Vísir - 14.11.1964, Side 9

VlSIR . Laugardagur 14. nóvember löv.
9

'
Kirkjan
og þjólin
-
Óvíða I sögum okkar mun
getið um jafn mikla fastheldni
v'ið foman helgisLað heldur en
hjá þeim, sem nam land í Gaul-
verjabæ, Lofti syni Orms Fróða-
sonar. Segir í Landnámu: „Loft-
ur fór utan þriðja hvert sumar
fyrir hönd þeirra Flosa beggja
móðurbróður síns að blóta að
hofi því, er Þorbjörn móðurfað-
ir hans hafði varðveitt að Gaul-
um“. Þetta er mikið á sig lagt
til að dýrka guð sinn á réttum
stað. En hversu vel, sem Gaul-
verjar hafa hlúð að guðshúsi
sínu á íslandi, þá er það víst,
að kirkja mun hafa komið þar
í öndverðri kristni. Þar var og
prestssetur og gerðist Bær auð-
ugur staður. En langt er nú
síðan þar var prestur, ekki síðan
sr. Einar í Reykholti fór þaðan
1908, því að með lögunum frá
1907 hafði brauðið verið lagt
niður og sameinað Stokkseyri.
En kirkjulíf hefur löngum ver
ið talið gott í Gaulverjabæjar-
sókn og okkur fýsir að vita,
hvort muni ekki enn í dag. Og
nú ber vel í veiði: Prestur Gaul-
verja, sr. Magnús Guðjónsson,
er kominn í bæinn til að tala
á Æskulýðsviku K. F. U. M. og
K.
Hann er á hraðri ferð, ætlar
heim strax eftir samkomuna.
Samt náum við tali af hönum
sem snöggvast og spyrjum:
Hvað er að frétta af kirkju-
lífinu f landi hinnar brimóttu
strandar?
„Hvað er að frétta", tekur
séra Magnús upp eftir okkur og
hugsar sig um. Og nú er eigin-
lega alveg víst hverju hann
muni svara. Hverju nema þessu
vanalega: Héðan er ekkert að
frétta. En áður en þetta svar
kemur, tökum við fram f fyrir
sr. Magnús'i og segjum: „Þú get-
ur þó a. m. k. sagt okkur eitt-
hvað frá kirkjudeginum. Var
hann ekki 11. okt. s. l.?“
„Jú, raunar var hann það. En
hvað er hann eiginlega þessi
kirkjudagur? Er hann eitthvað
annað og meira en venju-
iegur messudagur? 1 hverju er
hann frábrugðinn?
Kirkjudagur Gaulverjabæjar
var nú til þegar ég kom austur.
Hann mun hafa byrjað í tíð sr.
Árelíusar. Hann getur gefið þér
upplýsingar um uppruna hans.
En kirkjudeginum er ætlað það
sérstaka hiutverk að vekja og
efla safnaðarvitund fólksins
Raunverulega heldur fólkið
sjálft þennan kirkjudag til þess
að minna s'ig sjálft á að það
er söfnuður, félagsleg heild,
sem stendur að kirkjunni, hefur
við hann sínar skyldur, sem því
á að vera ljúft að rækja, á þar
sitt athvarf sitt hlífðarskjól,
sinn helgidóm. Og það er sann-
arlega hægur vandi að koma á
kirkjudeg'i í Gaulverjabæjar-
sókn. Þar er gott kirkjufólk.
góður söfnuður. Ég held það
hafi bara verið við næstu messu
áður, sem stungið var upp á því
að halda nú kirkjudag að þessu
sinni. Sunnudaginn 11. okt. var
hann svo haldinn.
Hvernig er svo kirkjudagur-
inn?
Hann hefst með messu kl. hálf
tvö. Sóknarpresturinn tekur sér
frí og fær annan til að stíga
í stólinn. í Gaulverjabæ hafa
þeir predikað á kirkjudegi bæði
prófasturinn sr. Gunnar Jóhann
esson á Skarði, og sr. Guðmund
ur Óli Ólafsson á Torfastöðum
Þá kom líka Torfastaðakórinr
og söng við messuna. Á kirkiu
deginum í ár predikaði sr. Sig
urður Haukur Guðjónsson
En eitthvað er nú meira en
messan á kirkjudeginum?
Já, á eftir er almenn samkvæmi
í félagsheimilinu, — Félagslundi
— sem stendur skammt frá. Þar
er setzt að kaffidrykkju í boði
kvenfélagsins. Það leggur fram
mikið og fórnfúst starf hvern
kirkjudag. Það er ekki sízt því
að þakka hv?ð kirkjudagurinn
raunverulega er fyrir alla þá.
sem taka þátt i honum. Við
kaffidrykkjuna er mikill. söngur
og frjáls ræðuhöld og nú á
sunnudaginn var, fengum við
kvikmynd. Það er nú í fyrsta
sinn, en það er nauðsynlegt að
hafa einhverja tilbreytingu á
dagskránni. Hún má ekki verða
of sjálfsögð — eða gefin fyrir-
fram — ekki sú sama ár eftir
ár. Það er heldur ekki svo að
skilja, að kirkjudagurinn sé ár-
lega haldinn. Ég tel að bað
væri of oft. f,A verður hann að
vana.
Er kirkjunni aflað fjár á
kirkjudeginum?
Ekki er nú til þess stofnað
Hins vegar hafa henni oft bor-
izt góðar gjafir á kirkjudeginum
bæði f peningum og munum.
Nú seinast var búið að setja
ljóskross á kirkjuturninn, sem
var gefinn kirkjunni af þeim
hjónunum Guðlaugu Narfadótt-
ur og Hirti Níelssyni, sem lengi
bjuggu í Dalbæ. Það er mikill
og fagur gripur. Ég held að
hann eigi að sjást frá hverjum
bæ f sókninni og ég þykist sjá
hann heiman frá mér, alla leið
utan af Eyrarbakka.
Er kirkjudagurinn vel sóttur?
Já. það finnst mér. Raunar
er kirkjan alltaf vel sótt. Að
meðaltali sækja hana 25% ailra
sóknarmanna við almennar
guðsþjónustur. Þeir eru 200 í
allt, en við messu eru sjaidan
færri en 50, stundum fleiri. Á
kirkjudögum gæti ég trúað, að
kirkjugestir væru hátt á annað
hundrað. Kirkjan laðar þá að.
Sveitin og kirkjan eiga svo
mikil ítök í hjörtum þeirra.
Þeim finnst '-:tta kærkomið
tækifæri til að heilsa upp á
gamla sveitunga.
Hvað er oft messað í Gaul-
verjabæ?
Það er oftast messað þriðja
eða fjórða hvern sunnudag.
Eru stundum messuföll?
Nei, aldrei.
Hefurðu sérstakt starf fyrir
börnin í sókninni?
Því miður er nú varla hægt
að segja það. Stundum hef ég
sérstaka dagskrá fyrir þau eft-
ir messu.
Hver er organisti?
- Pálmar Þ. Eyjólfsson á Stokks
Veyri. Hann er líka organisti í
Stokkseyrarkirkju, ágætur tón-
'istarmaður, smekkvfs og
skyldurækinn og heldur uppi á-
gætum kirkjusöng í báðum kirki
unum. Það er ómetanlegt fyrir
hverja sókn að hafa slfkan
starfsmann. Fólkið er líka á-
hugasamt Það slær ekki slöku
við æfingar, þrátt fyrir miklar
annar.
Hverjir eru í sóknarnefnd?
Páll Guðmundsson á Baug-
stöðum. Hann er formaður.
Með honum eru Gunnar Sig-
urðsson í Seljatungu og Hall-
grímur Þorláksson í Dalbæ
Safnaðarfulltrúi er Guðlaugui
Jónsson á Hellum.
Sr. Magnús má ekki vera að
þvf lengur að spjalla um kirkju
og safnaðarlíf í prestakalli sínu.
Hann ætlar aftur heim strax
eftir samkomuna í kvöld, eins
og fyrr er sagt og það er ekki
vert að" tefja hann Iengur.
☆
En vel á minnzt. Það var
hann séra Árelíus. Það er bezt
að slá á þráðinn og vita hvað
hann vill leggja til þessara
mála.
3-35-80, séra Árelíus —
Komdu blessaður. Ég hef heyrt
að þú hafir fundið upp k'irkju-
daginn í Gaulverjabæ. Viltu
segja mér hvernig þú fórst að
þvf?
„Þegar ég var prestur í neðstu
hreppum Árnessýslu fannst
mér, að ég gæti svo lítið gert
fyrir Gaulverjabfíjarsöfnuð, af
því að hann var fjarlægastur.
í þorpunum, Eyrarbakka og
Stokkseyri, gat ég kennt við
skólana, annast margs konar
félagsstörf einkum fyrir börn
og unglinga, staðið fyrir mótum
og samkomum. En þessu varð
ekki komið við austur frá, nema
mjög takmarkað.
Þá datt mér einu sinni f hug
að taka upp þá venju að tala
nokkur orð eftir hverja messu
um það, sem hægcværi að gjöra
fyr’ir kirkjuna eða söfnuðinn og
á einhvern hátt yrði til bóta og
tilbreytingar. Auðvitað spurði
ég safnaðarstjórn og aðra ráða
eða hleraði eftir óskum fólksins.
Stundum voru þetta smávið-
gerð’ir og breytingar, stundum
einhverjir hlutir sem vantaði,
stundum eitthvað um sönginn
o. s. frv. -'nu sinni fundum við
upp á því, að boða til altaris-
göngu öll fermingarbörn, sem
fermd höfðu verið síðustu sjö
árin. Það var mjög hátíðleg at-
höfn, ógleymanlegir samfundir.
En líklega var kirkjudagur-
inn hið merkasta, sem kom
fram í þessum ræðum til um-
ræðu og athugunar. Aldrei eða
sjaldan voru þessar ræður eftir
messu lengri en tveggja til
þriggja mínútna tal.
Kirkjudagshugmyndin hafði
þá hvergi verið reynd, sem ég
veit til hérlendis, nema á Akra-
nesi hjá sr. Þorsteini Briem.
Nú er kirkjudagshugmyndin
orðin fastur liður í starfi safn-
aðarins, annað hvort ár í sept-
embermánuði. Það má segja að
tilgangurinn sé tvíþættur. Ann-
ars vegar að gefa söfnuðinum
kost á t'ilbreytingu, gera daga-
mun, þar sem kirkjan og safn-
aðarstarfið er gjört að mið-
depli ræðu og íhugunar — hins
vegar lítils háttar fjársöfnun
fyrir starfið og húsið — kirkj-
una sjálfa og garðinn, skreyt-
ingu og fegrun innan og utan.
Það er reynt að fá einhvern
utan að komandi prest til að
prédika eða messa þennan dag,
kórinn æfir sérstaklega nokkur
lög, einhver úr safnaðarstjórn-
inni talar um knýjandi nauð-
synjar eða þarfar framkvæmdir.
Ég get ekki sk'ilið svo við
þetta málefni, að minnast ekki
á eitt sem bar á góma í þessum
,,eftirmessu“ræðum og á kirkju
degi. Það er vinnuhjálp handa
bágstöddum. T.d. held ég, að
einu sinni eða tvisvar hafi söfn-
uðurinn hjálpað til að endur-
byggja hús, sem brunnu í elds-
voða í sveitinni.
Þarna var það sérstaklega
ungmennafélagið, sem gekk
fram fyrir skjöldu, en með því
og kirkjunn’i eða prestinum var
hið bezta samstarf. Ungmenna-
félagar studdu bókstaflega
safnaðarstarfið með ráðum og
dáð.
Og yfirleitt dettur mér Gaul-
verjabæjarsöfnuður 1 hug, þegar
ég heyri talað um góðan söfn-
uð sem hefur lifandi áhuga fyr-
ir kirkju sinni" Svo mælti sr.
Árelíus.
☆
Fyrir nokkrum árum sagði
fréttaritari útvarpsins í norð-
lenzkri byggð frá þvl að aðal-
tilefni eldra fólks t'il að koma
saman væru útfarir og afmælis-
veizlur. — Þetta mun rétt vera.
Síðan kirkjugöngur og messu-
ferðir almennt lögðust niður,
fer margt eldra fólk til sveita
lítt eða ekki út af he'imilum
sínum nema af fyrrnefndum
tilefnum. Þetta er illa farið.
Andleg og félagsleg einangrun
er engum holl, maður er manns
gaman og I strjálbýli jafnt sem
fjölblýli er hverjum manni nauð
synlegt að hitta náunga sinn
sem oftast og blanda geð'i við
hann. — I hverju prestakalli
getur kirkjudagurinn verið á-
kjósanlegt tilefni til sllkra
samfunda bæði eldri og yngri,
já ekk'i sí?t hinna eldri. í skjóli
vorrar dýru móður, kristnu
kirkju er gott að eiga sér slfk-
an samfundastað til að upp-
byggjast I samfélagi safnaðar-
ins og styrkja þá stofnun, sem
„ljóssins trú I hjörtum
manna glæðir.
Hún Iætur hljóma lífsins mál,
sem lífgað getur hverja sál“
G. Br.
Rætf við sr. Magnús Guðjónsson á
Eyrarbakka um kirkjudog og kirkju-
Síf í Gauíverjabæjarhreppi

i