Vísir - 28.06.1963, Blaðsíða 4

V1SIR . Föstudagur 28. júnl 1963.
4
næaa
Samtai við Stefán
Edelstein, skóiastjóra
Barnamúsíkskólans
Ættjarðarástin hefur
löngum verið talin ríkur
þáttur í skapgerð hvers
góðs íslendings. En það
eru líka til sannir íslend
ingar, sem af einhverri
undarlegri tilviljun hafa
fæðzt meðal annarra
þjóða og eru því erlendir
að ætterni, þótt hjarta
þeirra sé rammíslenzkt.

Einn þessara erlendu íslend-
inga og fóstursona Fjallkonunn-
ar er Stefán Edelstein, skóla-
stjóri Barnamúsíkskólans í
Reykjavík. Hann fæddist f Frei-
burg árið 1931, en fluttist hing-
að til lands sex ára gamall, þeg-
ar faðir hans, dr. Heinz Edel-
stein, gerðist kennari við Tón-
listarskólann og cellóleikari f
Hljómsveit Reykjavfkur, sem þá
var verið að setja á stofn. Allir
meðlimir fjölskyldunnar gerðust
íslenzkir ríkisborgarar, jafn-
skjótt sem leyfi fékkst til þess,
og þegar Stefán talar um landið
sitt, á hann við tsland. Hann
hefur menntazt erlendis um
margra ára skeið, en er nú setzt
ur að hér heima, og hvergi vill
hann frekar vera.
,,Ég gat alls ekki hugsað mér
að setjast að f útlöndum", segir
hann sjálfur. „Ég vildi afla
mér sem mestrar reynslu erlend
is til að geta komið aftur heim
og orðið að einhverju gagni, en
að setjast að þar — nei, til þess
Iangaði mig ekki. Ég hef alltaf
hugsað um ísland sem mitt
rétta heimili og tslendinga sem
landa mína, og ég get ekki
ímyndað mér neitt betra en að
fá að taka þátt í því uppbygg-
ingarstarfi, sem hér á sér stað
á öllum sviðum. Hugsaðu þér |
bara þaer gífariegu breytingar,
sem orðið hafa á öllu seinustu
tíu árin, að ekki sé meira sagt.
Manni finnst það ganga krafta-
verki næst“.
Krókaleiðir
að marki.
„Hefur þig alltaf
virkar símstöðvar — „elec-
tronics" eða rafeindavísindi í
einu orði sagt. Ég var nefnilega
orðinn dálítið latur við æfing-
arnar, og foreldrum mínum
fannst betra, að ég lærði eitt-
hvað nytsamt, svo að eftir
landspróf var ég sendur til Eng-
lands og fór þar f „University-
College of Southampton", sem
síðar varð „The University of
Southampton", svo að ég var
orðinn háskólaborgari alveg ó-
vænt án þess að hafa nokkuð
gert til þess!“
„Hvað kom til, að þú skyldir
velja þér þessa námsgrein?"
„Svei mér ef ég veit það sjálf-
ur. En mér fannst mjög gaman
að náminu og kunni vel við mig
f Englandi. Ég lauk námi eftir
3 ár, en bætti þá við svonefndu
„post-graduate course", sem
tók ár í viðbót, og loks fimmta
árinu, en þá vann ég við sjálf-
stæðar rannsóknir í rafeinda-
fræðinni, þó undir handleiðslu
prófessors eins við háskólann.
Það munaði minnstu, að ég
settist að í F.nglandi, en þá fékk
ég ekki atvinnuleyfi — ég held
bara, að forsjónin hafi sjálf tek-
ið f taumana, þvf að þetta var
áreiðanlega ekki mín rétta hilla.
Svo kom ég heim til íslands og
ætlaði að fá vinnu á símanum.
Gunnlaugur Briem tók því mjög
vel, en ég fékk eftirþanka og
langaði að afla mér praktfskrar
reynslu erlendis, áður en ég
færi að vinna hér fyrir alvöru,
og það varð úr, að ég fór til
Kaupmannahafnar og fékk þar
ágæta vinnu hjá Philips við
rannsóknastörf f sambandi við
sjálfvirkar símstöðvar. Ég var
þar eitt og hálft ár“.
Leiddist
starfið.
og lauk prófi eftir veturinn og
fékk þar með mín réttindi. En
mig langaði að spreyta mig dá-
lítið á raunhæfu starfi, áður en
ég færi aftur út, og kenndi
þess vegna einn vetur við Mið-
bæjarskólann og Barnamúsfk-
skólann, sem pabbi hafði stofn-
að og var enn skólastjóri við.
Þvínæst fór ég út til Freiburg,
fæðingarborgar minnar, og nam
tónlistarkennslu fyrir æðri skóla
í tónlistarháskólanum þar“.
„Þó að þú ætlaðir að kenna
við Bamamúsfkskólann?"
„Já, einmitt þess vegna. Það
er alltaf nauðsynlegt að kunna
„Það voru víst þrjú ár — fyr-
ir utan fyrstu sex ár ævinnar.
En eftir fyrsta árið langaði mig
að fara heim og vinna úr þvf,
sem ég hafði lært — auk þess
sem ég var orðinn blankur —
svo að ég kenndi eitt ár við
Barnamúsíkskólann og tók að
mér söngkennsluna í Laugar-
nesskólanum, barnaskólastiginu.
Eftir það fór ég aftur út og
lauk þá námi“.
„Og hvað voru helztu náms-
greinamar?“
„Þær voru margar — píanó
sem aðalfag, svo kór- og hljóm-
sveitarstjórn, söngur, hljóðfæra-

langað
að fara út í músfkina?"
til
„Og þá fór músfkin aftur að
kalla?“
„Já, einmitt. Ég varð þess
var, þegar út í það var komið,
að þetta starf átti eiginlega
alls ekki við mig og mér dauð-
leiddist það. Svo kynntist ég
Axel Arnfjörð, píanóleikara og
ljósmyndara, og fór f tíma til
hans. Ég hafði lítið spilað sein-
ustu átta árin, svo að ég var
auðvitað óttalega ryðgaður, en
Axel var afbragðskennari, og
nú vaknaði aftur hjá mér áhug-
inn á tónlistinni. 1 þetta sinn
var það í nýrri mynd; mig lang-
Edelsteinhjónin með son sinn, Kristján Hinrik, 10 mánaða gamlan.
talsvert meira en maður þarf á
að halda við kennsluna, þvf að
annars er sífelld hætta á stöðn-
un. Maður verður alltaf að eiga
aukaforða til að taka af og viða
að sér nýju og nýju efni, ef vel
á að vera. Kennarinn má ekki
verða rútíneraður, en þvf er
erfitt að verjast, ef ekki er
höfð á öllu gát. Það er ákjós-
anlegt að geta skroppið til út-
landa þriðja hvert ár eða svo
til að „fylla tankinn", fylgjast
fræði, tónsmíðar og kontra-
punktur, raddskrárspil, tónlist-
arsaga, kennsluaðferðir, uppeld-
isfræði, impróvfsasjón og ýmis-
legt fleira. Ég valdi það um-
fangsmesta nám, sem hægt var
að taka á þessu sviði, til
að geta orðið sæmilega undir-
byggður. Ég var svo heppinn
að komast í „Meisterklasse"
hjá afar góðum pfanókennara,
en það var eiginlega í tilrauna-
skyni — til að sjá, hvort
fædd í Freiburg, ung og smá-
vaxin, freknótt með eldrautt
hár, og þau giftu sig fyrir tæp-
um tveim árum. Hún segist
miklu heldur vilja búa á íslandi
en f Freiburg.
„Hún er mjög óþýzk í sér —
og er það enginn ókostur", seg-
ir Stefán brosandi. En svo verð-
ur hann alvarlegur. „Nei, ann- ■
ars, þetta ætti ég ekki að segja,
það gæti misskilizt. Ég hef
þekkt margt prýðisfólk í Þýzka-
landi og meina ekkert ljótt".
var alltaf
ísland.
„Hvernig var að koma aftur
til Freiburg? Fannst þér það
ekki eins og þú værir að koma
heim?“
„Nei, nei, mér fannst ég ekki
vera heima hjá mér f Þýzka-
landi — „heima“ var alltaf Is-
land. Reyndar var ég á vissan
hátt bundinn borginni og lands-
laginu, en ég hef aldrei getað
hugsað mér að setjast þar að.
Ég fann það bezt, þegar mér var
boðin ágæt staða sem tónlistar-
kennari við Odenwaldskólann
-— þú veizt, þennan sem Kurt
Zier var skólastjóri við. Það
var dálítið freistandi tilboð, því
að Anne Marie er kennari að
atvinnu og hefði lfka getað
unnið þar, en ég varð að af-
þakka, þvf að ég gat ekki hugs-
að mér annað en fara heim til
Islands".
„Ög Anne Marie var á sama
máli?“
„Já. Hún fór nefnilega í sex
vikna ferð til Islands, eftir að
við kynutumst, fór hér um allar
trissur, var á bóndabæ norður
í Mývatnssveit um tfma og
kunni fyrirtaksvel við sig. Það
var annars kostulegt; við upp-
götvuðum, þegar við vorum far-
in að þekkjast, að við höfðum
verið saman í „Kindergarten",
og það var meira að segja til
hópmynd, sem við vorum bæði
á — hún þriggja ára og ég
fimm“.
„Hvenær komuð þið heim?“
„Ja, ég kom í ágústlok sl. ár,
en Anne Marie mánuði seinna
með fjögurra vikna son okkar“.
„Og nú ertu tekinn við skóla-
stjórn Bgrnamúsfkskólans?"
„Já, mig hafði lengi langað tll
að taka við starfi föður mfns og
fá að taka þátt f uppbyggingar-
starfseminni, sem hér fer fram
— og með því frelsi, sem hér
er. Fólkið er svo furðulega
sveigjanlegt og opið fyrir nýj-
ungum. Mér finnst hugsunar-
hátturinn víðast erlendis miklu
þrengri og bældari. Hér er eng-
inn hræddur við neitt, og þróun-
in fer ekki hægt og sígandi
upp á við, heldur í hopþum og
stökkum. Það er hreint og belnt
ævintýralegt".
Óplægður akur.
„Þér finnst þú ekkert einangr-
F ors jónin
„Nei, ég fór alls konar króka-
leiðir að því marki eða réttara
sagt í hring, því að ég nauðaði
á pabba sem smákrakki, að
hann kenndi mér að spila, og
vildi þá endilega verða músík-
ant, var í Tónlistarskólanum
nokkur ár, en hætti við músík-
námið 17 ára gamall og sneri
mér að gjörólíku viðfangsefni".
„Og hvað var það?“
„Útvarpsvirkjun, radar, sjálf-
aði ekki eins mikið til að spila
sjálfur, en hafði þeim mun
meiri áhuga á hinni uppeldis-
legu hlið tónlistarinnar, ef svo
má að orði komast. Ég ákvað
að fara heim og fá söngkenn-
araréttindi, en læra síðan er-
lendis eins mikið og ég gæti,
áður en ég flyttist endanlega
heim til íslands. Svo að ég var
eitt ár í Kennaraskólanum
gamla í söngkennaradeildinni
tók í taumana
með nýjungum, blása burt vissu
skólaryki o. s. frv. Ekkert er
eins niðurdrepandi og það hug-
arfar að þykja allt „fullgott".
Það er hættumerki, ef maður fer
að verða of ánægður með sjálf-
an sig".
Umfangsmikið nám.
„Hvað varstu lengi í Frei-
burg?“
venjulegir músfkkennarar gætu
lært á píanó sambærilega við
þá, sem léggja píanóleik fyrir
sig sem ævistarf".
Óþýzk í sér:
Nú er barið að dyrum, og
Anne Marie gægist inn með
blíðubros á vörum. „Má bjóða
þér kaffi eða te?“ segir hún á
ágætri íslenzku. Hún er llka
aður eða langt frá umheimin-
um?“
„Ja, ég hélt fyrst, að maður
kynni að verða það, en nú er
ég kominn á aðra skoðun. Að
vísu má segja, að maður sé ein-
angraður að því leyti, að það er
nauðsynlegt að viða að sér
bæklingum, bókum og ritum um
-'lest sérfræðileg efni frá útlönd-
um og erfitt að fá aðgang að
Framh. á 10. sfðu.