Vísir - 26.06.1964, Blaðsíða 6

I
Ví SIR
iMmawrwam
Föstudcgur 26. júní 1964.
tÆSSKSmStl
Dómur
Framh. af bls. 1.
kveðinn var upp í bæjarþingi
Reykjavíkur í gær af Magnúsi
Thoroddsen, fulitrúa yfirborgardóni
ara. Talsmaður stefnanda var Jón
Bjamason hrl., en talsmaður
stefnda var Páll S. Pálsson hrl.
Stefnandi, Hermóður Guðmunds-
son, byggði málsókn sína á því að
fyrrnefnt 1% búvörugjald væri
brot á 67. gr. stjórnarskrárinnar,
um friðhelgi eignarréttarins, og 69.
g. hennar um atvinnufrelsi. Þeim
ástæðum var hrundið fyrir dómin-
um. I rökstuðningi fyrir honum er
bent á, að tilgangur stofnlánadeiid-
arlaganna hafi verið að búvöru-
gjaldið kæmi bændum sjálfum til
góða, er lánasjóðir Búnaðarbank-
ans voru komnir í þrot. og siðan
segir orðrétt:
Þegar þessi tilgangur laganna er
virtur og það er haft í huga, aÍ5
hér er um tiltölulega lágt hundraðs-
gjald að ræða, er eigi bitnar á
þröngum hóp manna, verður að
telja, að 1% álagið á' söluvörar
landbúnaðarins falli undir hugtak-
ið almennar takmarkanir á eignar-
réttinum og því eigi brot á 67.
grein stjórnarskrárinnar um frið-
helgi eignarréttarins. Skiptir það
hér engu máli þótt tekjur þessar
séu eigi teknar inn á fjárlög, né
! heldur hvaða aðili hefir á hendi
I ákvörðunarvald um lánveitingar úr
stofnlánadeildinni. Það breytir og
engu um stjórnskipulegt gildi álags-
ins þótt það sé ákveðið „I eitt
skipti fyrir öll“, svo sem stefnandi
hefir, þrðað það, eða þótt það sé
að hundraðstölu hið sama á alia
gjaldendur þess, án tillits til öíná'
.og ástæðna ,eða þess, hvort um
raunverulegar nettótekjur sé að
ræða, enda löngu viðurkennt bæði
i fræði og framkvæmd, að slík gjald
heimta á umsetningu hinna ýmsa
| atvinnugreina brjóti eigi i bága við
| eignarréttarákvæði stjórnarskrárinn
i ar-
Það styrkir og þessa niðurstöðu,
1 að hér er ríkisvaldinu ekki feng-
j inn frjáls umráðaréttur yfir gjald-
i inu, heldur á það samkvæmt lög-
i unum að renna til eflingar iandbún-
! aðinum, þ. e. a. s. til hagsbóta fyr-
! ir þá stétt, sem það er innheimt
[ hjá, og verður ekki fallizt á það
! með stefnanda að það skipti hér
nokkru máli, þótt hugsanlegt sé, að
einhverjir þeir, er gjaldið inna af
hendi, verði eigi lántakendur stofn-
lánadeildarinnar eða þótt aðrir að-
iljar, er reka starfsemi I þágu land-
búnaðarins, hafi þar lánsrétt, án
þess að þeir séu gjaldskyldir til
stofnlánadeildarinnar.
Að þvl er varðar þá málsást.æðu
stefnanda að innheimta 1% álags-
ins sé brot á 69. grein stjórnar-
skrárlnnar um atvinnufrelsi, þar
sem hann fái eigi risið undir álagi
þessu fjárhagslega og verði því að
hætta þeirri atvinnu, er hann hefir
gert að ævistarfi sínu, þá verður
alls ekki fallizt á það með stefn-
anda, að þetta tilvik, þótt sannað
væri, brjóti í bága við 69. grein
stjórnarskrárinnar, þar sem grein
þessi stendur ekki í vegi fyrir þvl
að almennar kvaðir séu lagðar á
tilteknar atvinnugreinar, jafnvel
Jiótt þær leiði til þess að einhverjir
aðiljar verði að hætta tiltekinni at-
vinnu vegna fjárhagsörðugleika“.
Vfsir náði tali af Ingólfl Jóns-
syni, landbúnaðarráðherra í morg-
un í sambandi við þennan dóm.
Hann kvaðst aldrei hafa trúað þvi
að málið gæti farið öðru visi en
það fór, og kvað ástæðu til að
benda á hvað gerzt hefði, ef mál-
ið hefði fallið að kröfu þeirra
bænda og annarra, sem að því
stóðu. Ef búvörugjaldið hefði verið
dæmt ólöglegt hefði það bókstaf-
lega þýtt það að allar lánveitingar
og þar með framkvæmdir til
bænda hefðu stöðvazt og glfurlegt
málaferli siglt í kjölfarið. Og ekki
nóg með það, heldur myndi þá
hafa orðið samskonar upplausn,
varðandi uppbyggingu, lánakerfa
annarra atvinnuvega, svo sem sjáv
arútvegsins.
r
7 Esiendingcir —
Framh. af bls. 1.
menn’ i læri, má m.a. þakka
þetta þýzkum stjórnarvöldum
og þýzka sendiráðinu i Reykja-
vík.
Islenzku sjömenningarnir láta
vel af hag sínum við niðursuða-
verksmiðjuna í Cuxhaven, en
verksmiðjan kallast Baru'h &
Clasen. Þar er m.a. Páll Péturr:-
son frá Keflavik 24 ára. Hann
tók stúdentspróf 1960 og stund
aði síðan nám í verkfræðideild
Háskólans í Reykjavík. Síua.n
var hann að hugsa um að fara
í verkfræðinám 1 Ameríku, en
hætti við það og tók boðinu um
að fara í fiskiðnaðarnám 1
Þýzkalandi.
Þá kemur Gunnar Kristjáns-
son 23 ára frá Reykjavík. Sam-
hliða námi heima á íslandi hafði
hann stundað sjóinn á sumrin.
Næst kemur Martin Meyer,
hann er af þýzkum ættum, fyrir
30 árum fluttist faðir hans til
íslands settist þar að og giftist
íslenzkri konu. Martin þurfti
eins og hinir félagar hans, að
hressa upp á þýzkuna með
týéggja m'ánáðá ttániskeiði; áðúr
en 'hán’rí'för að 'ýlhná' í riiðiir-
i suðuverksmiðjunni.' í; -
Birgir Þorvaldsson er 21 árs
frá Reykjavík. Hann er ágætur
handknattleiksmaður og hefur
gengið í lið Cuxhavener SV
Handball. Þeim finnst hann nú
ómissandi úr liði sínu, vin-
sæll og góður félagi.
Halldór Þorsteinsson 25 ára
og tók stúdentspróf fyrir sex
árum. í sumarfríunum vandist
hann sjómennsku.
Þá kemur yngsti þátttakand-
inn. Hann heitir Jóhannes Ara-
son og er rétt tvítugur. En liann
er þó sá eini þeirra sem er
kvæntur og kom hann með konu
sína til Cuxhaven, þar sem hann
var alveg nýgiftur og vildi ekki
skilja konu sina eftir svo skjót-
lega eftir hjúskapinn.
Loks kemur Magnús Jónsson
sem er 24 ára og hefur eins og
sumir hinna félaga hans vanizt
við sjómennsku á bátum.
Allir horfa þeir björtum aug-
um til framtíðarinnar.
Niðursuðuiðnaðurinn hlýt’ir
að eiga mikla framtíð á ís-
landi og það er hlutverk þess-
ara ungu manna, að ryðja hon-
um þar þraut og ýfirvinna þá
mörgu erfiðleika, sem áður hafa
staðið I vegi.
LeSðrétting
Sú villa var I fregn hér 1 blað-
inu í gær, að sagt var að Jónas
Thoroddsen væri fulltrúi borgarfó-
geta. Hann er borgarfógeti.
íslenzk hjón
í Myndsjánni frá London hér I
blaðinu í fyrradag var sagt að
brezk hjón væru með Páli Að-
alsteinssyni skipstjóra í Grimsby
á einni myndinni. Hjónin eru hins
vegar íslenzk, þau Marteinn Jón-
asson skipstjóri og kona hans,
Helga Guðnadóttir.
Vnrðnrferð —
Framhald af bls. 16.
Allt verður gert til að ferð-
in verði hin ánægjulegasta.
Þátttöku skal tilkynna í Sjálf-
stæðishúsið, uppi, sími 17100.
Farseðlar eru seldir þar til kl.
10 í kvöld.
Miðaverði er stillt í hóf, 275
krónur, innifalinn hádegismatur
og kvöldverður.
5 slösasðust —
Framh. af bls. 16.
hans, meiddust báðir og voru flutt
ir 1 Slysavarðstofuna. Meiðsli
þeirra voru ekki mikil talin.
Laust fyrir kl. 7 varð umferð-
arslys móts við Njálsgötu 104. —
Drengur á 3ja aldursári, Páll Rún
ar Pálsson að nafni, varð fyrir bíl
og slasaðist, þó ekki alvariega, að
talið var.
Hrímfaxi —
Framhald af bls. 16.
★ Flugvélin hrapaði skvndi-
lega til jarðar úr aðflugi að
braut um 65 sek. eftir að
hún fór yfir fyrri merkjavit
ann og var þá um 6 km. frá
enda flugbrautarinnar.
■fr Lendingarhjól voru aiðri og
læst. Loftbremsur (flaps)
voru í 40 gráðum og íseyð-
ingartæki á vængjum og
stéli ekki á.
•fc Flugvélin féll til jarðar í 30
gráðu halla. Allir iireyflar
voru á fullum hraða, skrúfu-
blöð voru sennilega stillt á
35 gráðu skurð.
•k Enginn tæknilegur galli héf-
ur fundizt sem skyrt gæti
slysið.
Heimsókn —
Framh. af bls. 16.
seta íslands Þar býður forsetinn
hann veikominn, en hertoginn svar-
ar með stuttri ræðu. Lúðrasveit
Reykjavíkur leikur þjóðsöngva
beggja landanna við þetta tæki-
færi.
Miðvikudaginn 1. júlí verður far-
ið til Þingvalla og í Borgarfjörð
og dvalið þar fram eftir degi. Þenn
an dag kl. 19.00 mun hertoginn
ásamt forseta Islands koma msð
flugvél til Akureyrar
Verður ekið I Lystigarðinn þar
sem forseti bæjarstjómar býðar her
togann velkominn til Akureyrar,
en hann sfarar.
Þetta sama kvöld verður flogið
til Mývatns, og dvalið þar daginn
eftir, fimmtudaginn 2. júlí við
fuglaskoðun.
Að morgni föstudagsins 3. júlí
mun hertoginn fara I heímsókn 1
brezka sendiráðið og hitta þar
brezka þegna á Islandi og heldur
siðan flugleiðis heim á hádegi þann
dag. _______________
Akranes —
Framh. af 5 slða
inu á liðnum vetri, ávarpaði börn-
in og ámaði þeim heilla. Skó'inn
var að nokkru þrísetinn I vetur,
en 1 sumar verður lokið við við-
bótarbyggingu, sem verður tekia 1
notkun. næsta vetur. í skólanum
voru 625 böm I 25 bekkjardeildum
og 18 kennarar auk skólastjóra.
91 bam lauk bamaprófi að þessu
sinni. I. einkunn hlutu 53 börn, II.
einkunn 30 og ág. einkunn 7 börn.
Hæstu einkunnir hlutu: Danlel
Viðarsson 9,44, Jósefína Ólafsdótt-
ir 9,37, Inga Þórðardóttir 9,21, Þórð
ur Hiimarsson 9,09, Borghildur Al-
freðsdóttir 9,05t Björg Jónsdóttir
9,01 og Margrét Halldórsdóttir 9,01.
Öll þessi börn fengu bókaverð-
laun, gefandi frú Ingunn Sveins-
dóttir. Veitt voru og fleiri verðlaun.
Eþróftahópur —
Framh at bls 16
2 í gærdag. Þurftu þeir að biða
þar á vellinum til kl. 3 í nótt.
Ástæðan fyrir seinkuninni
mun I meginatriðum vera sú, að
leiguflugvél sú, sem fengin hafði
verið frá flugfélaginu Flying
Enterprise bilaði, og bíða varð
eftir annarri í hennar stað. Á-
ætlað hafði verið, að flugvélin
flygi milli Norðurlandanna Dan-
merkur, Noregs, Svíþjóðar og
Finnlands og tæki þar hópana
frá viðkomandi löndum. Eftir
viðkomu í Kaupmannahöfn og
Jönköping f Sviþjóð bilaði r'lug-
vélin á síðarnefnda staðnum. —
Var þá ákveðið að biða eftir vél,
sem væntanleg var frá Brazilíu
og fljúga með henni til íslands.
Dróst koma þeirrar flugvélar, og
olli það fyrst og fremst seink-
uninni.
Eins og fyrr segir kom vélin
ekki til íslands fyrr en 3 í nótt
og var þá aksturinn til Rvíkur
eftir. Komst hópurinn ekki í ró
fyrr en um fimmleytið. — 65
manns hafa svefnstað í Mela-
skólanum, en 39 á Hótel Garði.
Eins og annars staðar kemur
fram í blaðinu í dag, hefst Norð-
urlandamótið í kvöld kl. 8.
Fösludogsgreinin
Framh. af bls. 9
lifum í og hann mun upplifa
og skilja ennþá eitt, að það er
I rauninni alltof litið að panta
aðeins 22 verksmiðju og
frystiskip I einu. Ef maður vill
hafa stórrekstur þýðir ekki
annað en að panta tvisvar eða
þrisvar sinnum fleiri. Það er
ekki tími til að tala um þetta
núna, en ég hlakka til að ræða
við Iitla Nikita og semja við
hann stóra skipasmiðasamn-
inga, þegar hann er orðinn
stór.
TJeimsókn Krúsjeffs til Dan-
merkur Iauk i rauninni
með sjónvarpssamtali hans
og Jens Otto Krag. Þar
rákust á andstæðir pólar. Allt
fór það sem fyrr fram í góðu,
en þar mátti þó heyra betur en
áður alvöruna sem undir býr.
Þar fóru m. a. fram eftirfarandi
orðaskipti:
Krúsjeff: — Ég vildi gjarnan
bjóða yður, að koma og heim-
sækja mig á Krím eða Kákasus,
svo að þér getið séð með eigin
augum, hvernig það fólk hefur
það sem vestrænar þjóðir segja
að sé þrælar.
Krag: — Ég skil það vel og
þannig viljið þér endurgjalda
mér, að þér hafið nú fengið
tækifæri til að sjá, hvernig hið
vesalings kúgaða og arðrænda
fólk í Danmörk eyðir ævi sinni.
Krúsjeff: — Ég vil nú ekki
segja það. Ég álít aðeins, að
þið með ykkar möguleikum
mynduð lifa betur undir
kommúnisma en kapitalisma.
Krag: — Eruð þér viss um,
að rétta orðið yfir Danmörk
sé kapitaliskt land? Það sjónar-
mið virðist mér alltof kenni-
setningarlegt. Danmörk er land
þar sem þjóðin stjórnar og
hver einstaklingur fær tæki-
færi til að njóta sin og beita
sér. Okkur nægir ekki að gera
þjóðarbúskapinn upp í krónum
og aurum. Við leggjum einmitt
mikla áherzlu á frelsið og þá
lífsfullnægingu sem hinn ein-
staki borgari nýtur. En auö-
vitað viljum við líka auka
framleiðsluna. Við ættum ef til
vill að ræða þetta nánar suður
við Svartahaf.
Þorsteinn Thorarensen.
Byiting —
Framh. af 8. síðu
Kyrrahafsstrandarinnar vetur-
inn 1956 til að kynna sér með-
ferð hennar. Eftir að hann
hafði skýrt frá ferð sinni hófust
tilraunir hérlendis í síldveið-
unum 1957. Það var þó ekki
fyrr en 1959 að þær tilraunir
tóku að bera sýnilegan árangur,
enda voru bátarnir ekki byggð-
ir með kraftblökk í huga. En
Haraldur Ágústsson, skipstjóri,
á hinum norskbyggða Guð-
mundi Þórðarsyni náði full-
komnum árangri með nýjum
aðferðum og hefur kraftblökkin
siðan verið notuð af Islenzka’
flotanum eftir því sem aðstæð-’
ur hafa leyft.
Framlag íslenzkra nótagerðar
manna hefur verið þungt á
metunum, en þeir hafa endur-
bætt nætumar, svo að heims-
athygli hefur vakið. Hefur ein
slík þegar verið flutt fullgerð
til Bandaríkjanna, heimalands
snurpinótarinnar.
Þangað til 1959 var síldveiðin'
með snurpinót bundin við tvo
eða þrjá mánuði, norðan og
austan við landið. En með til-
komu asdic-kraftblakkar-tækn-
innar breyttust viðhorfin. Hin
nýja tækni gerði mögulegt að
hefja veiðar á vetrartorfum,
sem syntu djúpt í sjó. Rann-
sóknir á vetrarsíldinni voru
stórauknar. Síldin hafði verið
veidd í reknet á haustin ög
fyrstu mánuði vetrar, en vegna
þess að síldin hvarf og þorsk-
veiðin tók við lauk reknetaveið-
inn ætíð fyrir áramót. Eftir að
tekizt hafði 1960 að fylgjast
með góðum slldartorfum fram
í marz, er hrygning hófst, vakn
aði áhugi sjómanna á því að
halda áfram síldveiðum meira
eða minna stöðugt allan vetur-
inn 1961 — 62. Hefur verið hald-
ið áfram uppteknum hætti, svo
að veiðitíminn hefur nú lengzt
til muna.
Móðir mln
DOROTHEA PROPPÉ
andaðist fimmtudaginn 25. júni. Jarðarförin ákveðin síðar.
Ragnar Sigurðsson.
Útför móður okkar
MARfU THORODDSEN
fer fram frá Dómkirkjunni laugardaginn 27. júní kl. 1,30.
Sigríður Thoroddsen Jónas Thoroddsen
Kristln Kress Gunnar Thoroddsen
Valgarð Thoroddsen Margrét Thoroddsen.
I