Vísir - 15.08.1967, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Þriðjudagur 15. ágúst 1967.
VÍSIR
tJtgefandi: Blaðaútgáían VlSIR
Framkvæmdastjórl: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
AOstoóarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti l, slmar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Hverfisgötu 55.
Ritstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 Unur)
Áskriftargjald kr. 100.00 á mánuöi innanlands
I lausasölu kr. 7.00 eintakið
PrentsuJðjc Visis — Edda h.f.
Islenzk sagnfræðistofnun
Jslendingar hafa stundum gaman af að hrósa sér af
að vera mikil sagnfræðiþjóð. Er bent á ýmsa hluti því
til stuðnings. Þjóðin á skrifaðar heimildir um fyrstu
sögu sína. Ættfræði er þjóðaríþrótt og peTsónusaga
mikið lesin. Sagnfræðilegt ívaf er algengt í bókmennt-
unum. Stjórnmálamenn og aðrir víkja gjarna að sögu-
legu samhengi, þegar þeir tala um nútímann á íslandi.
Ef til vill er það vegna þessa votts af sjálfsánægju
í sagnfræðilegum efnum, að þjóðin hefu'r ekki gætt
að sér og hefur dregizt aftur úr öðrum í sagnfræði.
Sannleikurinn er nefnilega sá, að sagnfræði er hér á
landi enn á frumstigi og þjóðin veit jafnvel minna en
aðrar þjóðir um forsögu sína. Hún hefur að miklu
leyti látið sér nægja mismunandi áreiðanlegar ritaðar
heimildir um atburðarás íslenzkrar sögu, en dýpri
köfun í orsakir og innri samhengi e’r enn í brotum.
íslandssaga hefur oft verið skrifuð, en það hafa
yfirleitt verið yfirlitsbækur fyrir almenning eða
kennslubækur. Nákvæm, vísindaleg saga ellefu alda
þjóðarinna'r er enn óskrifuð og verður svo enn á næstu
árum, því enn skortir frumrannsóknir á öllum sviðum.
Um það má nefna mörg dæmi. Ekki hefur enn tek-
izt að tengja íslenzka sögu við alþjóðlega sögu, svo
nokkur mynd sé á. Á síðustu árum hefur íslenzk hag-
saga nokkuð verið rannsökuð, en þær rannsóknir eru
enn brot, sem ekki hafa verið tengd saman. Sama
sem ekkert hefur verið rannsakað í íslenzkri félags-
sögu, ög er þó þar að vænta flestra nýrra uppgötvana
í íslenzkri sagnfræði. Að miklu leyti er enn gáta,
hvernig stéttaskiptingu va'r háttað á ýmsum tímum
íslandssögunnar, hvernig hugsunarháttur fólksins
var, hverjar voru fyrirmyndir fólksins, reglur þær og
boðorð, sem farið var eftir, o. frv.
Ástandið er ekki gott í þessum efnum. Þjóðin hefur
of lengi talið sé'r trú um, að hún væri sagnfræðiþjóð
og þess vegna ekki lagt neitt á sig til að verða sagn-
fræðiþjóð. Engin stofnun er enn til hér á landi, sem
hefur það verkefni að rannsaka íslenzka sögu. Ef til
vill var það ólán, að í Háskólanum skyldi sagnfræðin
tengjast norrænum fræðum og tungumálakennslu,
enda hefur þár verið tiltölulega lítið um rannsóknir í
sagnfræði í seinni tíð. Dæmigert fyrir ástandið er, að
einn beztu og athafnamestu sagnfræðinga hér á landi
nú er prófessor í guðfræði. Annars eru flestár sagn-
fræðirannsóknir hér stundaðar af gagnfræðaskóla-
kennurum, sem hafa ódrjúgan tíma vegna anna.
Fyllilega tímabært er orðið, að komið verði hér
upp sagnfræðistofnun. Hún þarf að hafa á sínum
snærum nokkra sérfræðinga, er geti einbeitt sér að
dýpri rannsóknum á hinum ýmsu sviðum íslenzkrar
sögu, ekki sízt í hagsögu og félagssögu. Á þann hátt
má á nokkrum tíma draga saman marghliða og djúp-
stæða þekkingu á sögu þjóðarinnar. Eftir það verður
íslandssagan vafalaust að ýmsu leyti önnur en sú,
sem menn hafa nú fyrir sanna.
Kosningar í
Suður-Y ietnam
Kosningar eiga aö fara fram
í Suöur-Vietnam 3. september.
Forsetaefnln, sem um er að
velja, eru 13 talsins. Kjósendur
eru 5.5 milljónir. Einnig er kos-
ið til setu í efri deild þjóðþings-
ins, 60 menn, og síöar á árinu
kosningar til fulltrúadeildarinn-
ar. Sigurstranglegust forsetaefni
eru taldir þeir Nguyen van
Thieu forseti, en hann er nú
forsetl landsins og býður sig
fram á ný, og meö honum sem
varaforsetaefni Nguyen Cao Ky
fiugmarskálkur, æðsti maður
hemaðarlegu stjómarinnar, og
er samstarf þeirra um framboð
varð kunnugt, vakti það undrun,
þvf að vitað var að Ky hafði hug
á að veröa forsetl.
1 erlendri yfirlitsgrein um
kosningamar segir, að aldrei i
sögu Bandarikjanna á siðari
Nguyen Cao Ky
timum hafi verið stofnað til
kosninga i nokkru öðru landi,
sem líklegri séu til víðtækari á-
hrifa á álit þeirra og stjómmála-
lega og hemaðarlega stefnu
þeirra.
Þar segir og, ag enginn muni
gera of mikið úr úrslitum kosn-
inganna sem yfirlýsingu byggða
á suður-vietnömsku lýðræði —
og enginn muni efast um, aö
úrslitin verði sigur fyrir þá van
Thieu og Ky — en þar fyrir
verði að líta svo á, að kosning-
amar séu hinar mikilvægustu,
þvi að með þvi að stofna til
þeirra hafi suður-vietnamska
þjóðin veriö neydd til að hug-
leiða framtíð sína og örlög.
í yfirlitsgrein í B. A. segir, að
framfylgt sé ströngum reglum
varðandi kosningabaráttuna, og
er þar m. a. tekið fram, að hver
frambjóðandi fái upphæð sem
svarar til yfir 1.2 millj. kr. sér
til áróðurs, en allir skulu gefa
út sama fjölda áróðursmiða og
bæklinga, allir frambjóðendur
skulu mæta saman á kosninga-
fundum, og fær hver þeirra eða
staðgenglar 5—10 minútna ræðu
tíma og einnig er þeim mældur
tími í útvarpi og sjónvarpi.
Svipaðar reglur gilda um 480
frambjóðendur, sem keppa um
þingsætin 60 í öldungadeildinni.
Kjósendur eru 5,5 milljónir eins
og að ofan var getið — eða 60
af hundraði fullorðinna í Iand-
inu — og menn gizka á að 4.5
milljónir taki þátt í kosningun-
um.
Eins og vikið hefir verið aö,
eru mestu líkur fyrir sigri van
Thieu og Ky, en enginn efast
um, að eftir kosningamar verði
Ky áfram aðalleiðtogi stjómar-
innar, hinn „sterki maður“ henn
ar, eins og að orði er komizt.
MEGINÁTAK - TIL
AÐ KOMA Á FRIÐI
Van Thieu sagði í ræðu fyrir
skemmstu, að hann og Ky
mundu leggja á það meginá-
herzlu, ef þeir næðu kjöri, að
leiða styrjöldina til lykta, en til
þess þyrfti að sannfæra komm-
únista um, að þeir gætu ekki
sigrað Suður-Vietnam, hemaðar
lega eða stjómmálalega. Hann
kvað það mark sitt að reisa frið-
inn á gmnni þjóðlegrar eining-
ar og alþjóðlegrar virðingar fyr-
ir Suður-Vietnam, sem frjálsu.
óháðu riki — en hann sagöi ekk-
ert um hversu þessu yrði til leið
ar komið.
BORGÁRALEG
FORSETAEFNI
Geta verður forsetaefna úr
röðum borgaranna, sem liklegt
er að fái að minnsta kosti tals-
vert fylgi. Báöir nutu mikils álits
er þeir hófu kosningabaráttuna.
Aannar þeirra er fyrrverandi
forsætisráðherra, Tran van Hu-
ong, en hann var um skeið kenn
ari og tvívegis borgarstjóri í
Saigon. Hinn er landbúnaðarsér-
fræðingurinn Phán Khac Suu,
sem 1964 var forsætisráðherra
nokkra mánuði, en nú er hann
forseti þjóðarsamkundunnar,
sem starfar til bráðabirgða. Báð
ir hafa lagt áherzlu á samkomu
lagsumleitanir um frið hið allra
fyrsta, og þeir em sammála um,
að hvomgur aðila í styrjöldinni
geti sigrað mótaðilann stjóm-
málalega eða hemaðarlega. Suu
vill samkomulagsumleitanir við
stjómina í Hanoi á gmndvelli
Genfarsáttmálans en snerist
gegn beinum viðræðum við Viet-
cong og Þjóðfrelsishreyfinguna.
En sá, sem er f kjöri með hon-
um sem varaforsetaefni, hefir
Tran van Huong
stigið skrefi lengra. Hann er
dr. Phan Quang Dan, menntaður
í Harvard-háskólanum i Banda-
ríkjunum. Hann sagði nýlega:
Það er ógerlegt að halda áfram
að berjast við kommúnista eins
og vig gemm í dag. Við verðum
að draga úr hemaðaraðgerðum
og við verðum að vera reiðu-
búnir að semja við alla — einn-
ig Vietcong.
HNÍFURINN
- OG SKURÐAÐGERÐIN
Hann var spurður álits um
bandariska herliðið f Suður-Viet-
nam:
Það er nauðsynlegt að hafa
það, eins og hnífurinn er nauð-
synlegur til skurðaðgerðar. Und-
ir eins og hún hefir verið fram-
kvæmd, þarf ekki lengur á hnífn
um að halda.
Þessir tveir frambjóöendur,
Huong og Suu em ættaðir frá
Mekong-ósasvæðinu, en þar býr
meira en helmingur allra íbúa
landsins, og styrkir þetta fjöl-
menni vitanlega aðstöðu þeirra
í kosningunum.
Báöir sátu í fangelsi á Diem-
stjómartímabilinu. Þeir vom á-
hrifamiklir baráttumenn gegn
Diem og stjóm hans og það afl-
aði þeim álits, sem enn getur
komið þeim að haldi.
' f". -x
Van Thieu og Ky „vega salt“ og almenningur stynur undan b
unum, en Ký veröur að oröi: „Mér þætti garnan aö vita af hver.!
þetta fólk hefur ekki raeiri áhuga fyrir kosningunum“.
Mouldin i Chicago-Sun-Times.
P