Vísir - 15.07.1965, Blaðsíða 6

Daghðimili —
Framh. af bls. 9.
gerði. Á fjárhagsáætlun Reykja
víkurborgar fyrtr yfirstandandi
ár er gert ráð fyrir að verja
til nýbygginga 21 millj. og 500
þús. kr. og er það mikil hækk
un frá fyrri árum.
— Eitthvað sérstakt að lok-
um?
— Um le'ið og barnaheimil-
um fjölgar þarf að gera sér
grein fyrir starfsliðaþörf þeirra.
Því aðeins bera þau tilætlaðan
árangur, að fyrir hendi sé nœg'i
lega fjölmennt og sérmenntað
starfslið. Uppeldisskóli Sumar-
gjafar gegnir þýðingarmiklu
hlutverki hvað snertir að
mennta stúlkur til fóstrustarfs
í leikskólum og dagheimilum.
Hann þarf að efla og skipa hon
um fastan sess í skólakerfinu.
Bamavinafélagið Sumargjöf á
m'iklar þakkir fyrir forystuhlut
verk í þessum málum öllum,
og hin góða samvinna þess og
borgarinnar hefur verið heilla
ríkur þáttur í framvindu barna
heim'ilástarfseminnar. — psv.
Hingað koma —
Framh. af öls. 7.
að einhverjum vissum bókum,
eða helzt til að kaupa ódýra reyf
ara?
— Það kemur flest til að leita
að vissum bókum, hitt er und-
antékning. Mjög margt ungt
fólk spyr eftir ljóðabókum,
bæði eldri og yngri skálda —
einkum þeirra eldri. Býst ég við
að það spyrji oftast eftir ljóða-
bókum Davíðs eða Steins Stein-
ars. En það spyr líka eftir enn
yngri — og eldri ljóðskáldum,
jafnvel Matthiasi.
— Og íslenzkum skáldsögum?
— Ekki eins mikið. Ekki ungl
ingamir. En þáð kemur fyrtr.
að viss skáldverk komast allt
í einu í tízku, ef svo mætti
segja, bæði hjá þeim og fólki á
öllu maldri, þótt lltt eða ekki
hafi verið spurt um þau áður
og er orsökin þá yfirleitt aug-
ljós. Til dæmis var allt I einu
farið að spyrja eftir Greifanum
af Monte Christo I vetur, og nú
að undanförnu „Bræðrunum".
Þar var um að ræða áhrif frá út
varpinu.
— Hvaða fólk er það, sem tíð-
ast kemur hingað I bókaleit?
— Það kann ég ekki að flokka
enda mun mála sannast að þar
komi ekki tíl greina nein flokka
skipting. Hingað kemur fólk úr
öllum stéttum og á öllum aldri,
og þar sem ekki mun tíðkast að
notaðar bækur séu keýptar til
gjafa, kemur það hingað ein-
göngu til þess að kaupa bækur
til að lesa — og yfirleitt til að
eiga. Margt kemur hingað I leit
að einhverri sérstakri bók, en
eflaust líka nokkrir til að at-
huga hvort þeir rekist ekki hér
á einhverja þá bók, sem þeim
finnst gimileg.
— Er það ímyndun mín, eða
hefur það við rök að styðjast,
að viðskiptavinirnir tali yfirleitt
lágt og séu hljóðlátir?
— Það er ekki Imyndun. Við-
skiptavinimir eru að kalla und-
antekningarlaust hljóðlátir, fara
sér hægt og rólega af hverju
sem það svo stafar. Og oft er
gaman að sjá hve fólk, einkum
gamalt fólk, getur orðið inni-
lega ánægt, þegar það rekst
hér á bók, sem það hafði dálæti
á f sfnu ungdæmi, en annað
hvort átti ekki eða glataði. Og
það er ósjaldan að það spyr
einmitt eftir bók af þeirri á-
stæðu, en ekki fyrir það að
hún hafi bókmenntalegt gildi, t.
d. „Valdemar munk“ og „Kapi-
tóiu“. Og svo em það vitanlega
„safnararnir", en þeir em sér
á parti.
— Við höfum einungis talað
um gamlar bækur. En hér em
Ilka-á boðstólum svo til nýjar
bækur. Jólabækur frá fyrra ári
— Já þær fara að safnast
hingað jafnvel fyrir jól. Sumar
hafa skamma viðdvöl, það sér
ekki neinn mun á þeim og nýj-
um, og bókaverð er orðið svo
hátt, að fólk kann að meta verð
muninn, þegar um bók er að
ræða, sem það vill eiga. í öðr-
um tilgangi kaupir fólk þær
ekki.
— Það er stundum dregið I
efa, að við séum eins mikil
bókaþjóð og við viljum vera
láta, hvað segir þú um það?
— Ég held að óþarft sé að
efa það. Setjum sem svo að
bókaútgáfa og verzlanir með
nýjar bækur byggist að ein-
hverju leyti á gjafatízkunni.
En fornbókasalan byggist ekki
á henni, og hér I borg em marg
ar fornbókaverzlanir, hingað
kemur margt viðskiptavina og
eins mun vera hjá hinum. Og
því fer fjarri að þeir séu allir
safnarar, sem kaupi bækur 1
ábataskyni. Ég þori að fullyrða
að hinir em I miklum meiri-
hluta. Ungir piltar og stúlkur
ungar eiginkonur, sjómenn,
verkamenn, verzlunarfólk, em-
bættismenn, miðaldra fólk, gam
alt fólk — ég efast um að til sé
nokkur stétt I Iandinu eða nokk
ur aldursflokkur, sem ekki hef-
ur átt hér sína fuiltrúa innan
veggja, og þá fleiri en einn.
Þetta fólk spyr mest eftir bók-
um um þjóðleg fræði eða fróð-
leik, skáldverkum, helztu höf-
unda okkar og ljóðabókum —
annað er undantekning. Og það
handleikur bækur af varúð og
virðingu.
— Hefurðu starfað lengi að
fornbókasölu?
1 —að||ns þrjú ir og
eg hef engan hug á að skipta
um starf I bili. Fyrst og fremst
vegna þess að mér fellur svo vel
við það fólk, sem hingað kemur.
Laxó —
Framh af bls. 8
sá ævintýraheimur, sem fugl-
arnir skapa með fegurð sinni
og fjölbreytni. Þar kemur höf-
undur bókarinnar ekki að tóm-
um kofanum hjá Bjartmari Guð
mundssyni, alþingismanni og
bónda á Sandi, sem mun vera
meðal fróðustu manna í daln-
um um líf og háttu fuglanna,
enda kunnur fugla- og dýravin-
ur. Bjartmar fer með höfundin-
um um þetta ríki, sem hann
hefur jafnan haft yndi af að
ferðast um allt frá barnæsku.
Þessi kafli er afbragð fyrir þá,
sem fuglum unna.
Kaflinn um selina I ósnum og
ánni er stutt og góð frásögn,
byggð á heimildum frá gömlum
manni, sem lengi var við kistu-
veiðarnar á Laxamýri. j
Að lokum er svo kaflinn „Ljóð |
og lausavlsur". Jakob Hafstein •
er eins og margir vita vel hag- i
mæltur og hefur m. a. gert það, J
sér og félögum slnum við Laxá i
til gamans, að yrkja um þá li
veiðiferðum. Einnig eru þarna j
vísur eftir þá snillingana Egil j
og Steingrím.
Hér hefur þá stuttlega verið ;
drepið á efni bókarinnar um
Laxá I Aðaidal I máli, en eftir
er að geta þess, sem hún sýnir
I myndum. í henni eru 35 lit-
myndir, flestar af veiðistöðum
og umhverfi þeirra. Allar þess-
ar myndir eru sannkallað augna
yndi. Auk þess sem þær eru af
undurfögrum stöðum, eru þær
svo vel gerðar, að unun er að
skoða þær. Og þótt töfraheim-
ur Laxár sé býsna skýr I hug-
um okkar fiestra, sem þar höf-
um dvalið, er ekki ónýtt að
eiga slíkar myndir á síðum þess ;
arar ágætu bókar og geta skoð |
að þær þegar okkur langar til,
séð straumgárana á vatninu,
staðina þar sem laxarnir hafa
tekið hjá okkur, bakkana þar
sem við sátum og nutum friðar
og sælu — séð þetta allt ná-
kvæmlega eins og það er, geta
opnað þennan heim með svo
áþreifanlegum hætti, t.d. I
skammdeginu, þegar við þráum
hvað mest sumarið og Laxá
og alla fegurð hins norðlenzka
sæludals.
Enn eru svo margar ágætar
myndir I svörtu og hvítu af
mönnum og stöðum, auk fjöl-
margra smáteikninga á spássí-
um og nokkurra stærri mynda
eftir höfundinn.
Ég hef á öðrum stað sagt ,að
þessi bók sé kjörgripur, svo
mjög sé til hennar vandað að
öllu leyti. Sú skoðun mín eflist,
ef nokkuð er, eftir því sem ég
opna hana oftar.
Þökk sé höfundi og útgef-
anda. Víglundur Möller.
Alþgóðastofnun —
Framh. af bls. 16
frá IFC sem síöan lána ýmsum
iðnaðarfyrirtækjum. IFC hefur
t.d. stuðlað að slíkri banka-
stofnun einstaklingsframtaks-
ins bæði I Finnlandi og Grikk-
landi. I slðarnefnda landinu átti
Viðreisnarsjóður Evrópu einnig
þátt I bankastofnuninni.
Tekur við hlutabréfum
fyrirtækja
í flestum tilfellum sagði hr.
Rodrigues óskaði IFC að
taka hlutabréf I fyrirtækjunum
upp I lánin. Stofnunin vildi
þannig taka á sig áhættu, hún
krefðist ekki ríkisábyrgðar. Þá
sagði hann að IFC vildi helzt
,, elgO
''hlutabréfuih'''i

og stofnunin beitti ekki at-
kvæðavaldi hlutabréfa sinna né
hefði nein afskipti af stjórn
fyrirtækisins. Það væri ekki
meiningin með slíkum lánum
að ná valdi yfir fyrirtækjunum,
heldur að styðja þau. Svo eftir
nokkur ár þegar fyrirtækin
hefðu verið aukin og væru farin
að bera arð og allt væri á bezta
vegi, myndi IFC selja hluta-
bréfin á frjálsum verðbréfa-
markaði. Ef eigendur fyrir-
tækjanna vildu þá sjálfir eign-
ast hlutabréfin gætu þeir eins
og aðrir gert sín kauptilboð 1
þau.
Rodrigues ræddi nokkra
stund fram og aftur um þetta
og möguleikana á þvl að íslend
ingar gætu orðið aðnjótandi
slíkra lána. Hann sagði að láns-
fjárafl IFC væri nú um þessar
mundir að aukast stórlega eða
fjórfaldast, þar sem ákveðið j
hefði verið á aðalfundi stofn-:
unarinnar að auka stofnféð um I
400 milljónir dollara. j
Fjölskyldufyrirtæki
vflcka.
Hann gat þess sem dæmis
um aðstoð IFC, að nú væri I
einhverju landi gróið fjölskyldu
fyrirtæki sem eygði mikla
möguleika á sínu sviði, en
skorti fjármagn til að víkka
starfsemina. Þetta fjármagn
gæti það ekki fengið nema
með því að víkka starfsgrund-
völl sinn og gefa út hlutabréf.
Ef þetta væri gott fyrirtæki og
víkkunarmöguleikarnir væn-
legir væri IFC reiðubúið að
veita því aðstoð með því að
taka við hlutabréfum og veita
lán. Eina skilyrðið væri að IFC
fengi að kanna reksturinn og
möguleikana. Eftir að ákvörðun
hefði verið tekin um að veita
siíka aðstoð skipti það sér ekki
KMHWBsr.œww--
VlSIR . Fimmtudagur 15. júlí 1965.
af rekstrinum. Hann sagði að
auk þess, sem IFC veitti þann-
ig beina aðstoð fylgdi þessu ó-
bein aðstoð, þar sem aðrar
bankastofnanir yrðu miklu fús
ari að lána fé til fyrirtækis sem
IFC hefði samþykkt.
Vantar verðbréfa-
markað.
Herra Rodrigues gat þeirra
erfiðleika sem væru á slíkri að-
stoð hér á landi, þar sem eng-
inn eiginlegur verðbréfamarkað
ur væri til. Kvaðst hann m. a.
hafa rætt við fulltrúa Seðla-
bankans um það hvað væri
hægt að gera til að koma hér á
verðbréfamarkaði, sem yrði
undirstaða athafnalífs. Ekki
vildi hann neitt sérstaklega láta
1 ljós álit sitt á stofnun al-
menningshlutafélaga, þar sem
vfðast I hinum vestræna heimi
væri enginn sérstakur greinar-
munur gerður á fyrirtækjum
sem tiltölulega fáir hluthafar
væru að og hinum sem allur
almenningur ætti hlut I. Þó
virtist hann vera þeirrar skoð-
unar, að félög þyrftu að vera
mjög stór til þess að heppilegt
væri að allur almenningur gæti
átt hluti I þeim. Það eru aðeins
mjög fá félög sem geta orðið
almenningseign.
Hann sagðist halda að frum-
skilyrðið fyrir stofnun verð-
bréfamarkaðs hér væri að félög
in tryggðu hluthöfum hagnað
og vissan árlegan arð.
Á réttri leið
Hann lét I Ijósi, að íslend
ingar væru á réttri leið með
að rejma að nýta þau náttúru-
auðævi sem land þeirra ætti og
væru þar efst á blaði vatns-
aftevirkjanir og nýting kísilgúrs
I ^Mývatni, eti á ■ þeimi sviðum
væri líklegt að Alþjóðabankinn
veitti opinber lán. Það svið sem
IFC gæti einna helzt hjálpað
íslenzkum fyrirtækjum væri 1
fiskiðnaðinum, þar sem mikil
þörf væri á að rationalisera
starfsemina. En hann kvað
lægstu lán sem stofnun hans
veitti vera I kringum hálfa
milljón dollara.
Þingmena —
Framhald hl« 1.
greinilegt að þeir hlökkuðu til
að tilkynna í tollinum, að þeir
væru með hvaltennur I tösk-
unum.
Greinilegt var að þingmenn-
irnir voru mjög ánægðir með
heimsóknina.
ísland er lítið land,
en hefur stórt hjarta.
Carter-Jones sagði, — I
fyrsta lagi hefur þetta verið
yndislegur og athyglisverður
tími. Við höfum hitt alls kon-
ar fólk, sem hefur gert allt
sem I þess valdi hefur staðið
til að gera dvöl okkar ánægju-
lega. Ég hef trú, að I þeim
heimi, sem nú er að myndast
muni Island gegna mikilvægu
hlutverki. ísland er lítið land,
en það hefur mjög stórt hjarta.
Lomas sagði: — Þetta hefur
verið mjög athyglisverð heim-
sókn. Þegar ég var að fara
hingað hélt ég að hér væri kalt,
en ég hef alls staðar hitt fyrir
hlýju og þá sérstaklega hjá
fólkinu, sem við höfum hitt.
Ég held og vona að þetta verði
til að auka enn á hin góðu sam
skipti milli íslands og Bretlands
og ég mun persónulega gera
allt, sem I mínu valdi stendur
til að auka verzlun milli þjóð-
anna.
Taylor sagði: — Ég er
sérstaklega hrifinn af fólkinu,
sem okkur hefur gefizt tæki-
færi til að kynnast. Fólkið er
mjög hamingjusamt og lífs-
glatt, án þess að vera með
neina uppgerð. Það segir það,
sem það hugsar umbúðalaust,
sem ég tel mikinn kost og það
er mjög auðvelt að umgangast
það.
Bretar og islendingar
hafa margt sameiginlegt.
Dr. Bennett sagði: — Það
hefur ekki verið eitt slæmt
augnablik I dvöl okkar hér.
Það hefur valdið mér gleði, að
sjá hvað íslendingar og Bretar
eru líkir og hvað þeir hafa
margt sameiginlegt, svo sem
„tungumál", sögu og áhugaefni.
Landið bíður einnig upp á
margt, sem maður getur dáðst
að eins og hinar miklu and-
stæður I náttúrunni. Ég mun
snúa heimleiðis með mikinn
vinarhug til íslands og íslend-
inga.
Sementsskip —
ohald at bls. I.
Við slíka eyrarvinnu. Hafa þeir
erfiðleikar, sem af vinnuaflsskort-
inum stafa, farið vaxandi ár frá
ári, og má heita að I sumum höfn-
um sé um hreint vandræðaástand
að ræða I þeim efnum.
Stjórn Sementsverksmiðju rlkis-
ins ákvað því á sl. ári að gera ráð-
stafanir til úrbóta hvað snertir
flutninga og uppskipun sements.
Og þær úrbætur eru fólgnar I
því að verksmiðjan eignist sjálf
flutningaskip, sem sérstaklega sé
byggt og gert úr garði til þessara
tilteknu, sérstæðu flutn'inga. Jafn
framt verður lögð á það sérstök á-
herzla að búnaður skipsins verði
með þeim hætti að mannshöndin
þurfi sem allra m'innst að koma að
uppskipun sementsins. í þessu sam
bandi má sérstaklega á það minna,
sagði Ásgeir, að Sementsverk-
smiðja rík'isins hefur að mestu
sjálfvirk útskipunartæki við höfn-
ina á Akranesi.
Á sl. ári fór ég, Pétur Ottesen
og dr. Jón E. Vestdal t'il Kaup-
mannahafnar, sagði Ásgeir og
sömdum þar við norska skipa-
smíðastöð um smíði á 1250 smá-
lesta sérflutningaskipi fyr'ir sem-
ent. Til aðstoðar við samnings-
gerðina var Óiafur Sigurðsson,
sk'ipaverkfræðingur I Málmey og
verkfræðifyrirtæki Knuds E. Han-
sens I Kaupmannahöfn. Verður
skipið að öllu leyti sérstaklega út-
búið með þá flutninga fyr’ir aug-
um, m.a. verður þilfar þess að
mestu opnanlegt og sérstakur
sjálfvirkur uppskipunarkrani geng
ur á spori á báðum síðum skips-
'ins.
Nú hagar þannig til að sement
það ,sem flutt er til Reykjavíkur
með Akraferjunni er allt flutt á
sérstökum, þar til gerðum pöllum,
sem greiða mjög fyrir uppskipun
sements'ins. Þegar hið nýja skip
kemur verðuo allt sement út á
landsbyggðina flutt á slíkum pöll-
um.
Þá skýrði Ásgeir Pétursson frá
þvl a ðsérstök fjárhagsleg rann-
sókn hefði far’ið fram á vegum
Sementsverksmiðjunnar um nota-
gildi slíks skips og varð niður-
staða rannsóknarinnar sú, að við
t'ilkomu hins nýja skips myndi
flutningskostnaður sements til
hinna ýmsu hafna landsins lækka
talsvert.
Þar sem bæði tæknileg og fjár-
hagsleg athugun sýndi að það er
Sementsverksmiðjunn'i sjálfri og
viðskiptamönnum hennar til hags
bóta, öryggis og flýtis að fá slíkt
skip til jsementsflutninga, ákvað
verksm'iðjustjórnin að ráðast í
þessa skipasmíði.
Spurningu varðandi rekstrar-
form skipsins svaraði Ásgeir Pét-
ursson á þá lund að enn hafi ekki
verið teknar endanlegar ákvarð-
anir um rekstrartilhögun þess.
Skipið er væntanlegt til lands-
ins 1 aprílmánuði 1966.

/