnarandstæðinga.
Aðalmarkmið stefnunnar I pen-
ingamálunum á undanförnum ár-
um hefir verið að skapa jafnvægi
I efnahagslífi landsins inn á við
og út á við og efla gjaldeyris-
forðann. Jafnframt hefir verið
• lögð á það áherzla, að þetta mark
mið næðist án þess að rekstrar-
örðugleikar sköpuðust hjá fyrir-
tækjum og án þess að atvinna
minnkaði.
Til að framkvæma þessa stefnu
hefir verið beitt nokkurri tak-
mörkum á endurkaupum Seðla-
bankans á afurðavlxlum frá því
sem áður var, bindingu hluta af
innlánaaukningu banka og spari-
sjóða I Seðlabankanum og hækk-
un vaxta á innlánum og útlánum.
Þessi stefna í peningamálun-
um ásamt aðgerðum á öðrum
sviðum efnahagsmála hefir leitt
til þess, að sparnaður hefir auk-
izt mikið og hluti þessa sparn-
aðar hefir verið lagður inn í
Seðlabankann, vegna bindingár-
innar og frjálsra aðgerða bank-
anna sjálfra. Þetta hefir svo aft-
ur gert Seðlabankanum kleift að
auka gjaldeyrisforðann. Þannig
hefir stefnan í peningamálum ver
ið ein helzta stoðin undir þeim
árangri, sem náðst hefir I því að
bæta stöðu landsins út á við.
Viðhorfin í efnahagsmálunum
hafa breytzt verulega á undan-
förnum mánuðum. Gjaldeyrisforð
inn er orðinn það mikill, að ekki
er ástæða til þess að jleggja sömu
áherzlu á aukningu ljans eins og
áður. Mikil hækkun hefir orðið
á tekjum manna, bæði vegna auk
inna aflabragða og hækkunar
launa. Þetta hefir leitt af sér
verulega aukningu neyzlu. Jafn-
framt hafa framkvæmdir aukizt
Framh. á bls. 22.