Vísir - 09.09.1963, Blaðsíða 9

V í S I R . Mánudagur 9. sept. 1963.
9
Raett við Ásmund
Guðmundsson biskup
Ásmundur Guðmunds
son biskup situr við
skrifborð sitt umkringd-
ur bókum og blöðum,
biblíuþýðingum á mörg-
um tungumálum, guðs-
orðabókum, stöflum af
handritum og óskrifuð-
um örkum. Hann er
önnum kafinn við verk,
sem hann hefur unnið að
um margra ára skeið —
endurþýðingu Nýja
testamentisins úr grísku.
Nú er því senn lokið, en
lengi má finna eitthvað
til að vanda enn betur.
Við og við grípur hann
pennann og gerir smá-
breytingar á orðalagi,
sem hann er ekki fylli-
Iega ánægður með.
Hann er mjög vandlát-
ur.
„Þetta hefur verið mitt aðal-
starf, síðan ég lét af biskups-
embætti“, segir hann hægt og
vingjarnlega. „En mig hefur
langað til þess, allt frá þvi
að ég var við guðfræðinám. Þá
minntust kennarar mfnir stund-
langaði mig að taka upp þráð-
inn aftur, svo að ég þýddi Matt-
eus og Lúkas með sömu aðferð
og við sr. Gísli höfðum haft
við Markúsarguðspjall, tók sfð-
an til við Jóhannes og eftir það
hvert af öðru rita Nýja testa-
mentisins. Að þessu hef ég unn-
ið flesta virka daga seinustu
fjögur árin og oft frá morgni
til kvölds".
„Og nú er verkinu lokið?“
„Að þvf sé að mestu lokið,
hygg ég, að ekki muni vera of-
sagt“.
”Er Þess' ný3a þýðing mjög
frábrugðin þeirri sem not-
uð hefur verið að undanförnu
og reyndar enn?"
„Nei, ég hef gert mér að
reglu að breyta ekki nema þar
sem ég hef álitið breytingar
þörf — ég breyti ekki til þess
að breyta, heldur læt mér nægja
að lagfæra atriði, sem valdið
geta misskilningi, víkja við ein-
stökum orðum og fegra málið,
þar sem mér virðist betur mega
fara. Ég hef stuðzt við eldri
íslenzkar biblfuþýðingar og haft
til hliðsjónar erlendar útgáfur,
enskar, þýzkar og danskar, m.
a. Moffatt og nýjustu ensku
þýðinguna, sem brezku kirkju-
deildirnar sameinast um. Margt
er stórvel þýtt f fslenzku Biblf-
unni, og það hef ég að sjálf-
sögðu látið halda sér, en ekkert
hefur hrifið mig jafnmikið og
þýðing Odds Gottskálkssonar á
Nýja testamentinu, er fyrst kom
út árið 1540. Það er hreint og
beint undravert, að svo fagurt
mál skuli hafa verið ritað hér
Ásmundur biskup við skrifborð sitt. Á veggnum fyrir ofan eru rismyndir eftir Rfkarð Jónsson af
biskupinum og konu hans, frú Steinunni Magnúsdóttur.
Ný íslenzk Biblíuþýðing
um á, að nauðsynlegt væri að
samræma betur þýðingar fyrstu
þriggja guðspjallanna, Matteus-
ar, Markúsar og Lúkasar —
Samstofna guðspjallanna svo-
nefndu. Á frummálinu, grfsku,
eru sums staðar orðréttar sömu
setningamar, en f íslenzku þýð-
ingunni eru þær iðulega mis-
jafnar að orðalagi. Þetta þarf að
lagfæra".
þú byrjaðir á því, þegar
'“pú hættir biskupsstörfum?"
„Nei, reyndar var það löngu
fyrr, nánar tiltekið árið 1942.
Þá fól Hið íslenzka Biblíufélag
okkur sr. Gísla Skúlasyni pró-
fasti að gera nýja þýðingu á
Samstofna guðspjöllunum og
samræma hliðstæður, sem í
þeim fyndust. Við byrjuðum á
elzta guðspjallinu — Markúsar
— og þýddum jafnframt vers
fyrir vers hliðstæðurnar í hin-
um guðspjöllunum, svo að sam-
ræmi yrði á, og komumst með
þessum hætti út í 8. kapítula.
En þá féll sr. Gísli frá. Ég vildi
ógjarnan hætta við hálfnað
verk og lauk þýðingunni á
Markúsarguðspjalli, en meira
varð ekki úr framkvæmdum að
sinni“.
„Þangað til núna sfðustu ár-
in?“
„Fyrr gafst mér ekki tími til
þess. En að loknu biskupsstarfi
á landi á 16. öld. Allir aðrir
íslenzkir Biblíuþýðendur hafa
sótt mikið til Odds, og ég verð
að segja, að mér finnst sumar
breytingar, sem gerðar hafa ver
ið á orðum hans, til lftilla
bóta“.
tTann opnar Oddsbibliu og
flettir nokkrum blöðum.
„Hlustaðu á, hve snilldarlega
hann kemst að orði“, segir
hann. „ ,Þó at eg talaði tungu
mannanna og englanna, en
hefða ekki kærleikann, þá væri
eg sem annar hljómandi málm-
ur eða hvellandi bjalla, og þó
at eg hefða spádóm og visse
alla Ieynda hluti og alla skyn-
semi og hefða alla trú, svo at
eg fjöllin úr stað færði, en hefða
ekki kærleikann, þá væri eg
ekkert, þó at eg gæfa allar mín-
ar eigur fátækum og eg yfirgæfi
minn líkama, svo at eg brynne
og hefða ekki kærleikann, þá
væri mér þat eingen nytsemd' “.
Hann leggur bókina varfærn-
islega aftur á borðið. „Raunar
er snilldarmál víðar en hjá
Oddi f okkar íslenzku þýðingu",
heldur hann áfram, „t. d. hjá
Sveinbirni Egilssyni, sem þýddi
m. a. Opinberunarbókina og
Þórhalli biskupi á Postulasög-
unni og fleiri ritum. Því hrófla
ég sem minnst við. En annars
hef ég gert margar breytingar,
einkum á bréfunum".
„Geturðu komið með nokkur
dæmi?“
„Það er dálítið örðugt, því að
þær eru ekki stórfelldar, en þó
munar talsverðu, þegar heildin
er skoðuð. Við getum t. d. tekið
setningu eins og þessa hjá Páli:
,Mér hafa opnazt þar víðar dyr
og verkmiklar' — ég set í stað-
inn: ,víðar dyr til mikilla verka'.
í dæmisögunni um glataða son-
inn stendur: ,Þá gekk hann í sig
og sagði ... — þar set ég: „Þá
kom hann til sjálfs sín og sagði*.
Svona mætti lengi telja. Einmitt
þessi smáatriði geta skipt miklu
máli".
„TJvernig er með þessa setn-
A ingu úr Lúkasarguðspjalli,
sem virðist allfurðuleg kenning
hjá boðbera kærleikans — ,Ef
einhver kemur til mín og hatar
ekki föður sinn og móður og
konu og börn og bræður og
systur, og jafnvel einnig sitt
eigið líf, hann getur ekki verið
lærisveinn minn‘ — á fólk þá
ekki að elska neinn nema óvini
sína, eða er þýðingin eitthvað
brengluð?“
„Það gleður mig, að þú skulir
spyrja um þetta, þvi að þessi
setning hefur beinlínis fælt
marga frá kristindóminum.
Þarna tel ég, að um misskilning
sé að ræða; þetta orðalag þýðir
á hebrezku að hafa minni mæt-
ur á, en ekki að hata — sam-
anber, þegar Drottinn sagði:
,Jakob elskaði ég, en Esaú hat-
aði ég‘; það táknar aðeins, að
hann hafi haft minni mætur á
Esaú en Jakobi. Enda segir í
hliðstæðu Matteusar: ,Hver sem
ann föður eða móður meira en
mér, er mín ekki verður' “.
„En ekki skrifaði Lúkas á
hebrezku".
„Nei, en hann hefur trúlega
stuðzt við heimildarrit á he-
brezku eða aramísku, og þaðan
er þetta komið".
„Ef þýðingin er svona hjá
honum á þetta mikilvægu atr-
iði, má þá ekki ætla, að eitt-
hvað fleira hafi skolazt til í
meðförunum?”
„Biblíurannsóknir eru einmitt
stundaðar með það fyrir augum
að varpa ljósi yfir vafaatriði og
reyna að finna hina sönnu merk
ingu orða ritningarinnar. Það er
enn deilt um, hvað sé og sé
ekki guðsorð, en ég álít, að
kenningar Jesú Krists hafi varð-
veitzt vel, og því veldur orðalag
ið sjálft, sem líklegt má telja,
að hafi upprunalega oft verið í
bundnu máli. T. d. upphaf Fjall-
ræðunnar — þar er sennilega
um ljóð að ræða á frummál-
inu, og þess vegna vel hugsan-
legt, að hún hafi varðveitzt
nokkurn veginn orðrétt. Boð-
skapur Krists er einfaldur og
Ijós, líkt og móðir talar við
barn sitt, og kærleikurinn geng-
ur eins og rauður þráður gegn-
um öll ummæli hans — sá hinn
sami, er sagði mönnunum að
elska náunga sinn eins og sjálfa
sig, færi varla að fyrirskipa
sínum eigin lærisveinum að
hata föður sinn og móður, syst-
ur og bræður. Ég er glaður að
geta útskýrt þessa setningu; þó
að hún komi fyrir hjá sjálfum
Lúkasi, vil ég heldur þýða eftir
andanum en bókstafnum, og
Kristur prédikaði ekki hatur“.
„TTvenær heldurðu svo, að
þessi nýja þýðing þín verði
gefin út?“
„Biskup íslands hefur skipað
nefnd til að athuga þýðingu
Nýja testamentisins, og í henni
eru auk hans allir prófessorar
guðfræðideildar Háskólans, sr.
Guðmundur Sveinsson skóla-
stjóri og Jón Sveinbjörnsson
cand. theol. Ég tel það ekki mitt
að segja frá störfum þeirrar
nefndar. Ennfremur skipaði bisk
upinn fyrir 2—3 árum nefnd
til að taka að sér endurskoðun
Gamla testamentisins — er ég
formaður hennar, en meðnefnd-
armenn mínir þeir sr. Guðmund
ur Sveinsson og dr. Þórir Kr.
Framh. á 10. síðu.