Vísir - 26.06.1964, Blaðsíða 9

jVÍSIR . Föstudagur 26. júnf 1964.
9l
☆
A7VS getum gert okkur f hugar-
lund, að Dönum hafi ekki
veriö alls kostar rótt innan-
brjósts í siðustu viku, þegar
hvftt skemmtiferðaskip var að
leggjast upp að Löngulínu. Og
út um eitt kringlótta kýraugað
gægðist kringlótt andlit Nikita
Krúsjeffs valdhafa Rússlands.
Menn hlutu að kvfða fyrir
þvf, að hér var að hefjast erfið
heimsókn. Það var ekki nóg
með það, að lögregla einkennis-
búin og óeinkennisbúin myndi
fá nóg að gera, þvf að alltaf
vofir sú hætta yfir, að geðveikl-
aðir menn eða pólitískir æsinga-
menn sækist eftir lífi svo heims
frægs stjómmálamanns, sem
hér var á ferð. Fyrir hinu báru
menn ekki síður kvíðboga, að
Krúsjeff sjálfur myndi verða
erfiður gestur. Þannig hefur
hann reynzt, hvar sem hann
hefur komið. Hann er vanur að
finna upp á ýmiss konar skrýtn
um uppátækjum og útúrdúrum,
sem hætt er við að rugli allar
dagskrár og áætlanir. Og enn
fremur hefur hann haft orð fyr
ir að misnota oft gestrisnina
með skefjalausum, pólitískum á-
róðri og illkvittnislegum athuga
semdum, sem hann klæðir að
vfsu f búning gamansemi, en
er þó á fremstu nöf velsæmis
og kurteisi gagnvart þeirri þjóð,
sem býður hann veikominn.
Allu þessu kynntust Danir nú.
Það var vissulega fróðlegt
kuldaglott, þótt andlitið brosti
út að eyrum. Og þá var svo und
arlega stutt yfir f þumbaraskap
inn. Á einu augnablikinu rak
hann upp hrossahlátur, en á því
næsta mátti sjá tortryggnina,
jafnvel fyrirlitninguna eða stór-
bokkaskapinn.
jgins og geta má nærri, var
forustumönnunum, sem
þurftu að annast móttökumar,
talsverður vandi á höndum. Það
var erfitt fyrir þá að sitja þegj
andi hjá, þegar Krúsjeff kom
fram með staðhæfingar, sem
mönnum þóttu jaðra við al-
gera fjarstæðu. Margt varð að
þola af honum vegna gistivin-
áttunnar, en þrátt fyrir það
reyndu hinir dönsku forustu-
menn að malda í móinn með
kurteislegum og smekkvísum
hætti. Verður séð af fréttafrá-
sögnum, að Dönum hefur tekizt
þarna furðu vel að rata meðal-
hófið. Þeir hafa ekki látið f
neinu sinn hlut, en þó komizt
hjá þvf, að hinn skapríki, aust-
ræni einræðisherra fengi nokk-
urt tilefni til að „springa f loft
upp“. ■
Það hve vel tókst er mest að
þakka danska forsætisráðherran
um, Jens Otto Krag, sem sýndi
aðdáunarverða festu, þolinmæði
og lipurð. Hin laglega eiginkona
hans Helle Virkner átti einnig
mikinn þátt f að skapa þann
góðlátlega og kurteislega anda,
sem rikti f gestaboðum, þrátt
fyrir það, að allir vissu, að það
var ekki djúpt niður á and-
stæðumar.
Viðtökur dansks almennings
vom yfirleitt þær, að fólk gerði
allmiklar skipasmfðar. Átti við
komu Krúsjeffs að hleypa af
stokkunum 2500 tonna frysti og
verksmiðjugkipi, sem Rússar
hafa gefið nafnið „Ævintýra-
skáldið Andersen".
Þar flutti Krúsjeff ræðu, sem
í rauninni var fyTir neðan allar
hellur, svo ósmekkleg, frek og
dónaleg var hún, að engum
nema honum, hinum háttvirta
gesti, hefði liðizt að tala svo.
TTann hóf ræðuna með því að
beiðast leyfis til að mega
hafa hattinn á höfðinu, því að
sólin væri svo heit á skallan-
um.
Næst kvaðst hann vera feg-
inn að þurfa ekki að ávarpa að
þessu sinni háttvirta ráðherra
og embættismenn, heldur ávarp
aði hann verkamenn sem félaga.
Var sýnilegt að honum var
fullkunnugt um það, að meðal
starfsliðs Burmeister og Wain
hefur verið helzta virki komm-
únista f Danmörku.
Sfðan sagði Krúsjeff: — Ég
held að enginn héma geti ásak-
að mig fyrir að ég er kommún-
isti, hér eru lfka margir komm-
únistar. Ég veit að kommún-
istaflokkurinn er löglegur f
Danmörku, og jafnvel þó hann
væri bannaður, gæti ég not-
fært mér exterritorial-réttinn.
Síðan minnti hann á það, að
þegar Sovét-Rússland hefði
verið ungt, hefðu verkamenn í
Vestur-Evrópu safnað fé þvf til
stuðnings og bætti við:
— Nú er þetta öfugt. Nú er-
um það við, sem veitum hjálp
þjóðum, sem eru að berjast fyr-
ir sjálfstæði sfnu. Ég Ijóstra
ekki upp neinum leyndarmálum,
Krúsjeff flytur ræðu sína hjá Burmeister & Wain — með hattinn
á höfðinu.
sinni, þegar hann vann f stál-
veri í Ukrainu:
— Ég man það, sagði hann,
að þegar verksmiðjan fékk stór-
ar pantanir, var auðveldara að
þvinga atvinnurekendurna. Ég
man, að við biðum eftir þvf að
enda viðurkenna sovézk lög
alls ekki að hægt sé að gera
verkföll.
Sfðan leiðrétti Munck með
hógværum orðum ummæli
Krúsjeff um, að skipasmíða-
samningarnir hefðu verið ein-
Erf iður gestur í
mbil& 8® és
fyrir þá, að sjá þennan heims-
fræga mann f meiri nærsýn en
hann hefur birzt f fréttum og
fréttamyndum. Að ytra útliti
virtist það koma mest á óvart,
hve lágvaxinn Krúsjeff er. Samt
ber minna á þvf vegna þess,
þve þéttvaxinn og sterklegur
hann er og framkoman örugg
og með miklu sjálfstrausti.
Margir höfðu orð á þvf, hve
þeim virtist hann höfuðstór, og
greindur og skjótur er hann vafa
laust f hugsun. Margt hefur
mönnum þó e. t. v. vaxið í
áugum vegna hinnar miklu
frægðar hans og þótt þeir sem
þarna hittu hann, hefðu ekki
áður staðið augliti til auglitis
við hann, var hið sérkennilega
andlit hans og svipur þó gam-
alkunnugt af þeim fréttamynd-
um af honum, sem berast stöð-
ugt um víða veröld.
Danir fengu lika sannarlega
að kynnast gamansemi og brönd
urum Krúsjeffs. Þar hefur það
e. t. v. komið þeim mest á óvart,
hve þurr þessi gamansemi hans
er. Ég held að flestir hafi ímynd
að sér, að þegar sá gállinn væri
á honum, væri hann léttur og
glaður, en það fannst þeim Dön
um ekki, sem fylgdu honum
eftir. Þeim fannst mestöll gam-
ansemi hans vera neikvæð, það
var hálfkæringur, bak við hana
sér fyllilega grein fyrir þvf, að
hér var á ferð andstæðingur,
já, mjög hættulegur andstæð-
ingur, foringi eins mesta her-
veldis og atómveldis heims. En
fólk skildi lfka að rétt væri að
sýna honum kurteisi og gest-
risni, hér var t. d. ekki staður
né tækifæri til að rifja upp Ung
verjalandsmálið. Danska þjóðin
tók á móti rússneska einræðis-
herranum í þeim anda, að vest-
rænar þjóðir eru jafnan reiðu-
búnar að mæta Rússum f frið-
samlegu samstarfi, það er ein-
ungis undir Rússum sjálfum
komið og hegðun þeirra á al-
þjóðavettvangi, hvort slíkt sam-
starf getur tekizt.
J fréttum frá Danmörku hefur
ýmislegt verið sagt um heim-
sókn Krúsjeffs. Ég ætla nú að
Iáta mér nægja að ræða nokk-
uð um síðasta dag heimsóknar-
innar, einmitt daginn sem mest
kom til skoðanaágreinings, þó
það færi sem fyrr segir allt
fram í góðu, í gervi gamansgmi
og brandara.
Þennan dag kom Krúsjeff
fyrst í heimsókn til Burmeister
og Wain skipasmíðastöðvarinn-
ar, sem eins og flestum er kunn
ugt smíðaði Gulifoss á sfnum
tíma og hefur að undanförnu
gert samninga við Rússa um
þó ég segi, að þegar við und-
irrituðum samninginn um skipa-
smfðarnar, vorum við ekki ein-
ungis að hugsa um eigin hag,
heldur vorum við Iíka að hugsa
um að tryggja verkamönnum
skipasmfðastöðvarinnar atvinnu,
einmitt þegar svo virtist sem
minnkandi smfðasamningar ætl
uðu að hafa í för með sér
minnkandi atvinnu, er hefði
valdið verkamönnunum erfið-
leikum.
Jjað má fmynda sér, að við-
staddir hafi rekið upp stór
augu við þessa furðulegu túlk-
un Krúsjeffs á skipasmíðunum
f Danmörk, þvf að flestir vita,
að Rússar hafa sótzt eftir
skipasmíðum á Vesturlöndum,
en verið mjög harðir f samn-
ingum, prúttað og reynt að not-
færa sér til hins ýtrasta, að
þeir geta borið stóra samn-
inga. Þá hafa þeir og krafizt
mjög stutts smíðafrests og
heimtað ella dagsektir. Er þessi
samningaharka þeirra alkunn í
Vestur-Evrópu.
Enn hélt Krúsjeff áfram: —
Nú ætla ég að biðja Munck
forstjóra að halda fyrir eyrun,
þvf að ég ætla að tala einslega
við verkamennina. Hann fór nú
að segja þeim sögu júr æsku
hefja verkföll, þar til verk-
smiðjan hafði fengið stórar
pantanir, sem þurfti að liúka.
Þá vissum við hvaða tfma ætti
að velja til verkfalla og þið
dönsku verkamenn hafið lært
þetta ennþá betur. En ég er að-
eins kominn hingað sem gestur
og blanda mér ekki f innri mál-
efni landsins. Ég er ekki kom-
inn hingað til að skipuleggja
verkföll! Félagarnir hérna vita
líka sjálfir bezt, hvernig þeir
eiga að gæta hagsmuna sinna.
Jjannig hljóðuðu orð Krúsjeffs
og eru þau eðlilega for-
dæmd f allri Danmörku. Menn
segja sem svo: — Hvernig ætli
Rússum yrði við, ef vestrænir
gestir færu að tala f verksmiðj-
um Rússlands og hvetja verka-
mennina þar til verkfalla.
Skömmu síðar, þegar gestirn-
ir sátu í hádegisverðarveizlu
skipasmíðastöðvarinnar sá for-
stjórinn Niels Munck og ástæðu
til að grfpa nokkuð til and-
svara, þótt hann gæti ekki kurt-
eisinnar vegna gefið hinum
rússneska forsætisráðherra það
svar, sem verðugast hefði verið.
En hann mælti m. a. og talaði á
reiprennandi rússnesku:
— Við höfum nú verið svo
lánsamir, að verkamenn okkar
hafa ekki gert verkfall í dag.
Þá höfum við gert nýjan skipa-
smíðasamning við Rússa og ég
vona, að verkmennirnir okkar
geri ekki mikil verkföll, því að
það verður okkur mjög dýrt ef
við getum ekki afhent skipin á
réttum tíma. Ekkert tillit er
tekið til þess í Rússlandi þó
þeim seinki vegna verkfalla,
hver góðgerðastarfsemi við
hina dönsku skipasmíðastöð.
Hann benti m. a. á það að
Burmeister & Wain hefði nú
í heila öld smíðað skip fyrir
Rússa, fyrsta skipið var her-
skip fyrir rússnesku keisara-
stjórnina. Við vonum að Rúss-
um líki enn svo vel við skip
okkar, að þeir haldi áfram að
sækjast eftir samningum við
okkur.
Tens Otto Krag forsætisráð-
" herra sat einnig þessa
veizlu og hélt stutta ræðu, þar
sem hann kom andsvörum fram
á kurteislegan hátt. Hann hélt
því fram að með skipasmfða-
samningunum högnuðust Rúss-
ar og fengju góð skip fyrir lítið
verð. Síðan sagði hann:
— Skipið sem þér voruð að
hleypa af stokkunum heitir
„Ævintýraskáldið Andersen"
og ræðan sem þér fluttuð ber
fullan samjöfnuð við ævintýri
hans. Það var ágæt ræða og ég
skemmti mér við að hlusta á
hana, sérstaklega, þegar þér
fóruð að gefa góð ráð með
verkföll. Annars var óþarfi að
gefa okkur nokkur ráð með það.
Því næst ætla ég að snúa
mér að litla Nikita, dóttursyni
yðar, sem hér er staddur, hélt
Krag áfram. — Þegar hann
hefur einhvern tíma vaxið upp
og er orðinn forsætisráðherra
Sovéíríkjanna mun margt líta
öðru vísi og betur út en í dag.
Skilningur og friður milli þjóða
mun skapa það öryggi sem
okkur skortir í dag. Litli Nikita
mun upplifa betri heim en við
Framh. á bls. 6.