Vísir - 15.08.1967, Blaðsíða 9

V1SIR . Þriðjudagur 15. ágúst 1967.
• VIÐTAL
DAGSINS
IR VIÐ KRISTINU HRAFNFIÖRÐ
Mér fannst gott að sitja á leiði
Fjalla-Eyvindar jjegar ég átti bágt
Tjeir sem virða fyrir sér ís-
landskortið og lögun lands-
ins eins og hún birtist þar,
hafa látið sér þau orö um munn
fara, að það væri likast því sem
þar kæmi fram mynd af mikil-
fenglegu dýri, sem lægi þar
fram á lappir sínar og reisti
höfuðið hátt.
Þessi hnakkakerrti gripur lít-
ur mikilúðlegum hvössum brún
um í vesturátt. Stórbrotin alda
norðurhafsins leitar um hvirfil
þess og hnakka. Þannig er svip
myndin af þessu eylandi við
yzta haf, eins og hún birtist á
veggtjaldinu sumra sjónum, en
hér hafa feður vorir búið f því
nær ellefu hundruð ár, og hér
er ennþá okkar heima. Þó hef-
ur tilfærsla byggðarinnar orðiö
sú, að þar sem höfuð svipmynd-
arinnar á kortinu ber hæst eru
nú auðar lendur, en því fleiri
hafa fundið sér ból viö fót-
skörina. Ekki skal ég neitt um
það segja, hvort þau rök, sem
að þessari breytingu hnfga, eru
þjóð vorri og menningu í hag
— umræður um það eru ekki
tilcfni þessa þáttar, fremur hitt,
að þessar auðu útskagabyggðir
hafa tekið hug minn fanginn,
saga þeirra, er þar ólu aldur
sinn er mér áhugaefni, og í
skjóli hinna grýttu hrjóstra,
sem þar blasa víöast við aug-
um, hefur vaxið upp kjarngróð-
ur — og það mættu fleiri vita,
sem fróðleiks leita í dag, að
þau afrek, sem þar voru unn-
in hörðum höndum, en meö
hamingju sameiginlegra átaka,
sem baksvið líðandi stundar,
mundu þeim er að fótskörinni
falla nú, þykja full erfið þrátt
fyrir alla tækni nútímans.
— Og nú á ég þvf láni að
fagna að eiga viðtal við konu,
sem æskuár sín lifði í Grunna-
víkurhreppi norður þar, og á
einu þvf býli, sem fjærst ligg-
ur þeim slóðum, sem nú eru al-
faraleið.
— Hvar ert þú fædd, Krist-
ín?
— Á Hrafnsfjaröareyri í
Grunnavíkurhreppi og ólst þar
upp til 14 ára aldurs — þó var
ég á því tímabili 4 vetur í skóla
úti í Bolungarvík.
— Hverjir voru foreldrar
þínir?
— Líkafrón Sigurgarðsson
og Bjamey Guðmundsdóttir. Ég
er alltaf ofurlftiö feimin við
Líkafrónsnafnið og þess vegna
hef ég kallað mig Hrafnfjörö.
— Það sem mig langar til að
fræðast um hjá þér er lífið á
þessum slóðum á þínum æsku-
árum. Var ekki mikil einangr-
un?
— Jú, og lífshættir allir mjög
frumstæðir.
— Hvað er þér minnisstæð-
ast frá þínum uppvaxtarárum?
— Óttínn viö að þaö kæmi
bjarndýr.
— Voru svo oft ísar þama
inni að þeirra hluta vegna skap
aðist þessi hræðsla?
— Nei, en þaö kom iðulega
ís að austurströndunum, og ég
heyrði eldra fólkið tala um aö
bimir hefðu verið á mínum
heimaslóðum, og þetta hélt oft
fyrir mér vöku á nóttunni.
— Hvemig vom byggingar
þama?
— Þaö var baöstofa eins og
tíðkaðist f sveitinni, eldhús, búr
og brunnur sem innangengt var
í svo ekki þurfti út til að ná
í vatn. Svo voru gripahúsin
byggð áföst við bæinn.
þínir með ykkur systkinin ,sem
þarna bjuggu?
— Já.
— Var þá ekki stundum
þröngt í búi?
— Jú, oft var það, en aldrei
man ég þó eftir verulegum
skorti. Faðir minn fór ekki i
ver, hann var ávallt heima og
vann að sínu búi, en eftir að
bræður mfnir uxu, fóm þeir
burt í atvinnuleit á vissum árs-
tímum, reru til fiskjar og að-
stoðaðu við heimilishaldið.
Séð af Skorarheiði yfir Fumfjörð.
— Voru haröir vetur þama?
— Mjög, byrjuðu snemma og
voraði seint.
— Er gróðurlítið í Hrafns-
firði?
— Já, þaö má heita mjög
hrjóstrugt.
— Á hverju lifði fólkið?
— Mjólkinni mest og svo
kommat sem sóttur var í kaup-
staðinn. Einnig hafði faðir minn
alltaf nokkuð af sauðfé, og
vom afurðir af því að nokkm
lagðar til heimilisins. Fráfær-
ur tíðkuðust, og var þvf nóg
smjör og skyr bæöi til neyzlu
yfir sumarið og einnig sem vetr
arforði.
— Sazt þú hjá?
— Já, ég bæði sat hjá og
smalaði, og ekki var ég gömul
þegar ég fór að mjalta kvfaær
— Þú sem uppvaxandi ungl-
ingur þama norður frá. —
Fannst þú til einangrunarinn-
ar?
— Nei, ég fann það ekki.
— Ivað voruð þið mörg?
— Við vorum 13 systkinin,
og erum nú 12 á lífi.
— Öll farin að vestan?
— Nei, ekki aö vestan, tvær
systur mínar búa á ísafirði'
— Var ekki sóttur sjór?
— Ekki frá Hrafnsfjarðar-
eyri. Til þess urðu menn að
fara í ver til ísafjaröar, Hnífs-
dals eða Bolungarvikur. Eitt-
hvað mun þó hafa veriö róið
úr Grunnavíkinni, en þvf er ég
ekki vel kunnug.
— Voru það bara foreldrar
— Var ekki fáfömlt þama?
— Nei, mjög gestkvæmt, því
Hrafnsfjarðareyri er nyrzti bær-
inn sem liggur að Hornströnd-
um vestan Skorarheiðar og allir
þeir sem áttu leið þama á milli
komu við heima. Og stundum
var þarna mjög mikil umferð,
svo það var ekki einangmn
innan sveitarinnar, þótt um-
heimurinn væri okkur mikið til
lokaður — og ef skyndilega
þurfti á læknishjálp að halda
gátu verið allt að því óyfirstfg-
anlegir öröugleikar þar f vegi.
— En fyrst ég er farin að
rifja upp þessar minningar, þá
vil ég láta þess getið, að á

k.
Leiði Fjalla-Eyvindar
næsta bæ við okkar — Kjós —
bjuggu sæmdarhjónin Ragnheið
ur Jónsdóttir ljósmóðir og Tóm-
as Guðmundsson hreppstjóri —
og þeim áttum við margt gott
upp að unna, því þau vom okk-
ar stærsta stoðf' ef eitthvað
skorti.
— Var langt milli þessara
bæja?
— Sennilega nálægt því
klukkutíma gangur.
— Vom miklar torfæmr eða
hættuleiðir milli bæja innan
sveitarinnar?
— Ekki milli Hrafnsfjarðar-
eyrar og Kjós, en margra ann-
arra bæja torfærur miklar. T. d.
þar sem talstöð var var ekki
nema fyrir kunnuga að fara —
yfir Leimfjörð — Drangajök-
ull liggur niður f fjörðinn, og
á sumrin þegar fara mátti
þama yfir á hestum, var svo
mikið um sandkvikur að mik-
inn kunnugleik þurfti til aö
fara sér ekki að voða.
— Hvar var talstöðin?
— Hún var á Dynjanda, hjá
Hallgrími Jónssyni.
— Hvert sóttuð þið kirkju?
— Kirkja eða bænahús var
í Fumfirði og það var næsti
bær norðan við okkur og svo á
Stað i Gmnnavík, þar var
prestsetrið og þar var séra Jón-
mundur Halldórsson þá prest-
ur. Hann skfrði mig og mér
þykir leitt að hann skyldi ekki
ferma mig líka þvf hann var
mikill sæmdarmaður.
— Hvort sóttuð þið frekar
kirkju f Fumfjörð eða út f
Grunnavík?
— Hvað mig snertir þá hef
ég einu sinni komið f hvora
kirkjuna. Torfleiði er á báða
vegu og þess minnist ég, að
minnstu munaði að þrjár mann
eskjur yrðu einu sinni úti á
Skorarheiði. Annars vom kirkju
göngur ekki tfðar. En prestur-
inn kom og húsvitjaði nokkuð
reglulega og fylgdist með upp-
fræðslu bama.
— Þú sagðist hafa verið úti í
Bolungarvik f skóla. Var eng-
inn skóli í sveitinni?
— Einhvers konar far-
kennsla mon hafa verið, sem
lét bömunum í té uppfræðslu
nokkra mánuði fyrir fermingu
— siðasta veturinn.
— Hvað er þér svo minnis-
stæðast næst hræðslunni við
bjamdýrin?
— Það rifjast nú margt upp
þegar farið er að róta við þvf
liðna t.d. man ég það að ein-
hverju sinni vomm við syst-
urnar að huga að kindum og
sáum þá eithvað ferlfki á bakk-
anum niðri við sjóinn — Við
uröum skelfingu lostnar og héld
um að þama væri örn, en þeir
voru ekki mjög fáséðir á þeim
tíma, og það höfðum við haft
sagnir af. að þeir ættu til að
hremma böm. — Við hlupum
heim svr hratt sem fætumir
gátu borið okkur, en þessi ógn-
valdur okkar var þá bara steinn
Kristin Hrafnfjörð
með öllu ófleygur og kannski
situr hann þama ennþá, en nú
em engar litlar systur þar á ferð,
sem hann getur gert óttaslegn-
ar — ekki einu sinni þótt nú
sæti á honum svipmikill öm.
— Voru ekki smalamennskur
erfiðar?
— Jú, fjöllin em þar brött og
undirlendi lítið og lítt gróið, að-
eins reytingslegir engjablettir.
Mikill hluti heyskaparins var
sóttu. á eyðijörð norðan fjarðar-
ins, sem Álfsstaðir heitir — og
vom þar talsverðar engjar og
auk þess tún sem góðar hey
tekjur voru af. — En, þvi hafði
þessi iörð í eyði fallið vegna
þess að bændur þeir sem þar
bjuggu síðast urðu báöir úti, á
leiðinni um Skorarheiði, sem
liggur yfir Fumfjörð á Hom-
ströndum.
— Faöir þinn hefur þá getað
haft nokkurt bú?
— Já, en það lánaöist aö visu
ekki sem bezt.
— Vom hættur fyrir sauðfé?
— Já, snjóflóð, og svo var
það sem kallaö var að fé færi úr
fjömfalli. — Það var einhver
ormategund, sem talið var að
kæmi á fjömna, sem þessu ylli,
og ég man að það fyrsta sem
foreldrar mínir gerðu ef þau
urðu vör við að kind var að fara
þannig aö henni var tekið blóð
úr nösunum og það lánaðist oft
tii bata.
— Gekk ekki bátur frá ísa-
firði með póst og vörur inn í
Hrafnsfjörð?
— Jú, svona einu sinni í mán
uði þegar bezt lét.
— Það er sagt að Fjalla-
Eyvindur sé grafinn á Hrafns-
fjarðareyri?
— Já, þar er leiði hans —
hvort ég þekki það, ég hef
oft setið við þaö og ef til vill
fellt þar tár stundum þegar
illa lá á mér — og mér fannst
ég eiga bágt. Þá fannst mér
gott að sitja þar.
— Var það vegna þess a*
þér fannst þá að þú ættir það
sameiginlegt með Fjalla-Eyvindí
að eiga bágt?
— Ætli það ekki.
— Var mikil hjátrú meöal
fólksins? Trúði það á drauga
forynjur og huldufólk?
— Mikli ósköp það var oft
aðal umræðuefnið.
— Telur þú að foreldrar þínir
hafi trúað á tilveru huldufólks?
— Það efast ég ekki um að
þau gerðu, og ég efast ekki um
að það er til og engu síður hér
syöra en Þar heima.
— Og þjóðtrúin á svo rik
ftök í þér að þrátt fyrir það að
vera komin inn í miðja heims-
Framh. á bls. 1S
VWWWW\AAAA/S^AAyW\A^t^>»wA