Vísir - 19.08.1963, Blaðsíða 9

VlSIR . Mánudagur 19. ágúst 1963.
9
„Aðalatriðið
Málverk, málverk,
málverk, hvert sem lit-
ið er. Þau liggja í hrúg-
um á borðum og stólum
og gólfum, hanga á
veggjum, sums staðar
mörg hvert ofan á
öðru. Landslagsmyndir,
Reykjavíkurmyndir,
mannamyndir, abstrakt-
myndir, allt hvað innan
um annað. Mann sundl-
ar að horfa á þetta fjöl-
breytta litskrúð, það
þarfnast rúmgóðra sýn-
ingarsala.
„Æ, ég veit ekki, hvernig ég
á að komast yfir að innramma
þetta allt saman“, dæsir lista-
konan. Hún krýpur á gólfinu
með úfið hár og mátar mynd-
irnar við ijósa ramma. Sumir
eru of stórir, aðrir of litlir,
nokkrir mátulegir. „Tíminn er
svo fljótur að líða, hver dag-
urinn floginn, áður en maður
veit af“.
Það er Nína Tryggvadóttir,
einn af okkar frægustu listmál-
urum, sem komin er til lands-
ins og ætlar að opna yfirlits-
sýningu á verkum sínum í Lista-
mannaskáianum 1. september.
„Yfirlitssýningu á 25 ára
starfi, er mér víst óhætt að
segja“. Hún reiknar í huganum
og kinkar kolli. „Já, eitthvað
þar um bil. Hér eru myndir frá
öllum mínum tímabilum. 1 svona
yfirlitssýningu kemur f Ijós
sérstakt að gefa, vissan grunn-
tón, sem kemur fram í öllum
hans verkum. Það er hans fram-
.lag til lisfcarinnar, og af þvl má
hann aldrei missa sjónar, ef
hann á að geta gefið eitthvað
frá sjálfum sér“.
„Líkar þér betur að mála ab-
strakt en fígúratívt?"
„Það eru alltaf sömu lögmál-
in, sem gilda í allri list, hvort
heldur hún er kölluð abstrakt
eða fígúratív Ég mála ekki bara
til að skýra frá því, sem ég sé,
heldur reyni ég að gefa heild-
armyndina, sem ég fæ, áhrifin,
sem ég verð fyrir. Ef þú ætlar
að lýsa herbergi, þarftu ekki
endilega að iýsa hverjum ein-
asta hlut, sem inni í þvf er —
nei, þú lýsir heildarmyndinni,
eins og hún verkar á þig, and-
rúmsloftinu, áhrifunum ... ég
reyni alltaf að setja myndina
upp eins einfalt og ég get. Ab-
straktmynd er eins og tónverk.
Músíkin þarf ekki að lýsa neinu,
en hún hlítir engu að síður viss-
um lögmálum. Að mála abstrakt
er eins og að semja tónverk,
nema hvað litir koma f stað
tóna Byggingin er jafnþýð-
ingarmikil og f fígúratívum
myndum, og aðferðin er f raun-
inni sú sama“.
Málverk fyrir
tannviðgerðir
„Sérðu myndina fyrir þér, áð-
ur en þú byrjar á henni, eða
skapast hún smám saman, með-
an þú vinnur við hana?“
„Það er ýmist. Stundum hef
ég hana áður í huganum, og
stundum verður hún til, meðan
ég er að vinna. Þegar maður
er búinn að fást við þetta svona

Mæðguraar fyrir framan eitt af nýrri málverkum Nínu.
Við giftum okkur tveimur árum
seinna".
„Og ertu kannske orðin banda
rískur ríkisborgari?“
„Nei, nei, nei“. Hún hristir
höfuðið ákveðin. „Ég verð alltaf
ísiendingur, alltaf íslenzkur rík-
isborgari".
Rétt f þessu kemur dóttirin
þjótandi inn. Hún er 12 ára göm-
ul og heitir Una, og hún talar
reiprennandi ensku, frönsku og
íslenzku. Hún leikur sér af kappi
og æfir sig í íslenzkunni með
krökkunum f nágrenninu Von
bráðar er hún aftur hlaupin út.
Henni finnst alltaf gaman að
koma til íslands.
„Una er í frönskum skóla í
New York“, segir móðir hennar.
„En hún lærði frönskuna í Parfs,
þar sem við bjuggum nokkur
ár. Maðurinn minn stundaði vís-
indarannsóknir í Evrópu, svo að
við vorum lengi í París og
London, en núna búum við í
New York. Það er ekki lítið
menntandi að eiga heima f þess-
um þremur stórborgum. Mað-
ur kemst f tengsl við svo ótal-
margt, fylgist með menningar-
lífinu og kynnist listafólki af
öllum þjóðum“.
Myndlist og
blóðrannsóknir
„Hefur maðurinn þinn mynd-
listina að tómstundaiðju eða
er hann jafnt listamaður sem
vísindamaður?“
„Hann tekur listina alvarlega
og helgar sig hvoru tveggja.
Hann er prófessor við New York
Medical College og stundar m.
a. blóðrannsóknir, en jafnframt
málar hann og heldur oft sýn-
ingar. Listamannsnafnið hans er
Alcopley".
„Haldið þið hjónin stundum
samsýningar?"
„Nei, yfirleitt ekki. Við hof-
um haldið eina, og það var f
vor. Við höfðum alls ekki hugs-
að okkur það, en fyrir tveimur
árum komum við inn á KB
að fylgja sinni innstu sannfæringu"

heildarmynd listamannsins, þá
fyrst er hægt að kynnast hon-
um og gera sér grein fyrir,
hvort hann er einhvers virði eða
einskis".
„Álfturðu sjálf, að þú hafir
orðið fyrir miklum áhrifum af
ríkjandi listastefnum á þessum
ýmsu fcímabilum?"
„Ja, auðvitað hef ég orðið
fyrir áhrifum af ýmsum stefn-
um og straumum, en eins og þú
sérð af þessum myndum, hef ég
alltaf haldið minni eigin lfnu.
Þegar bornar eru saman myndir
frá gamalli og nýrri tfð, má
sjá, að viss lína gengur í gegn-
um breytilegt ytra form. Upp-
bygging og litasamsetning hef-
ur haldizt".
Sömu lögmál gilda
í allri list
Hún bendir á landslagsmynd
með Reykjanesfjöllin í baksýn.
„Sjáðu, þetta fannst fólki mjög
abstrakt á sínum tíma, en nú
verkar það natúralistískt. Ef þú
berð saman húsin á þessari
mynd og ferhyrningana á ab-
straktmyndunum hér, sérðu, að
uppbyggingin er enn f megin-
atriðum sú sama. Ég held, að
hver listamaður hafi eitthvað
lengi, fylgist að hugsun og
vinna“.
„Þú átt við, þegar tæknin er
fengin?"
„Já, þegar viss undirstaða f
tækni er fengin, er hægt að
vinna hugmyndimar beint á lér-
eftið. Þá verður sambandið milli
hugans og efnisins miklu nánara
en áður“.
„Hvenær byrjaðirðu að mála?“
„Ja, sem krakki var ég alltaf
teiknandi og málandi. Ég held,
að ég hafi verið um fermingu,
þegar ég fór að nota olfuliti. En
ég byrjaði ekki fyrir alvöru,
fyrr en ég kom á Kúnstakademí-
ið f Kaupmannahöfn. Þá var ég
rúmlega tvítug. Ég lærði þar
fimm ár“.
„Og hélztu sýningar f Dan-
mörku?“
„Já, ég sýndi með hinum nem-
endunum á Charlottenborg og
víðar og seldi svolftið. Danir
eru einstaklega áhugasamir um
myndlist, og það er algengt í
Danmörku, að ungir listamenn
borgi fyrir hitt og þetta með
verkum sfnum. Til dæmis vildi
tannlæknirinn minn miklu held-
ur málverk eftir mig en peninga
fyrir tannviðgerðimar. Og þann
ig er það með margt fleira. Fólk
ið vill gjaman hjálpa ungum
listamönnum, og svo er aldrei
að vita nema einhver þeirra
verði frægur seinna. Þessi siður
virðist enn vera við lýði, því að
eftir Louisiana sýninguna í
fyrra, fékk ég bréf frá dönsk-
um kaupmanni, sem langaði að
eignast málverk eftir mig og
bauð mér varning í skiptum fyr-
ir það. Mér finnst svona vöm-
skiptaverzlun skemmtileg, og
hvergi hef ég vitað hana jafn-
algenga og f Danmörku".
Lífið keðja af
tilviljunum
„Hvað gerðirðu, þegar þú
komst af Kúnstakademfinu?"
„Kom hingað heim, hafði sýn-
ingar og vann hér nokkur ár
til að safna mér fyrir nýrri ut-
anför. Ég kenndi teikningu í
þremur barnaskólum samtímis.
Svo fékk ég ferðastyrk og fór
til Bandaríkjanna. Þetta var á
strfðsáranum, svo að ekkert var
hægt að ferðast nema til Am-
eríku. Annars hefði ég sjálfsagt
farið til Parísar. Svona geta
ytri aðstæður breytt öllu lífi
manns. Lífið virðist stundum
eins og keðja af tómum tilvilj-
unum“.
„Varstu lengi í Bandaríkjun-
um?“
„Ég var ein fjögur ár í New
York þá. Það gekk bara vel, ég
hélt sýningar og seidi heilmikið.
Haustið 1945 sýndi ég f New
Art Circle. Við opnunina var ég
kynnt fyrir dr. Alfred Copley,
bandarískum vfsindamanni og
lækni, sem hafði mikinn áhuga
á myndlist og málaði sjálfur.
gallaríið f Oslo, og þegar ég
skrifaði nafnið mitt í gestabók-
ina, könnuðust þeir við það og
fóru að spyrja, hvað ég væri að
gera í Noregi o. s. frv. Það varð
úr, að við voram beðin að hafa
sýningu' þar saman, og hana
héldum við núna í vor í haust
ætlum við að hafa samsýningu |
í Þýzkalandi, f Galerie Parnass, f
Wupperthal".
„Þú hefur auðvitað sýnt víða
um lönd?“ |
„Já ,ég hef sýnt í mörgum i;
borgum. Það er talsvert þreyt- f
andi að standa í.sýningum, en j
alveg nauðsynlegt. Samkeppnin
er gífurleg, og ef maður er ekki ’
alltaf að sýna, er maður bara ;
,dottinn upp fyrir'. Það er slft- 5
andi, traflar vinnuna og tekur '■
á taugarnar, og það kostar ótrú- jj
legt umstang. Líttu á allar þess §
ar myndir, sem ég verð að ‘i
ramma inn fyrir sýninguna ?
hérna. Það er óskapleg vinna, |
sem hefur tiltölulega lítið með
list að gera, en þetta fylgir I
með“. fi
„Hvernig er þér innanbrjósts, |
þegar þú selur myndirnar þínar?
Saknarðu þeirra ekki stundum?" |
„Jú, það kemur oft fyrir, enda t
Framh. á bls. 10.
Rabbað við frú
Nínu Tryggvadóttur
listmálara