Vísir - 24.07.1963, Blaðsíða 8

8
V1 SIR . Miðvikudagur 24. júlí 1963.

VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR.
Ritstjóri: Gúnnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði. .
1 lausasölu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 Ifnur).
'°'-<»ntsmiðj8 víeis. — Edda h.f.
Verzlunarfrelsi
Sjálfstæðisflokkurinn hefur þurft að heyja harða og
langa baráttu til þess að koma á verzlunarfrelsi. Fram-
sókn hefur löngum verið fylgjandi höftum þegar hún
hefur farið með völd og staðið fast gegn öllum til-
lögum í frelsisátt. Nú upp á síðkastið þykjast Fram-
sóknarmenn hins vegar vilja verzlunarfrelsi, eftir að
aðrir hafa komið því á og almenningur hefur fundið
mismuninn frá því sem áður var. Fólk var á tímabili
orðið svo samdauna haftaástandinu, að margir voru
hættir að trúa því að það gæti öðruvísi verið, enda
höfðu sumir ekki kynnzt öðru frá æsku og fram á full-
orðinsár.
Kommúnistar eru svamir andstæðingar verzlunar-
frelsis, enda hafa þeir leynt og ljóst unnið að því að
beina viðskiptum okkar sem mest í austurveg, þótt
flestar vörur þaðan séu bæði dýrari og verri en frá
Vesturlöndum.
Á krepputímunum og stríðsárunum bjuggu fléstár
þjóðir við höft, en strax upp úr styrjöldinni síðari tóku
vestrænar lýðræðisþjóðir upp stefnu fyrir auknu frelsi
og eðlilegu viðskiptaástandi. Sú stefna átti erfitt upp-
dráttar hér á Islandi vegna harðsnúinnar andstöðu
Framsóknar og kommúnista. Þó miðaði nokkuð í rétta
átt á ámnum 1950—1955, en þegar vinstri stjómin kom
til valda 1956 seig allt á ógæfuhliðina aftur á þessu
sviði sem öðmm. Þá fóru utanríkisviðskiptin að mestu
fram á grundvelli jafnvirðiskaupa og beinna vöru-
skipta. Þá ríkti í þeim skiptum að miklum hluta falskt
útflutningsverðlag og uppsprengt innflutningsverðlag
og oft lélegar vömr.
Þeir sem muna þá tíma — og það gera margir —
vilja ekki skipta á írelsinu, sem nú ríkir, og því ó-
fremdarástandi, sem þá var.
Þegar viðreisnarstjórnin kom til valda, einsetti hún
sér að afnema höftin og allt það ófrelsi og tjón, sem
þeim fylgdi. Til þess að svo mætti verða, þurfti að
taka upp rétta gengisskráningu og afla bráðabirgða-
lána hjá alþjóðastofnunum, til þess að komast yfir þá
örðugleika, sem hlutu að verða breytingurini samfara
fyrst í stað.
Hinar almennu efnahagsráðstafanir tóku gildi í
febrúar 1960 og í framhaldi af því voru sett lögin um
skipan innflutnings- og gjaldeyrismála. Innflutningur á
vömm til landsins var gefinn frjáls, nema annað væri
ákveðið í sérstökum lögum eða reglugerð. Innflutn-
ingsskrifstofan var lögð niður. Útflutningsnefnd sjáv-
arafurða var lögð niður og afnumdar fjárfestingar-
hömlur, sem gilt höfðu frá 1947.
Árangurinn er, að 85,3% innflutningsins er nú al-
gerlega frjáls.
Rachman og kona hans.

í kjölfar Rachman-
hneykslisins
Eins og að líkum lætur varð
niðurstaðan sú £ umræðunni í
neðri málstofu brezka þingsins,
um vantrausttillögu jafnaðar-
manna út . at' ljýsa)eim^|krigu,,
og ómannúðlogri me
leigjendum, áð -*‘stjóráin*hÚIt
velli. Jafnaðarmenn vildu kenna
húsaleigulögunum ríkjandi á-
stand, — héidu því fram að í
skjóli þeirra hefði spillingin
þróazt, spilling slík sem kom í
ljós í sambandi við uppljóstran-
ir í hinu svonefnda Rachman-
máli, og var því haldið fram af
hálfu stjórnarinnar, að húsnæð-
málalöggjöfin frá 1961, veitti
bæjar og sveitarstjómum næga
heimild til aðgerða gegn hús-
eigendum, sem beittu Ieigjend-
ur kúgunum og notuðu sér
húsnæðisskortinn sér tií fram-
dráttar.
★
En sú staðreynd stendur ó-
högguð, að mikil spilling hefir
áttj sér stað. Rachman, er eink-
um nefndur £ þv£ sambandi en
Christine Keeler, sem svo mjög
hefir komið við sögu í máli
Stephen Ward’s læknis, var um
tfma ástmey hans, svo sem hún
bar fyrir rétti, bjó með honum
f einni íbúð hans, og tók við fé
af honum sér til viðurværis. En
það er svo að sjá, eftir blöð-
unum að dæma, að Rachman
hafi alls ekki verið versti húsa-
leiguokrarinn, sum halda því
fram, að hann hafi verið
„leppur" annarra, og er mikið
talað um „Mr. X“, sem standi
þarna á bak við, og einnig er
talað um „Mr. Z“. Þess er að
geta, að ekkja Rachman’s birti
yfirlýsingu rétt fyrir umræðuna
í málstofunni, og bar sakir af
manni sfnum, — neitaði al-
gerlega, að hann hefði stundað
okur eða þau félög, sem voru
tengd nafni hans.
Blöðin hafa átt sinn þátt í að
fletta ofan af spillingunni. Þau
ræða nú samtök og baráttu
leigjenda sér til varnar. Eitt
þeirra birtir ummæli síra H. R.
Stringers sóknarprests £ Padd-
ington-hverfi. Hann starfaði í
framkvæmdanefnd félagsskapar
l^jgjenda þar (Tenants’ Associa-
tjon> og )Dáð, sem hann segir —
eh stöðu hans vegna ætti vitn-
isburður hans að vera mikils
virði — um ástandið er ófagurt.
★
Sóknarpresturinn kemst m. a.
að orði á þessa leið: Húsaleigu-
lögin (The Rent Act) frá 1957
breyttu ástandinu mjög til hins
verra. Leigjendur, oft fólk sem
ekki máttu vamm sitt vita, áttu
allt undir kenjum húseigenda.
Það er hneyksli, að slfkt ástand
skyldi vera þolað. Ég get að
gins vonað, að það verði gert að
lagaskyldu að skrásettir séu hin-
ir raunverulegu húsnæðiseig-
endur. Það mundi koma f veg
fyrir öll þessj undanbrögð og
feluleik. Lítill hópur Rachman-
leigjenda gerðu með sér sam-
tök, sem eru athygiisverð. Þeir
börðust fyrir rétti sínum. Og
með nokkrum árangri.
En það voru þúsundir manna
f Rachman-„veldinu“ (The
Rachman Empire), sem ekki
börðust fyrir rétti sínum. Það
kom til átaka í tugatali, sem
aldrei voru kærð fyrir lög-
reglunni, sem þannig gafst ekki
tækifæri til þess að láta til sín
taka þeirra vegna, en það er
staðreynd, að f þesáum borgar-
hverfum þar sem skammarlegir
atburðir gerðust, var lögreglu-
vörður ekki aukinn, og yfirmað-
ur Lundúnalögreglunnar (Metro
politan Police Force) Sir Joseph
Simpson verður þar að svara
fyrir sig. Og eins verður hús-
næðismálaráðherrann Sir Keith
Joseph að svara fyrir sig.
En það hlýtur að vekja kvíða
hve margir leigjendur létu kúga
sig, lyppuðust niður vegna
þeirra aðferða, sem Rachman
beitti gegn þeim. í bréfi til mín
frá manni fæddum í Svfþjóð,
en hann er nú brezkur borgari
segir svo: Ég hefi litið á þetta
Iand sem heilagt land manna
sem barizt hafa fyrir frelsi ein-
staklingsins, ekki aðeins f þágu
Breta, heldur allra þjóða, en
ég er smeykur um, að þegar til
einstaklingslegra aðgerða kem-
ur gagnvart húseigna-spekú-
löntum, séu margir Bretar
heiglar.
Eitt Lundúnablaðanna, News
of the World, mikið hneykslis-
málablað, en útbreiddasta blað
Bretlands, segir að eins og
„Rachman-þakið“ hafi hrunið,
en það gerðist að vísu ekki fyrr
en hann var dauður, muni þökin
hrynja yfir þá, sem voru félag-
ar hans f húsaleigubraski. Þeir
keyptu húseignir, þegar þær
fengust lágu verði, hröktu burt
góða leigjendur, leigðu svo
blökkufólki fyrir okurleigu, og
fjölda mörg hús í hverfum
þeim, sem þeir áttu eignir f,
urðu hóruhús.
★
Hvað átti sér stað kemur
fram f umsögn Mrs. Kathlyn
Farr, formanns Leigjendafélags-
ins í St. Stephens-skóla, Padd-
ington, þar sem Rachman setti
á stofn fyrstu „kJúbba" sfna og
hóruhús 1955.
„Hann kom hingað 1954. Ég
man eftir honum, er hann kom
akandi í bifreið sinni til þess að
rukka inn húsaleigu. Þá bjó
hann í einu herbergi með
vændiskonu. Hann komst yfir
eignina Stephen’s Garden og
hún varð bækistöð hvers kyns
bralls og lasta. Kjallarar
húsanna voru teknir í notkun
fyrir „klúbba” hans og blökku-
menn frá Vestur-Indium og
hvftar stúlkur komu f hverri
bifreiðinni af annarri. Hávað-
inn var ótrúlegur, þama var
slegizt, æpt, allt brotið og
bramlað og menn stungnir hníf-
um. Heiðarlegir leigjendur
kvörtuðu, en þvf var ekki sinnt.
★
Að lokum báðum við um lög-
regluvemd, maðurinn minn og
ég, og yfirmaður f lögreglunni
lofaði að koma. Ég lét það
berast til leigjenda sem vildu
Framh. á bls. 13