Vísir - 24.07.1963, Blaðsíða 9

V1SIR . Mlðvikudagur 24. júlf 1963.
9
Gunnar Thoroddsen fjármálaráðherra:
Afkoma ríkissjóðs árið
(Greinargerð þessi var flutt í
fréttaauka útvarpsins í gær-
kvöldi).
Rfkisreikningurinn fyrir árið
1962 hefur nú verið gerður upp.
Tekjur umfram
áætlun.
Tekjur ríkissjóðs voru áætl-
aðar f fjárlögum 1752 milljónir.
Pær urðu 2062 milljónir og fóru
þannig 310 milljónir fram úr
áætlun. Gætir þar mest aðflutn-
ingsgjalda af innfluttum vörum,
en það eru verðtollur, vöru-
magnstollur, innflutningsgjald,
innflutningssöluskattur og bif-
reiðagjald. Pessi aðflutnings-
gjöld urðu samtals um 214 millj-
ónum hærri en fjárlög gerðu ráð
fyrir. Stafar þetta af því, að inn-
flutningur tii landsins varð
miklu meiri en reiknað var með,
þegar fjárlög voru samin.
Tekju- og eignarskattur varð
24 milljónir umfram fjárlög, og
tekjur af ríkisstofnunum 11
miHjónir umfram.
Niðurgreiðslur, launa-
hækkanir og verklegar
framkvæmdir.
Otgjöld rfkissjóðs voru áætluð
í fjárlögum 1749 milljónir. Þau
reyndust 1871 milljón króna efia
122 milljónum hærri en fjárlög
ráðgerðu. Orsakir þess eru eink-
um þrjár.
I fyrsta lagi urðu niður-
greiðslur á vöruverði innan-
lands og uppbætur á útfluttar
landbúnaðarvörur samtals 378
milljónir umfram fjárlög. Þegar
fjárlögin voru samin, stóð yfir
ræklleg athugun fyrirkomulags
á niðurgreiðslum og gerðu menn
sér vonir um, að unnt væri að
lækka þessi útgjöld verulega. En
það reyndist ekki fært.
í öðru lagi var í fjárlögum
reiknað með 4% launahækkun
frá 1. júní 1962, eins og stéttar-
félög höfðu þá samið um. En
vegna frekari almennra kaup-
hækkana fengu rfkisstarfsmenn
7% launahækkun til viðbótar.
Kostnaður við þær launahækk-
anir, sem fjárlögin höfðu ekki
gert ráð fyrir, hefur numið yfir
20 milljónum.
í þriðja lagi urðu framlög til
samgöngumála, þ. e. vega, brúa,
flugvalia og samgangna á sjó
rúmlega 20 milljónir yfir áætl-
un.
Vaxtabyrðin 6 milljónir
undir áætlun.
Nokkrir útgjaldaliðir fjáriag-
anna urðu undir áætlun. Einn
þeirra skal nefndur hér. Það eru
vaxtagreiðslur rfkissjóðs. Áætl-
að var f fjárlögum, að vaxtabyrð
in yrði rúmar 9 milljónir, en hún
varð aðeins 2.8 millj., eða rúm-
lega 6 milijónum lægri en áætl-
að var. Stafar þetta einkum af
hagstæðari stöðu rikissjóðs gagn
vart Seðlabankanum en áður.
Lausaskuldir engar.
Lausaskuidir voru engar f árs-
lok 1962 og er það annað árið
í röð.
Auk tekna og gjalda sam-
kvæmt fjárlagaliðum eru ýmsar
útborganir og innborganir hjá
ríkissjóði, sem hafa áhrif á
greiðslujöfnuðinn. Eru það
hreyfingar á geymslufé, aukið
rekstrarfé ríkisstofnana, veitt
lán, fyrirframgreiðslur o. fl.
Greiðsluafgangur
162 millj'
Þegar öll þessi atriði eru upp-
gerð, er greiðsluafgangur ríkis-
sjóðs á árinu 1962 162 milljónir
króna.
39 milljónum króna af
greiðsluafganginum hefur þegar
verið varið til þess að greiða
upp gamla skuld rfkissjóðs við
Seðlabankann.
Eins og nú er ástatt i efna-
hagsmálum, framkvæmdir mikl-
ar, atvinnulíf blómlegt og víða
skortur á vinnuafli, er ekki rétt
að verja neinu af greiðsluaf-
gangi rfkissjóðs til aukinna fram
kvæmda nú.
1962
Hundrað milljónir í
Jöfnunarsjóð ríkisins.
Fyrir rúmum þrem tugum ára
voru sett lög um Jöfnunarsjóö
rfkisins. Samkvæmt þeim iðg-
um skal leggja í þann sjóð
tekjuafgang ríkissjóðs, þegar
hann fer fram úr tiltekinni upp-
hæð. Fé úr þessum sjóði má
aðeins nota til þess að lækka
skuldir ríkisins, mæta tekjuhalla
rfkissjóðs, ef svo ber undir, en
fyrst og fremst skal nota fé
sjóðsins til þess að auka atvinnu
og framkvæmdir þegar atvinnu-
brestur verður og afturkippur f
framkvæmdum.
Þessi Iög hafa aldrei verið
framkvæmd. En þau standa enn
í góðu gildi.
Rfkisstjómin vill nú láta þessi
merku lög koma til fram-
kvæmda og hefur þvf ákveðið
að leggja f Jöfnunarsjóð rfklslns
eitt hundrað milljónir af greiðslu
afgangi rfkissjóðs á árinu 1962.
Rögnvaldur Hannesson
Hér birtist bréfkafli eftir
ungan stúdent Rögnvald Hann-
ess'on. Hann ritaði þetta bréf frá
Siglufirði til Ólafs Gunnarssonar
sálfræðings eftir að hafa hlýtt
á fyririestur hans um vandamál
æskunnar f útvarpinu fyrir
skömmu.
Mikið er rætt og ritað um
vandamál æskunnar en það er
ekki oft sem rödd æskumanna
sjálfra heyrist, og þá jafn
skelegg og hér. Birtir Visir kafla
úr því með ieyfi höfundar.
Eins og fram kemur í bréfinu
dvaldist Rögnvaldur árið 1962 f
bandarískum menntaskcfa, en
hann vann verðlaun f ritgerðar-
samkeppni New York Herald
Tribune, sem árlega er haldin.
Rögnvaldur starfar f sumar á
síldarsöltunarstöð á Siglufirði:
Ágæti vinur.
Ég fékk þá hugmynd að
hripa þér nokkrar ifnur héðan
úr grútarbænum eftir að ég
hafði hlýtt á hið sköruglega
erindi þitt í útvarpinu sl. mið-
vikudagskvöld. (Aldrei fór þó
svo að ekki væri hlustandi á
okkar alræmda Ríkisútvarp).
Napurt háð og blákaldar stað-
Bréf frá ungum manni:
Uppeldismálin eru í
óviðunandi hrærigraut
reyndir hittu sannarlega f mark.
Mér hefur fundizt að uppeldis
og menningarmál okkar tslend-
inga væru f óviðunandi hræri-
graut. Ég segi hrærigraut,
vegna þess að framkoma eldri
kynslóðar við okkur hina ungu
menn, er sannarlega grátleg. A.
m. k. við sem erum orðnir átján
ára og eldri erum algjörlega
settir á bekk með hinum eldri
f þjóðlffinu f raun og þá sér-
staklega f atvinnulífinu og ýms-
um borgaralegum skyldum og
réttindum svo sem skattar og
önnur opinber gjöld heimilis-
stofnun o. s. frv. I sumum atrið-
um t. d. sem varða kosningarétt
og áfengiskaup, erum við laga-
lega séð útilokaðir enda þótt
réttlætistilfinning aHs þorra
manna fyrir hinu síðarnefnda sé
engin til.
T ái mér það hver sem vill þótt
ég segi að hér hlýtur að
skapast ósamræmi sem hinn
ungi maður sættir sig ekki við.
Við verðum að horfast í augu
við það, að þjóðfélagshættirnir
nú á dögum gera ungt fólk
þroskaðra og diarfara til ills
eða góðs en áður var. Mér
finnst að annað hvort verðum
við að umgangast ungt fólk eins
og unglinga, eða hreinlega við-
urkenna að það sé fullþroska
og sjálfstætt, og þá um leið á-
byrgir einstaklingar.
Og enn annað. Við íslending-
ar virðumst ekki hafa tíma né
þekkingu til að ala okkar fólk
upp. Skólar okkar eru ýmist
réttarsalir, þar sem sakborn-
ingur er tekinn til yfirheyrslu
og Iátinn gera grein fyrir hvort
hann hefur lært (helzt utan að)
það sem kennaranum þóknaðist
að setja honum fyrir, eða þá
þeir eru kumbaldar utan um
Ieiðindi, þar sem rfkir mismun-
andi miskunnsamur (og sæmi-
lega menntaður) einvaldur, beit-
andi ýmsum refsingum ef nokk-
ur dirfist að vera upp á kant
við hann.
g fullyrði ekki að engar
undantekningar séu til, en
ég hefi aldrei heyrt haft hátt
um fslenzkan skóla, þar sem
nemendum þætti gaman að
vinna, eða áhugi þeirra fyrir
námi örvaðist til muna. Þegar
ég var f U.S.A. í fyrra, kynntist
ég fyrirmyndarskóla (sá var
einn af þremur er ég heimsótti).
Mér þótti andrúmsloftið þar
innanveggja reglulega gott og
ólíkt því sem ég átti að venj-
ast. Þrælsóttinn, þetta lffsspurs-
mál íslenzkra menntastofnana
virðist í litlum hávegum hafður.
Studum mátti vart á milli sjá,
hver hefði völdin í skólastof-
unni, kennarinn eða nemendur-
ir því að þeir voru ófeimnir
við að spyrja um námsefnið og
kennslan var í sumum greinum
að verulegu leyti samræður
milli kennara og nemenda. Sem
sagt, kennsla var samvinna
byggð á áhuga beggja.
Skyldu svo ekki þessir fram-
hleypnu unglingar gerast að-
sópsmiklir útí frá? Því er fljót-
svarað neitandi. Þeir skemmiu
sér á óþvingaðan og frjálsmann-
Iegan hátt. Það virðist engin telj
andi innibyrgð gremja þeirra á
meðal, sem þyrfti að fá útrás í
taumlausri brennivínsdrykkju
eða neinum skemmdarverkum.
Þetta fólk var gott f umgengni,
kurteist, og að því er virtist til-
litssamt.
eir voru unglingar með sína
lifnaðarhætti og venjur, en
ekki fullorðið fólk, og ekki í
þeirra félagsskap sem slíkt, og
virtust ekki hafa til þess brenn-
Deilur Flæmingja og Vallona í
Belgíu hafa harðnað að undan-
förnu. Allmargir Belgar hafa ný-
lega kært til mannréttindanefndar
Evrópuráðsins vegna reglna'þeirra,
sem gilda um það, hvort franska
eða hollenzka skuli notuð við
kennslu f skólum, en reglur þess-
ar eru allflóknar og byggjast á
því, hvernig fbúar skiptast eftir
tungumálum á viðkómandi skóla-
svæði. Kærur þær, sem borizt hafa
eru frá fólki ,sem býr í nágrenni
andi löngun á þessu stigi, enda
skólaskylda til 18 ára aldurs og
unglingavinna eins og hér,
ekki til.
Nú veit ég að ég lýsi bezta
hluta bandarísku þjóðarinnar.
En einhver skyldi nú halda að
við hefðum f fullu tré við þá,
svona á hátíðis- og tyllldögum,
þegar þjóðarrembingsræðurnar
um fornar súlur og frjálsa menn
eru fluttar.
Annars hefi ég ekkert á móti
því að unglingar á lslandi verði
snemma að mönnum, og taki
þátt í atvinnulífinu. En við
verðum þá að haga okkur sam-
kvæmt því, og gera þá að þrosk
uðum, ábyrgum mönnum í
tíma.
Briissel, svo og á svæðunum við
Antwerpen og Ghent. Telja kær-
endur, að stjórnvöldum sé skylt
að halda uppi kennslu á frönsku
í héruðum þessum, og krefjast
bóta, þar sem það hefur ekki ver-
ið gert. Þá krefjast þeir þess, að
belgiskri löggjöf um tungumála-
notkun f skólum verði breytt, þar
sem hún fái ekki samrýmzt mann-
réttindasáttmála Evrópu. Mann-
réttindanefnd Evrópuráðsins mun
fjalla um kærurnar 25. og 26. júlf.
Deilur harðna í Belgíu