Vísir - 08.05.1965, Blaðsíða 5

VÍSIR . Laugardagur 8. maí 1965.
5
utlönd i •morgun
utlö'nd 1 morgun
utlönd í raorgún
■: utlond v,2.' mor

„ÞOLINMÆÐI VOR Á
ERLENDAR FRETTIR
I STUTTU MÁLI
SER ENC TAKMORK"
lohnson forsefi undirritor
700 milljón dolloro lögin
í : ir undirritaði Johnson for-
se í li>-;in um 700 milljóna dollara
auk lijárveitingu vegna átakanna í
Vietnam, en öldungadeildin hafði
afgreitt frumvarpið með svo mikl-
um meiríhluta atkvæða, að það
jafngildir traustsyfirlýsingu á
stefnu Johnsons, að sögn stjórn-
málafréttarítara í Washington.
„Vér ætlum ekki að bíða ósigur
í Vietnam og heldur ekki að láta
andstæðingana þreyta oss,“ sagði
hann, er hann undirritaði lögin við
sérlega athöfn — aðeins þremur
dögum eftir, að hann fór fram á
aukafjárveitinguna.
Forsetinn kvað Bandaríkjastjórn
bíða svars frá kommúnistum varð-
andi tilboð Bandaríkjastjórnar um
samkomulagsumleitanir án bind-
andi fyrirfram skilyrða, en ekkert
hafi enn heyrzt frá þeim. Hann
lagði sérstaka áherzlu á, að ekki
mætti lfta á það sem veikleika-
merki hjá Bandaríkjamönnum, að
þeir byðu upp á slíkar samkomu-
lagsumleitanir. „Vér munum hætta
áfram styrjöldinni meðan hætta
stafar af yfirráða og ofbeldisstefnu
Kommúnista, og þolinmæði vor á
sér engin takmörk. Vér ætlum að
halda öll okkar loforð við Suður-
Vietnam og veita allan þann stuðn-
ing, sem á okkar valdi er að veita.
Vér munum láta hinum ungu
mönnum sem berjast í té það sem
til þess þarf að geta gegnt hlut-
verki sínu“.
Hann kvað fénu mundu verða
varið til þess að leggja hernum til
vopn, skotfæri, flugvélar og þyrlur
'til notkunar í Vietnamstyrjöldinni.
► Málgagn stjórnarinnar i
Hanoi í Norður-Vietnam segir
Patrick Gordon Walker, fyrrver
andi utanríkisráðherra Bret-
Iands hafa gersamlega mistek-
izt erindisreksturinn í ferðinni
til Suðaustur-Asíu, þ.e. að koma
á samkomulagi um ráðstefnur
um Cambodia og Laos, menn
hafi hvarvetna séð hver tilgang
urinn var, að koma af stað við
ræðum um Vietnam, án þess
að sinnt yrði kröfunni um að
Bandaríkin færu fyrst frá Viet
nam með allan herafla sinn.
► Talsmaður í Pakistan segir
350 Indverja hafa fallið í bardög
um í Rann Kutch, en mannfall
Pakistana aðeins 20. — Shastri
hefir hótað hernaðaraðgerðum
annars staðar, ef „Pakistanar
haldi áfram árásum“.
► Wilson hefur stungið upp á,
að venjulegur ráðherrafundur
Fríverzlunarbandalagsins sem
haldinn verður í Vínarborg í
næsta mánuði verði „toppfund-
ur“ þ.e. forsætisráðherrar EFTA
landanna sitji hann — og verði
höfuðmál að greiða fyrir auknu
samstarfi milli þess og sammark
aðslandanna (EBE).
► Brezka útvarpið skýrði frá
því, að brezkur maður, Brooke
að nafni hafi verið handtekinn
í Moskvu „og borinn sökum“,
en ekki sé vitað hverjum sökum
hann sé borinn. Brezka stjórn-
in kynnir sér málið. Maðurinn
var handtekinn í heimsókn á
sovézku heimili og skýrði kona
hans brezka sendiráðinu frá því
sem gerzt hafði.
i
i
I
FRÁ UMRÆDUM UM ALÚMÍN-SKÍRSL
í gær kom skýrsla ríkisstjórnar-
innar um alumínverksmiðju til um
ræðu £ sameinuðu þingi. Iðnaðar-
málaráðherra Jóhann Hafstein,
lagði skýrsluna fram og eru hér
birtir kaflar úr ræðu hans.
Er hann hafði skýrt nokkuð frá
umræðum þeim, sem fram hafa far
ið mælti hann á þessa leið:
I janúarmánuði tók ég upp við-
ræður við þingflokkana, stjórnar-
andstöðuna um þátttöku í þing-
mannanefnd, til þess að undirbúa
þetta mál fyrir þingið. M stóðu
sakir þannig, að Framsóknarflokk
urinn hafði gert um það ályktun
í þingflokki sínum, að hann vildi
athuga, hvort hægt væri að koma j
á með sómasamlegum kjörum eða í
góðum kjörum fyrir okkur að hið j
erlenda fyrirtæki reisti hér alum-!
iniumverksmiðju og fengi keypta ;
til hennar raforku frá fyrirhugaðri j
stórvirkjun í Þjórsá. Aftur á móti \
hafði ég engar yfirlýsingar fengið
um þetta beint frá fulltrúum Al-
þýðubandalagsins á þessum tíma
ertir að þeir fengu skýrslurnar í1
hendur, en þessi ályktun Framsókn
arflokksins var gerð eftir að þeir j
höfðu kynnt sér málið £ skýrslum,
sem fyrir lágu, en fyrirsvarsmenn ,
flokksins og aðalmálgögn höfðu í
tekið mjög ákveðna afstöðu gegn i
málinu, eins og kunnugt er. Ég
skal ekki rekja þetta frekar, en það
var mín skoðun þá að það mundi
ekki greiða fyrir framgangi málsins
eða undirbúningi undir þingið, að
fulltrúar Alþýðubandalagsins mið-
að við það, sem ég nú hefi sagt,
tækju sæti í þessari nefnd þó að
þeir óskuðu eftir þvi, og hóf hún
þvf starfsemi sína til undirbúnings
málinu, skipuð fulltrúum þriggja
flokka, þ. e. tveggja stjórnarflokk-
anna og Framsóknarfl. með tveim
fulltrúum frá hverjum.
Fyrsti fundur þessarar nefndar
var haldinn 9. febrúar og hún hef
ur haldið 10 fundi síðan. Hún hef-
ur fjallað allýtarlega um ýmsar
greinar þessa máls og sé ég ekki
ástæðu til þess á þessu stigi máls-
ins að rekja það frekar. Hins veg
ar er það svo, að eftir viðræðurn-
ar, sem áttu sér stað hér í Reykja
vík síðast, hef ég litið svo á, að
nokkur þáttaskil væru í þessu máli
að það væri £ raun og veru af þeim
eða mundi komast af þeim umræðu
grundvelli, sem það hefur verið á
fram til þessa og á það stig að
freistað yrði að gera samninga við
S;iss Áluminium um að byggja
aluminiumverksmðju á Islandi. Ég
vil árétta £ þessu sambandi, að allt
það, sem gerð er grein fyrir f
skýrslu þeirri, sem hér fyrir liggur,
Jóhann Hafstein
er algerlega óskuldbindandi fyrir
hvorn aðilann sem er, en lýsir þvi,
sem fram hefur komið um viðhorf
aðilanna og vilja I þessu máli fram
til þess tíma.
Þegar á þetta stig málsins var
komið eftir síðustu viðræður og að
þvi marki, sem mótast í efni þess-
arar skýrslu og þingmenn hafa
kynnt sér og þegar þar við bætist,
að Framsóknarflokkurinn hafði
tjáð sig með ályktun þingflokks
síns vilja gera úrslitaathugun á
möguleikunum til þess að gera
samninga um byggingu aluminium
verksmiðju hér á landi, Aiþýðu-
flokkúrinn í miðstjórnaryfirlýsingu
lýsti yfir hinu sama í vetur ekki
alls fyrir löngu og hliðstæð yfir-
lýsing var gefin af Landsfundi
Sjálfstæðisflokksins nú nýverið,
þá taldi ég einsætt, að miðað við
þær niðurstöður, sem nú lægju
fyrir væri verkefni framundan að
freista þess, hvort hægt væri að
ná viðunandi samningum. Það, sem
framundan er, er þess vegna að
gera sér grein fyrir þvi og taka
upp samningaviðræður við fyrir-
tækið Swiss Aluminium. Það mundi
verða með þeim hætti, að reynt
yrði að gera uppkast að samningi
um almenna aðstöðu, rekstrar-
félags hér á landi, sem yrði Is-
lenzkt félag, en Swiss Aluminium
ætti, eins og kemur fram I skýrsl-
unni, frv. að raforkusölusamningi
við væntanlega stjóm Landsvirkj
unar og aðra sérsamninga sem
þarf væntanlega að gera, bæði i
sambandi við aðstöðu land og
höfn og annað slikt og ef um þetta
getur náðst samkomulag milli full
trúa aðila á sumri komandi, yrðu
slík samningsuppköst og samnings
frv. lögð fyrir Alþingi til þess að
fjalla um, samþykkja eða synja á
næsta hausti. Ég taldi eðlilegt á
þessu stigi málsins, að þingmenn
fengju aðstöðu til þess að kynn-
ast nokkuð nánar af eigin raun
rekstri aluminiumverksmiðja og
hafði því í huga, að þeir, sem
eru i þingmannanefndinni færu í
slíka kynnisferð, bæði til Noregs,
þar sem Swiss Aluminium rekur
aluminiumbræðslu í samvinnu við
Norðmenn og þar sem Norðmenn
einir reka aluminiumbræðslur, þar
sem nú stendur yfir rannsókn, mód
elrannsókn I sambandi við ísmynd
anir í Þjórsá og einnig heimsæktu
aðalstöðvar, Aluminium Swiss í
Ziirich og fengju í því sambandi
aðstöðu til þess að kynnast málum
þar og rekstri þeirra á aluminium
bræðslum í nágrenni, sem þeir hafa
í Suður-Sviss Frakklandi og Italíu,
en þegar máíið var komið á þetta
stig, taldi ég eðlilegt að fulltrúar
frá Alþýðubandalaginu væru einn-
ig aðilar að slíkri athugun mála, og
það hefur nú orðið samkomulag
milli mín og þingflokks Alþýðu-
bandalagsins að þeir tilnefni tvo
menn í nefndina eins og hinir
flokkarnir. Þetta mundi þýða það,
að þingflokkarnir allir hefðu að
stöðu til þess að fylgjast stig af
stigi með samningagerð i þessu
máli fram til þess, að þingið kemur
saman f haust, hafa aðstöðu til
þess að bera sig saman við sina
þingflokka og þar af leiðandi
standa betur að vígi heldur en ef
slík samningauppköst, sem kann-
skierubæði nokkuð flókin og mikil
lægju aðeins fyrst fyrir þeim á
hausti komandi .
Ég fagna þvi, að umræður fara
nú fram um þessa skýrslu. Þær
mundu geta leitt til þess, að þing
menn fᣠaðstöðu til þess að tjá
sig um málið, ennfremur að koma
fram athugasemdum og koma
fram með leiðbeiningar, sem
kynnu að vera til góðs við áfram
haldandi athugun á þessu máli.
Eins og ég sagði í öndverðu,
ætla ég ekki að eyða tíma þingsins
núna til þess að fjalla efnislega
meira um málið og verð að láta
nægja í því sambandi að vitna til
efnis skýrslunnar, en vona að öðru
leyti, að þær umræður sem hér
eiga eftir að fara fram, geti orðið
þessu máli til gagns og þeim, sem
fjalla um það hér á eftir, bæði til
leiðbeiningar og athugunar.
Að lokinni ræðu iðnaðarmálaráð
herra tók Lúðvík Jósefsson til
máls og iagðist hatrammlega á
móti öllum ráðagerðum um stór-
virkjun og stóriðju og sagði m.a.
að allt benti til þess að þessar ráð
stafanir þ.e. bygging aluminium
verksmiðiu tryggði ekki lands-
mönnum ódýrara' rafmagn, vegna
þess hve raforkubörfin ykist hratt.
Ennfremur sagði hann að Tok:. j
semdafærslan i þessu máli vasra
villandi og tölum haldið fram sem j
fengju ekki staðizt.
Eysteinn Jónsson sagði það hafa ,
vedið stefnu Framsóknarflokksins. ;
að yfirleitt ætti að fara þá leifS s?
taka lán til framkvæmda hér ð
landi, en ekki leyfa erlendum fé
lögum að reka fyrirtæki, nema sér ;
stakar undantekningar vrðu gerð- j
ar.
Það væri þvi stefna Framsókn
arflokksins, að fyrst ætti að snúa
sér að stórvirkjun og það strax
en stóriðiuáætlanir og höfuðþætti
f P(n»'.«n—Mnm <-(-■' afs endur-
skoða frá rótum og athuga betur j
áð,.r en út i slíkar framkvæmdir
væri lagt.
Margir fleiri tóku til máls og
varð að fresta fundi til kvölds.
Blómabúðin Gleimmérei
Blómaker, garðpottar, blómapottar, gróður-
ipold, fræ, laukar, afskorin blóm og potta-
blóm. Opið til kl. 2 laugardag og sunnudag.
GLEYMMÉREI
Sundlaugavegi 12 Sími 22851
GOLFBOLTAR