Vísir - 19.06.1965, Side 7

VI S I R . Laugardagur 19. iúní 1965
7
Kirkjan
og þjóðin
I
Í7f ég mætti ráða, skyldi ég
kalla hann Kolbein unga,
því að það er vissulega réttnefni
þrátt fyrir hans 77 ár. Hér er
átt við sr. Kolbein Sæmunds-
son, prest frá Vesturheimi, einn
í hópi þeirra 76 Vestur-íslend-
inga sem stigu út úr flugvél-
inni um hádegisbilið laugardag-
inn 22. maí og haldið aftur vest
ur um haf á morgun.
Hvað er langt síðan þú fórst
vestur? er fyrsta spurningin
sem lögð er fyrir þennan ung-
lega öldung.
— Það eru 65 ár, því að ég
fór með fósturforeldrum mín-
um og fósturbróður frá Blöndu
Þú hefur þá verið orðinn
nokkuð fullorðinn þegar þú
varðst prestur?
— Já, ég var 39 ára þegar
sr. Björn B. Jónsson vígði mig
(1927). Hann var þá forseti
Kirkjufélagsins og prestur við
fyrstu lútersku kirkjuna í
Winnipeg. Ég vígðist til Hall-
grímssafnaðar — islenzks safn-
aðar í Seattle og var hjá honum
í tVö ár. En síðan þjónaði ég um
þrjátíu ára skeið St. James söfn
uði í Seattle. Þá dró ég mig í
hlé enda aldurinn orðinn hár.
Var þetta stór söfnuður?
— Nei, ekki er nú hægt að
segja, að hann væri það til að
byrja með. Þegar ég kom þang-
að, hafði hann ekki fasta prests
þjónustu um nokkurra ára bil
og þess vegna var starfið mjög
í molum. Skráðir gjaldendur
voru eitthvað 26 og böm í
sunnudagaskóla 35. En kirkju-
félagið launaði prestinn að
mestu leyti, því að það taldi
nauðsynlegt að halda starfinu
við og von væri um batnandi
hag sáfnaðarins, ef ekki væri
gefizt upp. Það fór líka svo, að
söfnuðurinn stækkaði óðum
Kona þín er bandarísk, sr.
Kolbeinn?
— Já seinni kona mín Sara,
fædd 1899, er af þýzkum og
brezkum ættum. en fyrri kona
m£n var íslenzk, Gróa Helga-
dóttir, Þorsteinssonar frá
Victoría. Hún var fædd vestra
en ættuð frá Vík í Mýrdal. Við
eignuðumst 6 börn 4 drengi og
2 stúlkur. Það eru allt efnileg
og elskuleg börn. Fimm þeirra
eru búsett £ Seattle, en yngsti
sonur minn, sem hefur fetað í
fótspor föður sins og er prestur,
er nú búsettur £ St. Louis, Miss
ouri. Börnin ólust öll upp i
enskumælandi umhverfi og tala
þvi ekki fslenzku.
Fyrri kona mín dó 1947. Við
Sara giftumst árið 1953. Hún
var ekkja og átti einn son. Hún
er mjög trúuð kona og kirkju-
lega sinnuð og hefur verið mér
ómetanlegur förunautur síðan
vegir okkar lágu saman. Ég er
Guði mjög þakklátur fyrir að
gefa mér hana.
Þú varst lengi prestur á
sama stað, hjá sama söfnuði?
Er það ekki frekar óvenjulegt 1
trúfélögum vestra?
Að stíga fæti
á feðragrund
ósi aldawótaárið. Þá yar ég 12
ára.
Ertu Húnvetningur?
— Nei, ég er fæddur hér £
Reykjavik, en þegar ég var á
fyrsta ári fluttust foreldrar mín
ir með mig norður í Svínadal —
gerðust vinnuhjú á Rútsstöðum.
Þau hétu Pétur Guðmundsson
og Guðrún Jónasd. Hún mun
hafa verið Þingeyingur. Svo þeg
ar þau voru búin að vera eitt
ár í vinnumennsku á Rútsstöð
um fæddist þeim annað barn.
En af þvi að þau gátu ekki
haft tvö börn hjá sér á framfæri
i vistinni átti að ráðstafa mér
með aðstoð sveitarinnar. En
þangað til að niðurstaða væri
fengin, var mér komið að Gafli,
næsta bæ fyrir framan Rúts-
staði, til hjónanna Línbjargar
Ólafsdóttur og Jóhannesar Sæm
undssonar. En svo fór það nú
þannig, að mér var aldrei ráð-
stafað þaðan. Það kom aldrei til
kasta sveitarinnar. Ég var hjá
þeim upp frá því fyrst í Gafli,
svo á Geithömrum, síðan á
Blönduósi og fór svo með þeim
vestur um haf.
Til Winnipeg?
— Já, þar settust þau að
fyrst. Fóstri minn stundaði alls
konar daglaunavinnu, var m.a.
lengi við sápugerð. En honum
féll það ekki, var víst of mikill
sveitamaður til að kunna vel
við sig í borginni. Þá dreif hann
sig til að kaupa landskika í Po-
int Roberts í Washington. Það
var árið 1909. Þar hafði hann
dálítið bú, 2—3 kýr, og stund
aði vinnu hjá útgerðarfélagi
nokkru.
*5at hann kostað þig í skóla?
— Nei, ég varð að vinna fyrir
mér eins og margir aðrir á þeim
árum.
BnTBvélÉtn i t>I rúc{ 8 TBiðe s° '
með vaxándi ktarfi’/'l lbk Ötríð£m
ins byggði hann nýja kirkju og
svo prestsbústað rétt hjá henni
og nú er nýbúið að reisa hús
fyrir sunnudagaskólastarfið. —
Fermdir safnaðarmeðlimir eru
nú um 500 og börnin £ sunnu-
dagaskóla um 400 að jafnaði.
Þetta hefur allt kostað mikla
peninga og skuldirnar eru mikl
ar, en stárfið er blómlegt og
söfnuðurinn stækkar svo byrð
arnar koma á margra bök.
Þú ert hættur prestsskap
fyrir löngu?
— Ég hætti I föstu starfi árið
1958, en hef þjónað á ýmsum
stöðum síðan skamman tíma £
einu eins og t. d. 9 mánuði í
Juneau (frb. Sjunó), sem er höf
uðborgin í Alaska. Það var gam
an að vera þar, en loftslagið
átti ekki við okkur, svo að við
vildum ekki vera þar til lengd-
ar. Svo vorum við £ Gimli f
Manitoba tvisvar sinnum, 9
mán. f hvort skipti. Þá messaði
ég á islenzku á hverjum sunnu
dagsmorgni. Þar eru nú um 100
manns, allt íslendingar nema
ein norsk kona.
Við tölum ýmislegt um ís-
lendinga og islenzkuna i Vestur
heimi. Það kemur í ljós eins og
raunar er vitað, að það eru
kirkjan og Þjóðræknisfélagið,
sem hafa átt drýgstan þátt i að
halda við málinu og tengslum
við gamla landið. En enginn má
við margnum. Það er sýnilegt
hvert stefnir — að fslenzkan
fær ekki haldið velli, þótt mik
ill og einlægur vilji væri fyrir
hendi til að halda henni við. ís
lenzku guðsþjónustunum fer
lfka stöðugt fækkandi og þeim
fer lfka óðum fækkandi sem
sækja þær.
Sr. Kolbeinn Sæmundsson og frú Sara Sæmundsson
ci'i _ jú, þó eru dæmi þess að
prestar eru m.a.s. hálfa öld á
sama stað. En hitt er algengara
nú orðið, að prestar flytjist til
milli safnaða. Það hefur bæði
sfna kosti og sfna galla, og
sitt á við á hverjum stað. Um
þetta verða ekki gefnar neinar
ákveðnar reglur, sem geti átt
alls staðar við.
Hvað viltu svo segja mér um
trúar- og kirkjulíf f Bandaríkj-
unum?
Það sem einkennir það f stór
um dráttum er það, að mótmæl-
endakirkjufélögin eru yfirleitt
að þoka sér saman. Það er að
vaxa með þeim umburðarlyndi
og gagnkvæmur skilningur.
Rígur og óvild er að vfkja en
góðhugur og samstarfsvilji að
koma í staðinn. Kirkjan — trú
félögin — eru í sókn f Banda-
ríkjunum. Meðlimir þeirra eru
yfir 60% af þjóðinni og þeim
fer heldur fjölgandi. Og svo
eru það margir utan trúfélag-
anna sem hafa eitthvert sam-
band við prest og kirkju, t.d.
láta skíra börn sfn og hafa
kirkjulega útfararathöfn, þegar
ástvinur fellur frá.
Hvernig er kirkjusóknin?
Hún mun vfðast vera um
50% af safnaðarmeðlimum. í
mfnum söfnuði voru skráðir um
500 einstaklingar, oft voru um
300 viðstaddir venjulegar guðs-
þjónustur. En þetta kostar mik-
ið starf, bæði fyrir prestinn og
aðra áhugasama safnaðarmeð-
limi. —
- O -
Hafið þið hjónin ferðazt vfða
um landið síðan þið komuð?
Við höfum þrisvar sinnum
farið austur yfir Hellisheiði —
fyrst að Selfossi síðan að Gull
fossi og Geysi og svo að Skál
holti. 3r, Svo lögðum við ,leið
okkar norður í land. Mig lang-
aði til að heimsækja bernsku-
stöðvarnar f Svínadalnum. Og
það gerðum við — komum á
bæinn, þar sem ég átti heima,
gekk upp að fossinum, sem ég
undi V/ið þegar ég sat yfir án-
um. — Það var unaðslegt að
lifa þetta upp aftur — það er
stórviðburður í lífi mfnu. Svo
fórum við til Akureyrar og
þaðan til IVJývantssveitar og
að Dettifossi.
Svo að lokum séra Kolbeinn.
Nú hefur þú ekki séð Island
síðan þú varst barn, en það
hefur samt vitanlega alltaf ver
ið eylendan þín, fjarst f eilffð
arútsæ".
Má ég nú spyrja þig um það
hvernig þér hafi verið innan-
brjósts þegar þú steigst fæti
á Frón, þennan vorbjarta dag,
22. maí, þegar landið var bað-
að í sól undir bláum himni.
Já eins og þú skilur, þá er
nú erfitt fyrir mig að Iýsa til
finningum mínum á þeirri
stund en ég held það sé samt
bezt að lofa þér að heyra vísu,
sem mér varð þá á munni:
Að stíga fæti á feðragrund,
færir kæti geði.
Að heilsa mætum hal og sprund
hugans bætir blómalund. —
— Samtal v/ð sr. Kolbein Sæmundsson
■ Drottins orð -
og dollarseðill
Ameríkani einn, Albert Schumann að nafni, hefur alllengi unnið
að að athugunum á þvi sérstaklega, hve muni vera gagnsemi þess
að hafa Biblíu í hótelherbergjum Spumingin er: Eru bækurnar
Iewiar? Sé svo, þá af hverjum og hvers vegna.
Schumann lagði nýjan dollaraseðil ásamt spjaldi, inn í nokkur
hundruð Biblfur í hótelherbergjum. Á spjaldinu stóð: „Til finn-
anda: Eigtð þennan seðil. En vinsamlega sendið oss spjaldið með
upplýsingum um hvers vegna þér opnuðuð þessa bók. Þökk!“
Yfir 300 spjöld voru endursend. Þau komu frá hótelum f 49
rikjum og einnig frá nokkrum stöðum i Kanada. En 36 spjöld
komu ekki til skila.
Svörin vom á ýmsa lund.
Efstir á Iista voru þeir, er segjast hafa fyrir vana að Iíta dag-
lega í Biblíuna. Næstir komu þeir, sem segjast hafa litið í bókina
sér til afþreyingar eða Ieitað sér uppörvun^ hughreystingar. Meðal
þeirra vom vonsviknir menn eða taugaveiklaðir, foreldrar áhyggju-
fullir vegna barna sinna og friðvana menn á öllum aldri. — ”Ég
opnaði Biblíuna“, skrifar flugforingi, „f von um að komast að
raun um hvers vegna ég hefði ekki getað opnað hjarta mitt fyrir
Kristi“.