Vísir - 27.10.1966, Blaðsíða 9

2
1 o 1
Er breytinga að vænta í
íslenzkum skólámálum?
Við státum okkur oft af því að vera ein hinna
menntuðustu þjóða — almenningsfræðsla okkar
standi jöfnum fótum því sem bezt lætur með öðr
um þjóðum. Víst er um það, að hér er hver, sem
til þess er á annað borð fær, sæmilega stautandi
og skrifandi. En mikill kallar á meira í þessum efn-
um sem öðrum. Fræðslukerfi okkar kallar á breyt-
ingar. Og sumum finnst raunar að fræðslutilburðir
okkar séu famir að nálgast eyðimerkurráp, hrópin
heyrist ekki vonum fyrr. Allt um það verða skól-
ar okkar varla sakaðir um andvaraleysi í þessum
efnum. Þar eru sem betur fer vakandi augu fyrir
tilbrigðum samtíðarinnar. Og við skulum vona að
þær breytingar, sem væntanlegar eru á skólakerf-
inu, falli að hinni öru þróun tímans. — Vísir hefur
fengið fræðslustjóra Reykjavíkur til þess að svara
nokkrum spurningum, sem lúta að skólamálum.
Dorgarlífinu hlýtur að fylgja
sú uppeldislega kvöð að
bömum veröi séð fyrir fræðlu
um atvinnuhætti þjóðarinnar,
ekki einungis í fáeinum línum
i lærdómsbókum, heldur með
lifandi snertingu við athafnalíf-
ið til sjávar og sveita.
Bam borgarinnar getur hæg-
lega orðið utanveltu allra
tengsla við höfuðatvinnuvegi
þjóöarinnar. — Með vexti
borgarinnar aukast líkur á því
að svo og svo mörg bama henn-
ar alist upp án þess að kynnast
ærlegu handtaki, ef svo má
segja. — Böm, sem alast upp
við skarkala borgarinnar, á mal-
bikinu, eins og sagt er.
Þaö er þvi ekki úr vegi aö
byrja á því að spyrja fræöslu-
stjóra um hvaö skólayfirvöldin
í Reykjavík gera þessu til úr-
bóta, svo sem með starfs-
fræOslu.
Mikiö nauösynjamál er, aö
lögð sé áherzla á að veita ung-
mennum sem bezta fræöslu um
þau störf sem bíða þeirra, þeg-
ar þeir vaxa Ur grasi. Þetta er
misjafnlega auðvelt, og fer það
nokkuð eftir aðstæðum. Hér i
Reykjavík var starfskynning
tekin upp fyrir rúmum áratug
og nemendum á síöasta skóla-
skylduárinu gerð nokkur grein
fvrir þeim ströfum sem kynnu
aö bíða þeirra hér í Reykjavík.
Kynningu þessa annaðist Ólaf-
ur Gunnarsson, sálfræöingur.
Þessi fræösla var í fyrirlestra-
formi, og einnig kom hann á
starfsfræðsludegi, sem haldinn
var ár hvert og mjög vel sóttur
af ungmennum.
NU hefur starfsfræösla ver-
iö tekin upp af hálfu ríkis-
valdsins. Sérstakur fulltrUi hjá
fræöslumálastjóra hefur þessi
mál meö höndum og í sambandi
við Kennaraskólann hafa nU
verið haldin námskeið til þess
að gera kennurum auöveldara
að sinna þessum störfum i skól-
um. Þetta er nauðsynjamál.
En skólagarðamir og vinnu-
skólaf borgarinnar, eykst ekki
stöðuet aðsókn að þeim?
Reykjavíkurborg hefur nú um
alllangt skeið haldið uppi tvi-
þættrj starfsemi fyrir böm og
unglinga að sumarlaai. Starfsemi
vinnuskólans hefur sífellt auk-
izt, tæplega sex hundruð ung-
menni, flest 13—14 ára, störf-
uðu f vinnuskólanum s.l. sumar
að margháttuðum verkefnum og
fengu nokkurt kaup fyrir.
Skólagarðamir eru aftur á
móti fyrir yngri aldursflokka,
og geta bömin fengið blett til
ræktunar, en verða að borga
fyrir það efni eða sáðvörur, sem
þau fá. Hvort tveggja er mjög
vinsælt og eftirsótt. Sérstök
í notkun kennslutækja? — Mað-
ur hefur það á tilfinningunni að
tæki í islenzkum skólum séu
ekki notuð markvisst í kennsl-
unni sem skyldi. Þau eru til í
skólunum, en ekki notuð nema
einstöku sinnum til tilbreyting-
ar, til dæmis kvikniyndavélar
og ýmsar gerðir skuggamynda-
véla.
Kvikmyndavélarnar, sem hafa
verið töluvert mikið notaðar,
eru nU að hverfa f skuggann
fyrir ýmsum öðrum kennslu-
tækjum. Kennslukvikmyndimar
hafa þann ókost, að erfitt er að
fella þær inn í venjulega
kennslu, svo aö, þær veröa
fremur sem skemmtiatriöi en
kennsluefni. Sem skemmtiatriöi
hafa þær alltaf sitt gildi, en
vafasamt er aö sýna kennslu-
kvikmyndir nema í sambandi
við beina kennslu. Ýmis ný tæki
eru nú að ryðja sér til rúms.
Má nefna það tæki, sem kallað
er veggsjá (Overhead Projector).
Við höfum gert tilraunir með
þetta kennslutæki hér í Reykja-
vík nú í tvö ár, og að fenginni
reynslu munu þessi tæki veröa
keypt í alla skólana á næst-
unni. Tækin hafa lækkað mjög
í verði á síðustu árum og eru
að lækka 'enn, en éfiii til þeirra
er nokkuð dýrt. Þótt við stefn-
um að því hér í Reykjavík, að
eitt tæki komi í hvern skóla, er
það eitt ekki nægilegt. Höfuö-
atriðið er, að kennarar kynni
Jónas B. Jónsson
• VIÐTAL
DAGSINS
á næstunni, en fara með lönd-
um.
í fyrra haust eða fyrir ári
síðan var höfð kynning á öllum
kennslutækjum, sem eru í skól-
um kéykjávilíur,' í sahibandi
við fundi, ,er félagið Kennslu-
tækni beittj sér.fyrir, og töldum
við kynninguna gefa góða raun.
í þessu sambandi má geta þess,
aö fræösluskrifstofan leggur
Nýjasti barnaskólinn f Reykjavík, — Hvassaleitisskóli.
nefnd hefur umsjón meö vinnu-
skólanum, og skólastjóri er ráð-
inn á hverju ári til þess að veita
honum forstööu, en skólagarð-
arnir eru á vegum garðyrkju-
stjóra Reykjavíkurborgar.
Hvað um skólaskip? Væri
ekki hægt að reka slikt skip í
tengslum við skólana?
Á vegum vinnuskólans og
síðar æskulýðsráðs var haldið
úti skólabát um allmörg sumur.
en þessi starfsémi var ýmsum
erfiðleikum bundin og þar aö
auki mjög dýr, svo að hún lagð-
ist niðpr. AÖsókn að þessu var
ekki mjög mikil.
Hverjar eru helztu nýjungar
sér rækilega, hvernig á að nota
tækiö, og að sýningarefnis sé
aflað.
Þá má nefna sýningarvél,
sem tekur 8 mm filmu í hylkj-
um, sjálfvirk filmuhleðSa, mjög
athvglisvert kennslutæki. Þessi
vél ryður sér nokkuð til rúms,
þó ekki eins mikið og veggsjá-
in. Hún er ekki mjög dýr, en
hún kemur vitaskuld ekki að
notum nema ti! sé nægilega
mikið af efni, þ.e.a.s. filmum í
hana. Aðalkostnaðurinn verður
við að koma upp nægilega
miklu safni. Við munum útvega
okkur eitthvaö af þessum vélum
mjög mikla áherzlu á aukið
samstarf viö kennarafélögin í
borginni um ýmiss konar mál-
efni t.d. námskeið, og hófst eitt
slíkt í gær.
Hefur ekkert verið ráðgert
um notkun sjónvarps í skólum
og þá kennslusjónvarps?
Sjónvarp er eitt merkilegasta
kennslutækið, þar sem það er
nokkurs konar samnefnari fyr-
ir öll þau kennslutæki sem til
eru. Með sjónvarpi er hægt að
nýta betur en áður önnur
kennslutæki, hvort sem það eru
kvikmyndavélar, veggsjár,
skuggamvndavélar, smásjár eða
kennslutæki i eðlis- og efna-
Vísir ræiir við
Jónas B. Jónsson
fræðslust|órn
fteykjnvilcur
fræði eða öðrum slikum grein-
um. Þarna sameinast tal, skýr-
ing og mynd. Hins vegar nýtist
þaö ekki til fulls í skólastarfi
fremur en skólaútvarp, fyrr en
til koma tæki, sem hægt er að
nota í skólunum sjálfum, til
þess aö sýna sjónvarpsefnið.
sem áöur hefur verið tekið upp
á myndsegulband (sem ef til vill
mætti kalla myndband). Mynd-
böndin (video Tape) eru mjög
dýr og einnig sýningatækin, sem
kosta á annaö hundrað þúsund
krónur.
Eftir því sem ég bezt veit, eru
Japanir að framleiða þessi tæki
og munu þau verða helmingi
ódýrari en þau, sem nú fást á
Norðurlöndujn. En talið er aö
þessi tæki veröi mun ódýrari á
næstu árum.
Er ekki einhverra breytinga
að vænta á íslenzka skólakerf-
inu í þá átt að losað verði um
þau höft, sem nú eru á því?
— Það hefur verið talað um það
að sífellt væri verið að draga
nemendur í dilka eftir því
hvemig þeir standa sig á próf-
um. Þegar þau eru komin í sinn
„dilk“ lokist um leið fjöldi
möguleika. Þeir, sem ljúka ekki
Iandsprófi t.d. komast varla til
neins framhaldsnáms. Þeir, sem
fara i menntaskóla verði að
dúsa þar i 4 ár, 'til þess eins að
komast að því, sem áhuginn
stefnir til.
Breytingar á einstökum þátt-
um skólakerfisins er erfitt að
gera á gagnfræðastigi, nema
heildarbreytingar eigi sér stað.
Skólamir em svo mjög bundnir
af prófkerfinu, af landsprófi, inn
göngu í menntaskóla og kenn-
araskóla, og sinni þeir ekki
þeim þættinum, eiga þeir á
hættu, að nemendur þeirra
glati tækifæri til þess að komast
í framhaldsnám og síðan í há-
skólanám. Hver skóli verður því
aö freista þess aö koma sem
flestum nemendum sínum í
gegnum landspróf. Er því eðli-
legt, að starfið á skólastiginu
neðan við landspróf mótist af
þessu sjónarmiði. Nú er þess
að vænta, að skólakerfið verði
tekið til gaumgæfilegrar athug-
unar, þar sem sérstök stofnun,
Skólarannsóknir, hefur tekið til
starfa inann menntamálaráðu-
neytisins. Var það tímabært.
Eru skólabyggingar i Reykja-
vík góðir vinnustaðir og full-
nægja þeir þeirri þörf, sem gerð
verður til skóla i framtíðinni?
Ég held, að yfirleitt megi
telja skólana í Reykjavik hent-
uga vinnustaði og þar sé aö-
staða til margháttaöra kennslu-
starfa. Það þarf að sjálfsögðu
að vega og meta ýmsar stefnur
og aðstæður allar við byggingu
og fyrirkomulag skóla. Við höf-
um hingað til fylgt því fyrir-
komulagi, sem hefur gilt á Norð
urlöndum, að ákveöinn fjöldi
nemenda situr við nám allra bók
legra greina f sömu stofu. Hins
vegar hefur víöa vaknað sú
spuming, hvort þetta fyrirkomu
lag sé eölilegt í dag. Sérstaklega
er.mikil hreyfing í Ameriku um
það að breyta tfl, þannig sS
skipa nemendum f stærri hðpa
við um allt að helming kennsl-
Frh ð bls. 4