Vísir - 15.02.1968, Qupperneq 9

9
V1SIR. Fimmtudagur 15. febrúar 1968.
SKIP3TAPARNIR HÉR VIÐ LAND hljóta að vekja hjá mönn-
um ugg. Þaö er eðlilegt að menn spyrji: Hvað veldur?. -
Þrír brezkir togarar hafa farizt hér við land á skömmum tíma
og með þeim nærri sextíu menn og eitt íslenzkt skip með
sex mönnum, auk þess sem nú er óttazt um afdrif fisk’báts-
ins Trausta. Skipin, sem fórust í janúar og í ofviðrinu í byrj-
un febrúar hurfu öll án þess að skipverjum tækist að senda
út neyðarkall til nærstaddra sk’pa. Engin skýring er senni-
legri um orsök þessara slysa en sú, að ísing hafi raskað stöð-
ugleika þeirra, hlaðizt upp í reiða og yfirbyggingu, unz klaka-
þunginn hvolfdi þeim. Slíkt gerist á augabragði — og oft
verður þá enginn til ífrásagnar. Þetta er orsök fjöldamargra
mannskæðra skipstapa hér við land . — Eftirfarandi er skrif-
að eftir ferð um borð í íogara í Reykjavíkurhöfn og fjallar
Iítillega um ísvarnir...
For/ð um borð í togara
og spjallað um ísvqrnir
T-jað glampaði á ísbrynjur tog-
1 aranna af ótal bílljósum, ys
og þys á togarabryggjunni, hróp
og köll. — Straumurinn lá niður
að togaranum Víkingi frá Akra-
nesi, sem var að láta úr höfn
til veiöa. — Vasklegir menn
stigu út úr bílunum, öxluðu sjó-
poka sína og snöruðust upp land
ganginn. Kannski horfði kona á
eftir þeim innan við einhverja
bílrúöuna á bryggjunni...
Bátadekkið iðaði af lífi. Þeir
voru að gera sjóklárt. Roskinn
sjóari sat uppi á björgunarbátn-
um og rimpaði saman seglið yfir
hann, háværar samræður, kann-
ski tvíræðar næturlífssögur. —
Viðstraðan var ekki löng. Þeir
komú inn í gær og halda út aftur
í kvöld . . . Aldrei að vita, hvert
ferðinni er heitiö, kannski á Sel-
vogsbankann, kannski austur
fyrir land. — Svo sigla þeir ut-
an til Aberdeen, Grimsby, Hull
Cuxhaven, Bremenhaven, hver
veit....
Gamlaðir sjóarar standa á-
lengdar, upp við gráu bárujáms-
skúrana, sem hverfa víst von
bráðar undir stærstu fragt-
skemmu þessa lands og fylgjast
með. Þetta er þeim hversdags-
leiki, þetta er lífiö.
y^rindi Vísismanna um borð i
þennan togará,;’sem eitt sinn
var frægur af hæstu aflasöJu,
sem um getur, eitt af nýjustu og
fullkomnustu skipdm togaraflot-
ans, var eiginlega áð skoða ís-
axir og annað það, §_em„nauðsyji- ,,
legt þykir um borg' f'tslénzkurb f
skipum, til þess að brjóta ísingu.
Atburðir seinustu vikna hafa
vissulega leitt hugann að þessu
stóra vandamáli sjómanna, sem
stunda veiðar um vetrartíma í
norðurhöfum. Flest þeirra slysa,
sem orðið hafa á skipum hér við
land að undanfömu eiga sér
enga skýringu sennilegri en ó-
viðráðanlega isingu. Enda hefur
óvenjumikig frost verið sam-
fara óveðrunum í vetur.
— Við höfum ekki lent í ís-
ingu í vetur, svo orð sé á ger-
aitdi, segir Teitur I. stýrimaður,
þár sem við erum staddir uppi í
brú. Eigi- að síður em aximar á
sínum stað í brúnni. Þetta eru
ekki ósvipuö verkfæri og maður
ætlar að notuð séu til viöar-
i— í>etta eru einu verkfærin,
sem hægt er að grípa til, þegar
ísing hleðst á?
— Já, það hefur ekkert verið
fundið upp ennþá, svo maður
viti. Mér hefur reyndar verið
sagt, að þeir séu Hka famir að
nota eikarkylfur til þess að losa
ísinn, segir Teitur. — Nei, við
höfum ekki lent í ísingu í vetur,
enda vomm við þama fyrir aust-
an á síldveiðum fram eftir haust-
inu, þetta var fyrsti túrinn okk-
ar eftir aö við hættum á sfld-
inni.
— Við snúum máli okkar til
skipstjórans, Hans Sigurjónsson-
ar, sem birtist f stigagatinu, sem
liggur niður í mannaíbúðimar;
hvað hann álíti að mönnum feili
mest varðandi ísinguna?
— Ég held að stærsti feillinn
liggi í því að menn leita ekki i
var nógu snemma. Ég held að
það vilji brenna við með brezku
togarana, til dæmis, að þeir bíði
of lengi úti f hafi, eftir þvf að
veður gangi niður. Þeir em kann
ski að dóla þar sólarhringum
saman. — Á meöan hleðst ís-
ingin á þá'...
Það er fyrsta skilyrði aö kom-
ast í var, strax og veður versn-
ar, ekki sfzt þegar frost er. Það
tekur aldrei nema nokkrar
klukkustundir aö sigla út aftur.
Það er ákaflega mismunandi
hversu ísing hleöst á skip. Þess-
ir nýrri og stærri togarar eru
miklu betur færir um að bjarga
sér en til dæmis þessir minni,
600 tonna togararnir. Við höfum
aldrei lent í vemlegum vandræð-
um vegna ísingar á þessu skipi.
Við lentum að vísu einu sinni
í óveðri við Austur-Grænland,
fyrir eitthvað tveim árum minn-
ir mig. Ég býst við að minni
togararnir hefðu lent í erfiðleik-
um þar, en við fundum ekki
svo mikið fyrir því á þessu skipi.
Þvf má bæta hér við, að skip-
um er að öllu jöfnu meiri hætta
búin af fsingu eftir því sem þau
□-
Camkvæmt upplýsingum, sem
^ Vísir hefur ennfremur frá
skipaskoðunarstjóra munu önn
ur ráð ekki fundin til þess að
losa klaka af skipum. — Aö
vfsu hefur því ráði veriö beitt
að hita möstur innan frá til
þess að losa um ísinn til þess
aö auðveldara verði að höggva
hann. En það er misskilningur
að hægt sé að bræða fsingu
meö hita um borð í skipum Til
þess er ekki nægianleg orka um
borð í vem'ulegum fiskiskipum.
ísinn getur margfaldað gild-
leíka mastra og vírstaga, svo
Hans Sigurjónsson skipstjóri.
J ( ' 1 -• •
eru borðlægri. Og þar með er
þeim minni miklu hættara en
hinum stærri. Skipin verja sig
betur fyrir sjóroki og ísingu eft-
ir því sehi; þau eru með hærra
sjóborð. .
að yfirvigt skipsins þyngist um
tugi tonna og jafnvel hundraö
tonn. Það er ekki hægt að gera
skip þannig úr garði að það þoli
slíkan yfirþunga Slíkt skip yrði
alltof þungt í sjó.
□-------;.
Tfftir slysin sem prðu þér við
- land 1955, þegar tveir
brezkir togarar, Roderico og
Lorella, fórust úti á Hornbanka,
-L vegna ísingar — var gerð
ítarleg athugun í Bretlandi,
varðandi ísinguna. — ein af
þeim breytingum, sem tilraun
ir Breta leiddu af sér var ,,þrí-
fótamastrið." — En það kom
í ljós að miklu minni ísing
hlóðst á slík möstur og eru
flest fiskiskip okkar, sem smíð
uð hafa verið síðan með slíkum
möstrum. — Net, grindverk og
annað slíkt er alltaf hættulegt
vegna ísingar. Stögum hefur
veriö fækkað og reynt aö forö-
ast efnismikinn útbúnað í reiða
og möstrum eða annars staöar
ofarlega á skipinu.
Menn hafa smátt og smátt
verið að læra af biturri reynslu,
hversu hættuleg fsing getur orö-
ið!— Eftir slysiö á Nýfundna-
landsmiðum, árið 1962, þegar
togarinn Júní fórst með allri
áhöfn og fleiri íslenzk skip
voru hætt komin voru settar
reglur um það að ísaxir skyldu
vera um borð í íslenzkum fiski
skipum, sex ísaxir minnst og
eikarkylfur eða önnur barefli
til þess aö losa klakann með.
□--------
Eitf af því, sem mikið hefur
verið rætt í sambandi við sjó-
slys síöustu ára er klæðnaður
sjómanna. Við spurðum Hans
Sigurjónsson lítillega um þetta
atriði.
— Yfirleitt koma menn vel
búnir um borö Ég held að það
séu ekki mörg dæmi þess að
íslenzkir sjómenn hafi farizt,
vegna þess hve þeir voru illa
fataðir.
— Hafa menn með sér ullar-
nærföt?
— Flestir hafa það, en þó
kemur það fyrir að þeir komi
um borð í „baby doll“ nærföt-
um, ef svo mætti segja. v