Vísir - 18.06.1965, Blaðsíða 7

V1 SIR. Föstudagur 18. júnf 1965.
7
Þannig gæti maðurinn svifið
laus í tómarúmi geimsins

'yTið höfum minnzt í þessari
viku fráfalls höfuðbraut-
ryðjanda flugsins á íslandi. Það
er merkilegt umhugsunarefni að
það skuli ekki vera liðin nema
rétt rúm 40 ár síðan fyrstu flug-
vélarnar fóru að sveima yfir ís-
landi og f fyrra voru raunar að-
eins liðin 60 ár síðan fyrsta flug
vélin í veröldinni hóf sig til
lofts.
Það er vissulega umhugsunar
efni ef maður vill rýna í lífsvið-
horf mannfólksins, að ekki þarf
að fara lengra en aftur til ævi-
skeiðs feðra okkar og afa, að
þau sjónarmið voru ríkjandi, að
af öllum hinum aðskiljanlegu
náttúrum umheimsins væri mað
urinn bundinn við yfirborð jarð-
arinnar, land og sjó. Síðan hefur
farið fram bylting og hún er
ekki aðeins tæknileg bylting,
bylting í samgöngum og yfir-
höfuð í sambúð mannfólksins
og lifnaðarháttum, heldur líka
bylting í hugsun og lífsviðhorf-
um fólksins.
t’kki er nema örskammt síðan
þeir menn sem þráðu og
trúðu að mannfólkið gæti flogið
um loftið eins og fuglinn frjáls
voru litnir undarlegu auga, þeir
væru með lausa skrúfu eða eitt
hvað þvíumlíkt. En svo þegar
sigurinn vannst og flugvélarnar
byrjuðu að sveima um kom
þetta eins og kraftaverk. Ég
minnist samræðna við prófessor
Alexander um það þegar áhugi
hans var allur í fluginu honum
þótti gaman, þegar hann var
kominn á efri ár að rifja upp
minningar frá þeim tíma. Hvílík
ur æskukraftur fylgdi ekki þess
um brautryðjendum og hvernig
fólkið sem stóð niðri á jörðinni
mændi á hið furðulega fyrir-
brigði. Lengi vel voru þó sumir
vantrúaðir á mátt nýrrar tækni.
Þessi tækni mundi aldrei koma
að gagni þegar komið væri út
fyrir kaupstaðinn íslenzkt í veð-
ur. En það er einmitt einkenni
okkar tfma, að tæknin hefur þró
azt hraðar en fremstu hugsýnir.
Mestu skáld og stórlygarar geta
varla haft við vísindunum. Þau
þjóta áfram, jafnvel miklu hrað
ar en mannkynið er undir það
búið að taka við gjöfum þeirra.
Og nú er svo komið aðeins
eftir fáeinna ára þróun að eng-
um þykir fluglistin að neinu
ráði umtalsverð. Engir safnast
lengur út á flugvellina, þó Rolls
Royce-flugvél taki sig á loft með
NYJAR
VERALDIR
OPNAST
190 farþega. Þegar ný Friend-
ship vél kemur þá fer nokkur
hópur til að taka á móti henni
og ef nýtt skip væri að koma til
landsins og umtalsverðast í
þessu sambandi verður kaup-
sýsluhlið málsins, reksturskostn
aður og hlutabréfakaup.
X?g geri þetta að umtalsefni
bæði vegna þess að mig
langaði að minnast hins ágæta
brautryðjandastarfs próf. Alex-
anders en einnig vegna þess, að
enn er verið að ryðja nýjar
brautir. Geimflug bandarísku
tvíburanna var merkilegt atvik
á þessari nýju þróunarbraut. Að
vísu þykir okkur þetta ekki ná-
lægt því eins fréttnæmt og þeg
ar fyrstu geimförunum var skot
ið á loft. Geimferðirnar eru að
fá á sig blæ hversdagsleikans.
En um leið verður stórfelld
breyting á hugsanagangi okkar
og lífsviðhorfum.
Hugsið ykkur hvílíkur himin
hár munur er milli hugsana-
gangs forfeðra okkar, sem
þorðu aldrei að klífa tind Heklu
af ótta við nomir og kölska
sjálfan og geimfarans sem svíf-
ur í lausu lofti úti í lofttómum
himingeimnum og mun á morg-
un stíga fæti sínu, sem fyrsti
landnámsmaðurinn á tunglinu.
p eimferðimar verða á fáum ár
um orðnar svo hversdags-
legar að við á blöðunum förum
bráðum að hætta að eyða prent-
svertu í þær, nem þá helzt
ef einhver óhöpp gerast, en í
rauninni má það heita furðulegt
að engin alvarleg óhöpp skuli
hafa gerzt í geimferðatilraun-
um fram að þessu, nema hvað
sögusagnir eru um, að Rússar
hafi leynt stórslysum I sam-
bandi við sfnar fyrstu tilraunir.
Það merkilegasta við geim-
ferð bandarísku tvíburanna er
e.t.v. einmitt það, hve allt
gekk hárnákvæmt og rétt eins
og klukka. Menn hafa f þessu
sambandi dáðzt að þvf hve
tæknin f þessum efnum sé orð
in fullkomin. Það var eng-
inn vélrænn hlutur sem bilaði
hvergi neinn hængur á hinu
ótrúlega flókna kerfi rafeinda-
tækjanna. Einu mistökin ef svo
má kalla það vom mannleg, þau
voru í því fólgin, að annar tví
burinn sem fór að svífa í
Iausu lofti f geimnum
skemmti sér svo konunglega
þar sem hann sveif, að hann
ætlaði helzt ekki að fást til
að koma aftur inn í geimskipið.
Jjað er lfka merkileg uppgötv-
un sem Rússamir voru að
sjálfsögðu búnir að gera líka
áður, að mannslíkaminn skuli
þola það með tiltölulega létt-
um og litlum útbúnaði að
svífa úti í tóminu. Sú hug-
mynd hefur verið ríkjandi með-
al almennings, að útilokað væri
fyrir manninn að hafast við I
þessu æjgilega tómarúmi nema
varinn inn f loftþéttum stálkúl
um. Þess vegna hafa menn f-
myndað sér að ferðir manna
og dvöl á öðrum hnöttum
væri óframkvæmanleg, maður-
inn gæti ekki yfirunnið vönt-
un og ófullkomleik lfkamans.
Geimferðir rússnesku og banda
rfsku tvíburanna , gerbreyta
þessum hugmyndum og það er
vissulega stórkostlegur viðburð
ur að verða þess vfsari að við
getum lifað f geimnum lausir
og frjálsir í léttum geimfara-
búningi með gegnsæja plast-
kúlu yfir höfðinu.
Við þetta ættu menn þá
jafnframt að geta sartnfærzt
um það ,að það verður enginn
sérstakur vandi fyrir mannfólk
ið að vera á ferli á tunglinu.
Það er ems og ekkert sé ómögu
legt.
p’ftir þrjú fjögur ár verður
það sennilega orðin stað-
reynd að fyrsti maðurinn lend
ir á tunglinu. Mikið starf er nú
unnið að undirbúa það og þar
með er að opnast mannkyninu
nýtt og geysilega víðtækt þekk
ingarsvið. Mörg könnunar-
skeyti hafa þegar verið send
tij tunglsins og þúsundir nær-
tekinna ljósmynda eru þegar
famar að fylla inn í eyður
þekkingarinnar. Gigamir miklu
á tunglinu hafa löngum verið
mannkyninu ráðgáta. Enn er
það ekki leyst til fulls hvem-
ig þeir eru myndaðir en merki
legar uppgötvanir sem koma á
óvart hafa verið gerðar. Tungl
ið hefur t.d. verið talið útkuln
aður hnöttur, en svo gerist það
nú fyrir nokkru, að vísinda-
menn urðu þess varir með mæ.’i
tækjum að á vissum stöðum í
tunglinu leynist jarðhiti. Sé
Frh. á bls. 4.