Vísir - 15.08.1963, Blaðsíða 4

4
V í S IR . Pímmtudagur 15. ágúst 1963.
Skoðanir BARRY GOLDWATER
í viðtali við brezkan blaðamann
Bandaríski öldungadeildar-
þingmaðurinn Barry Goldwat-
er er þekktasti talsmaður í-
haldsmanna í Republikana-
flokki Bandaríkjanna. Einkum
hefur vegur hans farið vax-
andi síðustu mánuðina á sama
tíma sem stjama Nelson
Rockefeller, ríkisstjóra í New
York hefur Iækkað, en þessir
tveir menn eru um þessar
mundir taldir líklegastir fram-
bjóðendur Republikana í for-
setakosningunum, sem fram
eiga að fara í Bandarikjunum
á næsta ári. — Eftirfarandi er
útdráttur úr viðtali, sem blaða-
maður brezka stórblaðsins Sun
day Times, Henry Brandon,
átti við Barry Goldwater fyr-
ir skömmu.
-K
Brandon: Eins og þér vitið er
talsverður munur á íhaldsstefn-
unni i Bretlandi og þeirri ihalds-
stefnu, sem þér hafið tekið. Að
okkar áliti þarfnast ihaldsstefn-
an endurskoðunar í samræmi
við breytta tíma, íhaldsmenn
hafa verið sakaðir um að vera
of hlynntir kaupsýslumönnum
og að hugsa minna um „mann-
inn á götunni".
Goldwater: Ég er ekki sam-
mála þessu. Samkvæmt þeim í-
haldskenningum, sem ég held á
lofti, viljum við ekki að rikis-
stjórnin skipti sér af því sem
einstaklingar geta gert betur
upp á eigin spýtur. En þegar
einstaklingunum er eitthvað um
megn verður ríkisstjórnin að
framkvæma það.
Lítum á tryggingarmálin. Ef
ríkisstjórnin aðeins vildi skapa
einstaklingum tækifæri til að
framkvæma þau, t.d. með skatta
lækkunum, mundi það verða
gert.
í Bandaríkjunum njóta 75%
þjóðarinnar sjúkratrygginga og
eftirlauna. Þar er þátttaka í
tryggingarstarfsemi ekki skylda.
Þess vegna verður þátttakan
aldrei 100% vegna þess að marg
ir kæra sig ekkert um það. Hjá
fyrirtæki, sem ég stjórna, nýtur
starfsfólkið eftirlauna, fullra
sjúkralegutrygginga og líftrygg-
ingar. Þeir þurfa ekki að greiða
eyri, ég borga allt saman. Þetta
er í samræmi við skoðanir í-
haldsmanna eins og þær horfa
við mér. Þegar ríkisstjórnin sér
um þetta er það ekki mann-
legt — eins og það hefur ver-
ið kallað — þvert á móti, því að
það sviptir fólk aðstöðu til að
velja og hafna, m. ö. o. frelsi
til ákvörðunar.
Brandon: Hver er skilgreining
yðar á frelsi?
Goldwater: Sjálfsákvörðunar-
rétturinn er einn af langþýðing-
armestu þáttum frelsisins —
frelsi til að velja lækni, velja
sjúkrahús, frelsi til að ákveða
hvernig framkvæma eigi hlut-
ina. En þegar þarf að sækja til
ríkisstjórnarinnar, sama hver
hún er, þá er verið að leggja
hömlur á okkur.
Brandon: Þar verða hömlur
— en einnig öryggi.
Goldwater: Ef aðeins er verið
að leita að öryggi höfum við
tapað. Þá er jafngott fyrir okk-
ur að sitja og láta kommúnista
gleypa sig með húð og hári,
vegna þess að kommúnistar
bjóða okkur upp á öryggi. Stað-
reyndin er sú, að það er þeirra
helzta auglýsingaatriði.
Brandon: Já, en berjumst við
ekki gegn kommúnistum með
því að skapa það öryggi, sem
fullnægir okkur um leið og við
reynum að skapa frelsi, sem
einnig er okkur nægilegt.
Goldwater :Við getum ekki
fengið hvorttveggja. Við verð-
um að gera okkur það ljóst.
Fyrr eða sfðar lætur annað und-
an. Þetta er ekkert nýtt. Róm-
verjar leituðust við að skapa
fólkinu öryggi en glötuðu frels-
inu og síðar föðurlandi sínu.
Hér í Bandaríkjunum höfum við
skaðað okkur á því að byrja á
slíku. Það er augljóst alls stað-
ar í landinu. Bandaríkin eru ekki
lengur land, þar sem býr harð-
gerð, staðföst þjóð, sem getur
mætt hvers konar ógnunum. Við
erum í dag þjóð, sem reynir að
forðast klípurnar, forðast að
taka ákvarðanir.
Brandon: Já, en vandamálin
eru orðin svo stórbrotin, að ein-
staklingurinn getur ekki lengur
skilið eðli þeirra hvað þá ráðið
við þau. Þess vegna er nauðsyn
sterkrar rfkisstjórnar, sem get-
ur veitt leiðsögn.
þá tekst okkur ekki að afla
vina.
Brandon: Hvaða dæmi viljið
þér nefna um það?
Goldwater: T. d. hluta af
Mexico. Þar höfum við veitt
tæknilega aðstoð með góðum
árangri. Við höfum hagað okk-
ur réttilega í ýmsum Suður-
Amerfkurfkjum.
Brandon: Hef ég tekið rétt
eftir, að þér séuð andvígur samn
ingum við Sovétríkin?
Goldwater: Ég er ekki and-
vígur samningum við Sovétrík-
in. En ég er andvígur samning-
um við þá sem ráða rfkjum þar
í dag. Við höfum gert við þá
fimmtfu og tvo formlega samn-
inga og þeir hafa brotið alla
nema tvo. Ég álít að þeir séu
ekki heiðarlegir. Ég tel að þeir
séu að reyna að sigra í heim-
inum, með öllum tiltækilegum
ráðum. Við höfum tapað á öll-
um fundum æðstu manna, vegna
þess að það eina, sem við höf-
um getað samið út frá er frelsi
þjóðanna.
Brandon: Það er hins vegar
ómótmælanleg en óþægileg stað
Andvígur samningum
Goldwater: Það hefur alltaf
verið þörf fyrir sterka stjórn,
en vandamálin f dag eru lík því
sem þau voru fyrir þúsund ár-
um. Kjarnorkuvopnin eru ekki
vandamál, heldur hitt, hvað
menn gera við þau. Ef þeim
verður beitt skynsamlega fer
heimur batnandi, en verði þeim
beitt á versta hátt, hefur það
í för með sér endalok heims.
Engin lög, engin rfkisstjórn get-
ur haft stjórn á þessu.
Brandon: Hvernig teljið þér,
að tengsl Bandaríkjanna og
Vestur-Evrópu eigi að vera?
Goldwater: Sem allra sterk-
ust. Þau verða að vera það.
Brandon: Þér greidduð at-
kvæði með Atlantshafsbandalag
inu?
Galdwater: Já.
Brandon: En þér greidduð at-
kvæði gegn, skulum við nefna,
Efnahags- og framfarastofnun-
inni?
Goldwater: Já, ég er andvíg-
ur því að markaðirnir séu skipu-
lagðir. Ég tel að við eigum að
hafa frjálsa samkeppni á mörk-
uðunum, en tengjast þeim mun
sterkar á hernaðarlega sviðinu.
Brandon: Þér hafið greitt at-
kvæði gegn efnahagsaðstoð ...?
Goldwater: Hún hefur engan
árangur borið. Við missum vini
alls staðar.
Brandon: Ef það er rétt, held
ég að efnahagsaðstoð skipti
ekki miklu máli í því sambandi.
Goldwater: Vissulega gerir
hún það. Þar sem við höfum
farið rétta leiðina í efnahags-
legri aðstoð, sem sé með því
að veita tæknilega aðstoð, höf-
um við aflað okkur vina. En
þegar við komum og segjum:
„Hér eru nokkrar krónur. Gerið
við þær hvað sem þið viljið,"
reynd, að rússneska stjórnin er
til og ræður yfir allmiklu lands-
svæði...
Goldwater: Of stóru lands-
svæði. En ég vil minna á, að
þeir hafa náð þessu landssvæði
að mestu leyti með samnirigum
við okkur, Teheran, Yalta, Pots-
dam ... við látum af hendi frelsi
tvo þriðju hluta allra íbúa jarð-
arinnar.
Ef að þeir segja hins vegar:
„Við skulum gefa þessari þjóð
frelsi og draga heri okkar út úr
landinu ...“ þá miðar samning-
um áfram, en Rússum dettur
ekki í hug að segja þetta.
Okkur á Vesturlöndum geng-
ur erfiðlega að skilja, að Rúss-
ar eru að gera tilraun til að
geta síðan endurskipulagt líf
manna á jörðinni, eftjr sfnu^
höfði. Og þeim, sem reyna að
koma í veg fyrir það, verður
ekki hlíft. Þegar ég stend and-
spænis óvini sem þessum reyni
ég að nota hans eigin aðferðir.
Ég tel að Bandaríkin munu áð-
ur en langt um líður móta sér
þá stefnu að ekki verði umbor-
inn nokkur árás kommúnista
hvar sem er í heiminum, og þá
álít ég að við munum stöðva
kommúnismann.
Brandon: Álítið þér að Banda-
ríkin hafi yfir nægilega miklum
liðstyrk að ráða til að berjast
á vígstöðvunum frá Laos til
Berlínar.
Goldwater: Já, ef við notum
flugherinn á réttan hátt. Ég held
að Rússar hefðu ekki farið i
strið vegna Ungverjalands. Ég
held ekki að þeir hefðu farið í
stríð þótt við hefðum gert innrás
í Norður-Kóreu og Rauða-Kína.
Brandon: Eitt af vandamálun-
um er að Bandarfkin myndu
neyðast til að beita kjamorku-
vopnum strax.
Goldwater: Það er ekki víst.
Ég er sannfærður um að hvor-
ugur hefur áhuga á því að beita
kjarnorkuvopnum, eins og við
hugsum okkur þau, þessar stóru
kjarnorkusprengjur, sem við
mælum í megatonnum. Til eru
minni kjarnorkuvopn, sem
kunna að reynast hættuminni
fyrir almenning, en engu að síð-
ur áhrifameiri en venjuleg vopn.
Brandon: En ef þér mynduð
neita að semja við Sovétríkin,
myndi þá ekki skapast það á-
stand að hlutlausum ríkjum
fjölgaði, að almenningsálitið
myndi færast til hlutleysisaf-
stöðu gagnvart ykkur annars
vegar og Sovétríkjunum hins
vegar.
Goldwater: Það er þróunin i
dag, vegna þess að ríkin vita
ekki hvað Bandaríkin myndu
raunverulega gera ef til styrj-
aldar drægi. En ef við notum
flugherinn á líkan hátt og Eng-
lendingar beittu sjóhernum á
sínum tíma, beittum flughernum
í ógnunarskyni við Sovétríkin,
ef þau ætla að færa sig upp á
skaftið, væri ljóst hvað við
hygðumst fyrir. Við myndum
segja við Rússa: „Ef þið viljið
frið, þá skulum við halda frið-
inn, við viljum ekki stríð, en
við erum ekki reiðubúnir til að
þola ykkur innrás í hvert landið
á fætur öðru“. Þetta á að vera
okkar afstaða.
Ágætt héraðsmót Sjált-
stæðismanna á Flateyri
Fyrir nokkru síðan efndu
Sjálfstæðismenn í Vestur-ísafjarð-
arsýslu til héraðsmóts, er haldið
var á Flateyri. Var mótið vel sótt
og fór hið bezta fram.
Mótið setti og stjórnaði Rafn A.
Pétursson framkvæmdastjóri, Flat-
eyri.
Dagskráin hófst með einsöng
Kristins Hallssonar, óperusöngvara,
undirleik annaðist Ólafur Vignir
Albertsson, píanóleikari.
Þá flutti Jóhann Hafstein,
bankastjóri, ræðu. Að ræðu Jó-
hanns lokinni söng Sigurveig
Hjaltested, óperusöngkona, ein-
söng.
Þessu næst flutti Sigurður
Bjarnason, alþingismaður, ræðu.
Kristinn Hallsson söng sfðan
nokkur lög öðru sinni.
Næsta atriði á dagskránni var
leikþáttur, er Brynjólfur Jóhannes-
son, leikari, fór með. Síðan sungu
þau Kristinn Hallsson og Sigurveig
Hjaltested tvísöng við undirleik
Ólafs V. Albertssonar.
Að lokum fór Brynjólfur Jó-
hannesson með smellinn gaman-
vísnasöng.
Var ræðumönnum og listafólkinu
mjög vel fagnað.
Lauk síðan þessu móti með því
að stiginn var dans fram eftir
nóttu.