Vísir - 27.10.1965, Blaðsíða 7

VÍSIR . Miðvikudagur 27. október 1965.
7
Nýtt Ibúðahverfi á Selfossi. Til vinstri á myndinni sést sundlaugin.
verið að malbika Austurveg, er
liggur eftir þorpinu og er um
leið þjóðvegurinn austur. Var
orðin mikil þörf á að gera um-
ferð þar greiðari. Með tilkomu
nýju vegalaganna var auðið að
fá aukna fjárveitingu til vega-
gerðar og malbikunar. í fyrra
var bvrjað á verkinu og var þá
malbikað frá Selfossbíói austur
fyrir landsbankahús. Markmiðið
er af^malbika austur fyrir mjólk
urbú og átti að halda áfram í
sumar, en undirbúningsfram-
kvæmdir gengu svo seint, að
verkinu var frestað til næsta
getur tekið börn af mæðrum
sem vinna úti?
— Nei, því miður ekki enn,
en það stendur vonandi til bóta.
Fyrir forgöngu kvenfélagsins
hefur verið rekið dagheimili í
barnaskólanum á sumrin, en
það hefur ekki verið nema um
þriggja mánaða skeið. Dag-
heimilisbvgging er því mál, sem
mikill áhugi er á og á fjár-
lögum fyrir yfirstandandi ár
var veitt -fjárveiting -til bygg-
ingarinnar. Sömuleiðis hafði
hreppurinn lagt fé til hliðar í
Frh. á bls. 6.
/ fjölmennasta hreppi landsins
Á bökkum Ölfusár stendur kauptúnið Selfoss,
fjölmennasta kauptún á landinu. Þar til um 1930
voru þarna aðeins örfá hús, en þá var Mjólkurbú
Flóamanna reist og fjörkippur kom í staðinn. Hef-
ur hann síðan farið sívaxandi og era ibúar nú
komnir yfir 2000.
Frá Selfossi liggja leiðir til allra átta. Þar er mið-
punktur veganets Suðurlandsundirlendir og þorpið
því mikilvæg samgöngumiðstöð. Jafnframt því að
vera mikil samgöngumiðstöð er Selfoss stærsti
verzlunarstaður Suðurlandsundirlendisins. Þar eru
aðalstöðvar Kaupfélags Ámesinga og hins nýstofn-
aða kaupfélags, sem ber nafnið „Höfn“. Auk þeirra
er mikill fjöldi verzlana og starfrækt eru yfir 40
verkstæði eða vinnustofur í einhverri mynd.
Fyrir nokkru brá Vísir sér til Selfoss og hitti
þar að máli nokkra Selfossbúa, og munu viðtöl
við þá birtast í blaðinu í dag og þæstu dága. ,
Óli Guðbjartsson er kennari
og hreppsnefndarmaður á Sel-
fossi, og spurði Vísir hann frétta
af hreppsframkvæmdum svo og
af skóiamálum staðarins.
— Selfoss er í mikilii upp-
byggingu, sagði Óli, og þvi
SELFOSS — 1.
margt sem þarf að gera. Þorps-
búar leggja mikið á sig til að
standast straum af kostnaði við
framkvæmdir og hefur t.d. verið
bætt 10% á álagningarstiga op-
inberra gjalda. Aðalframkvæmd-
ir hér í fyrra og f sumar hafa
sumars. Annars er geysilegt á-
tak eftir í gatnagerðarmálum
yfirleitt.
— Er ekki einnig mikið um
byggingaframkvæmdir?
— Það eru líklega milli 50 og
60 hús í smíðum og þar af var
byrjað á um 40 s.l. sumar. Þá
er verið að byggja stórt gagn-
fræðaskólahús og símstöð, en
ætlunin er að taka hér í notkun
sjálfviTkan síma á næsta ári. —
Það er mikið af ungu fólki að
byggja hér og þvrfti það því
að hafa meiri tækifæri til vinnu
en nú er. T. d. eru vinnuaðstæð-
ur giftra kvenna ekki nógu góð-
ar og væri nauðsynlegt að koma
upp einhvers konar léttum iðn-
aði, sem þær gætu unnið við.
— En er þá barnaheimili, sem
Óli Guðbjartsson.
Rætt við Ola Gudbjartsson kennara og hreppsnefndar-
ntann á Setfossi um hreppsframkvæmdir og skólamól
KRISTJÁNSSON: Á MIÐVIKUDAGSKVOLDI
J Hannover er nú í óða önn
verið að breyta hringaksturs
torgum í venjuleg umferðar-
ljósahorn. Hannover hefur fram
tii þessa verið stolt af upp-
finningum eins sonar borgarinn
ar, prófessors Hillebrecht. Árið
1950 fann hann upp hringakst-
urstorgin og fékk þvl framgengt
að gatnakerfi Hannover var
byggt á þeim. Hringaksturstorg
in þóttu þótu þá vera mikil fyr
irmynd og voru tekin upp víða
um lönd, m.a. norður á íslandi.
Síðan 1950 hefur umferðin
aukizt gífurlega í Hannover og
er nú svo komið, að hringtorg-
in þola hana alls ekki lengur.
Á hverjum morgni og á hverju
kvöldi myndast á þeim illleys-
anlegir umferðarhnútar, sem
þrautþjálfað lögreglulið á fullt í
fangi með að greiða úr. Hille-
brecht hefur nú sjálfur játað
galla hringtorganna og mælir
með því, að torgunum verði
breytt í venjuleg umferðarljósa
horn. Og nú er verið að rífa
torgin upp.
Staðreyndin er sú, að hring
aksturstorgin eru aðeins gagn-
leg að vissu marki umferðar. Ef
umferðin fer yfir þetta mark,
verða hringtorgin að verstu far
artálmum. Við höfum fengið
forsmekkinn af því á Mikla-
torgi í hádeginu og getum gert
okkur I hugarlund, hvernig á-
standið verður orðið þar eftir
nokkur ár. þegar bílum hefur
fjölgað um nokkra prósenttugi
og Miklabrautin verður orðin
”in meiri lykilbraut.
Það er erfitt og vanþakklátt
starf að vinna að borgaskipu-
lagi. í fáum greinum hafa ver-
ið fundnar upp fleiri og marg-
víslegri patentlausnir en í borg
arskipulagi og eru hringaksturs
torgin ein af þessum uppfinn-
ingum. Fæstar þessara patent-
lausna koma að broti af því
gagni, sem þær áttu að gera,
en sú reynsla ætti að kenna
borgaskipulagsmönnum, að
taka slíkum nýjungum með
mestu varúð.
lagsatriði. Hér hefur yfirleitt
ekki verið um neinar gang-
stéttir áð ræða, og götumar
hafa verið notaðar jafnt sem
akbrautir og gangstéttir, f mörg
um tilfellum í tugi ára.
í íslenzkum bæjum hafa gang
stéttir yfirleitt verið lagðar á
eftir varanlegú slitlagi á ak-
brautimar, — og varanlega slit-
lagið hefur yfirl. ekki verið lagt
fyrr en fjölda ára seinna en hús-
in við götumar voru reist. Raun-
ar á að vera sjálfsagt að aðgr.
af gangstéttinni, en hér er það
ekki hægt, vegna þess að gang
stéttir eru vfðast engar, og hafa
mörg hörmuleg slys hlotizt af.
Þetta atriði á ekkert skylt við
malbikun akbrauta og hellulagn
ingu gangstétta. Hér er aðeins
átt við, að akbrautirnar og gang
stéttimar verða að vera greini
lega auðkenndar, svo hinir ak-
andi og fótgangandi hafi hvor
sitt rfki. Annað mál er, að það
væri til stórkostlegs menningar
auka að hafa í þessu ótíðarlandi
hellulagðar eða malþikaðar gang
stéttir og það mundi einnig
draga mjög úr hjartasjúkdóm-
um.
TJaunar er til mun betri lausn
á aðgreiningu gangstétta
EKIÐ 1 HRINGI
— GENGIÐ í FOR
Ðorgaskipulag má t. d. aldrei
vera svo hátt uppi í skýj-
unum ,að litið sé fram hjá ein-
földustu og sjálfsögðustu atrið-
um. 1 einu einu slíku atriði hef-
ur verið syndgað ákaflega á ís-
landi, í Reykjavík, f kaupstöð-
unum og í kauptúnunum.
Þetta atriði er að skilja að
akbrautir og gangstéttir. Hvar
sem komið er á Vesturlöndum
er þetta eitt fyrsta atriði í borg
askipulagi, svo sjálfsagt atriði
að það er frekar talið fram-
kvæmdaatriði heldur en skipu-
gangstéttir frá akbrautum strax,
áður en varanlegt slitlag er lagt
á akbrautirnar.
Þetta skilja allir, sem hafa
stigið fæti út fyrir dyr í bæj-
um hér á Iandi. Oftast rignir
hér lfka og ekki bætir það á-
standið. Fótgangandi menn
ganga í hjólförum bílanna og
hoppa svo f ýmsar áttir til að
forðast bflana eða gusumar frá
þeim. Miklu alvarlegri er þó
slysahættan af þessu samkrulli
akbrauta og gangstétta. Má í
því sambandi nefna, að erlendis
er bömum kennt að fara ekki út
og akbrauta, — lausn, sem hef-
ur í fjölda ára verið almennt
viðurkennd af borgaskipulags-
mönnum. Það er að greina ekki
aðeins að akbrautir og gang-
stéttir, heldur hafa þær á sitt
hvorum stað. þ.e.a.s. hafa gang
stéttimar einnig að húsabaki. í
gamla kerfinu var þverskurður-
inn þannig: gata, gangstétt,
húsaröð, húsaröð, gangstétt,
gata, o. s. frv., en f nýja kerf-
inu er hann þannig: gata, gang
stétt, húsaröð, gangstétt húsa-
röð, gangst. gata o.s.frv. f hverf
um, se mskipul. eru eftir þessari
reglu ,geta börn farið í skólann
og húsmæður í verzlunina, án
þess að koma nokkm sinni að
akbraut.
Þetta skipulagskerfi með
skóla og verzlunum í miðju
hverfa og með lokuðum íbúða-
götum hefur að nokkru leyti
verið framkvæmt hér á landi,
t.d. í Smáíbúðahverfinu í R-vfk,
en þó án þess að gangstéttir
hafi verið lagðar að húsabaki.
En einmitt vegna þessa hálfkær-
ings hefur hið nýja skipulag í
þessum tilfellum misst mikið af
gildi sfnu.
Aðgreining akbrauta og gang
stétta er ekki kreddukenning á
borð við hringaksturstorgin,
enda hefur aðgreiningin haldið
velli í langri reynslu, en hring
aksturskenningin verið kastað
fyrir róða, þar sem hún stóðst
ekki, ef hugsað var nógu langt
fram f tímann.
Jgn það er svo margt skrifað
um borgaskipulag, og mik-
ið af þvf vitleysa, að erfitt get
ur reynzt að vinza það úr, sem
byggt er á fullnægjandi rökum.
Ýmist vilja menn engar breyt-
ingar og era ánægðir með ó-
sómann eins og hann er, eða
menn vilja gjörbylta öllu borg-
arskipulagi f samræmi við fárán
legar kenningar arkitekta, semi
era innilokaðir í eigin fagi og
gera sér ýmsar skrýtnar hug-
myndir um mannlegt lff, en
einna frægastur af þess háttar
Iélegum pappírum var Corbusi-
er. Þá hættir arkitektum einn-
ig til að ragla fallegum bogalín
um á pappír saman við raun-
veraleika borgarlífsins.
I slíkum vanda sést bæjarfeðr
um oft yfir byrjunaratriðin,
svo sem að leggja gangstéttir
og setja upp umferðarljós.