Vísir - 09.04.1968, Blaðsíða 8

8
VI S IR . Þriðjudagur 9. april 1968.
VISIR
Útgefandi: Reykjaprent hf. )
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson \
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson /
AðstoÖarritstjóri: Axel Thorsteinsson \
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson (f
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson )
Auglýsingastjóri: Bergþór Úlfarsson l
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099 /
Afgreiðsla: Hverfisgötu 55. Sími 11660 \
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur) (i
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuöi innanlands )
í lausasölu kr. 7.00 eintakið (
Prentsmiöja Vfsis — Edda hf. /
Forsenda stórvirkjunar
För alþingismanna á dögunum austur að Búrfells- (
virkjun hefur vakið töluverða athygli, enda mikið l
skrifað um hana í dagblöðum. Fyrst var þetta aðeins )
fréttaefni, en síðan tóku við pólitískar hugleiðingar \
leiðarahöfunda. \
4
Þjóðviljinn leggur áherzlu á, að ákvörðunin um
Búrfellsvirkjun hafi verið tekin einróma á Alþingi. ('
„Samningarnir við alúmínhringinn voru á engan hátt í
tengdir þeirri ákvörðun“, segir blaðið. Rétt er, að /
þingmenn samþykktu samhljóða lög um Landsvirkjun )
árið 1965. í þeim lögum eru ákvæði um tilgang Lands- \
virkjunar, stjóm hennar og verksvið. Þar er líka að (
finna heimildarákvæði um byggingu allt að 210 þús- (
und kílóvatta raforkuvers í Þjórsá við Búrfell. Það (f
var um þetta, sem ágreiningur varð ekki milli þing- )/
manna. ))
En þingmenn stjórnarandstöðunnar hafa aldrei tek- /
ið neina ákvörðun um Búrfellsvirkjun og allra sízt þá )
Búrfellsvirkjun, sem þeir voru nú að skoða í bygg- \
ingu. Heimildarákvæði landsvirkjunarlaganna var \
ekki hægt að hagnýta til stórvirkjunarinnar, sem nú (
er verið að reisa við Búrfell, fyrr en gerður hafði verið (/
samningurinn um álbræðsluna við Straumsvík. )
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar um stórvirkjunina við (
Búrfell var heldur ekki tekin fyrr en árið 1966, þegar )
álbræðslusamningurinn hafði verið gerður, þrátt fyrir )
mjög heiftarlega andstöðu þingmanna kommúnista og )
Framsóknar. Svo reynir nú Magnús Kjartansson, einn (
harðasti andstæðingur stóriðjunnar, að skríða í það )
skjólið, að stjómarandstaðan hafi þó ekki greitt at- )
kvæði á Alþingi gegn frumvarpinu um Landsvirkjun. \
Tíminn er enn kokhraustari og fullyrðir, að stórvirkj- (
unin hefði risið á sama tíma, þótt álbræðslan hefði (
ekki komið til sögunnar. (
Ef tekizt hefði að bregða fæti fyrir gildistöku samn- (
ingsins milli ríkisstjórnar íslands og svissneska ál- f/
fyrirtækisins, hefðu alþingismenn ekki getað skoðað (l
þá stórvirkjun við Búrfell, sem þeir nú lýsa svo mik- v
illi hrifningu yfir — fyrst og fremst vegna þess að (
framkvæmdimar em svo stórbrotnar og hrikalegar. )
Ef til vill hefðu þeir getað skoðað byrjunarfram- )
kvæmdir við minni virkjun í Þjórsá eða annars staðar. \
Miklir efnahagsörðugleikar hafa ríkt í þjóðlífinu í (
tíárft annað ár, og framundan virðast vera engu minni (
erfiðleikar. Atvinna er ótryggari en verið hefur um (
margra ára skeið. í ljósi þessa er hætt við, að hrifn- /(
ing þingmannanna vegna byrjunarframkvæmda við )
smávirkjun hefði orðið allt önnur en í sólskininu )
hinn 3. apríl síðastliðinn við hina stórbrotnu Búr- \
fellsvirkjun. (
Frá sókninni til Khe Sanh.
Vietnamstyrjöldín og gongur móln á
stiórnmálavettvangi Bandarikjanna
Breytilegar horfur — „allt getur gerzt"-
i stjórnmálum „gerist oft hib óvænta"
HVER verður næsti forseti
Bandaríkjanna? Hver verður
í kjöri fyrir demokrata?
Hvernig sem allt velkist á
innanlandsvettvangi eða í Ví-
etnam, verður fyrri spurning-
in ó vörum alira Bandaríkja-
manna þar til úrslit eru feng-
in, og hin síðari þar til full-
trúar demokrata á þingi
beirra í ágúst í Chicago, hafa
valið forsetaefni flokksins.
'^7'iðburðir seinustu daga hafa
sýnt ljóslega hve allt er
flöktandi. Þegar Johnson til-
kynnti ákvörðun sína — hina
„ófrávíkjanlegu" — um að verða
ekki í kjöri — var þaö af mörg-
um taliö til mikilla stjórnmála-
hygginda — er Kennedy símaöi
Johnson um aö þeir störfuðu
saman að þjóöareiningu. En
sumir spyrja: Var Johnson enn
hyggnari? Og nú heyrast raddir:
Johnson verður í kjöri, ef það
tekst að koma á friöi í Víetnam.
Viðhorf Johnsons kann að eiga
eftir að breytast aftur og fylgi
hans að aukast, Eitt er víst: Nýr
sóknarhugur í Suöur-Víetnam,
sem Westmoreland talaði um,
hefur stælt margan mann á ný,
sem haföi misst alla trú á, að
úr mundi rætast. En voru menn
ekki hættir aö trúa á spár West-
morelands? Að vísu margir, —
en núna, þegar lauk tveggja daga
fundi hans og Johnsons, var
honum trúað, vegna þeirrar stað
reyndar, að Khe Sanh var leyst
úr herkvínni.
Það er engum vafa undirorpiö,
að áhrifin af þessum mikilvæga
ávinningi, verða ekki vanmetin,
þótt hann sé ekki til kominn
vegna sigra í stórbardögum, því
aö hið fjölmenna lið, sem sótti
fram að sunnan til Khe Sanh,
og opnaöi þjóðveg þangað, sem
lokaður haföi veriö, átti aldrei
í neinum stórbardögum.
Og nú má spyrja: Var það
vegna liösmunar og yfirburöa í
lofti aö Noröur-Víetnamar hættu
sókn við Khe Sanh og hörfuðu
burt þaöan inn á afvopnuðu
spilduna? Westmoreland segir,
aö þeir hafi haft tvö herfylki á
þessum slóðum. Það var talað
um það í fréttum, að þessi tvö
herfylki virtust hafa hörfað þegj
andi og hljóðalaust norður á af
■■nr ■vsmssmírísrs&iLasmvijm
vopnuöu spilduna. Þaö hefur títt
veriö sagt í fréttum á undan-
gengnum vikum, að Noröur-Ví-
etnamar væru I þann veginn að
hefja lokaáhlaup á Khe Sanh.
Það er ekki enn komið í ljós
hvað olli því, að þetta áhlaup
var aldrei gert, — og nú hörfað,

í landi Ho Chi Minhs hefur geis-
að styrjöld í 27 ár. Mun honum
ekki þykja mál að linna. — Hef-
ur hann komið til móts við John-
son forseta án þess að básúna
það, að láta tvö herfylki draga
sig í hlé í kyrrþey frá Khe Sanh-
vígstöðvunum?
5S5^3ísTiSS
hvort það er af stjómmálaleg-
um eða hemaðarlegum ástæðum
eða hvort tveggja. Það er eng-
an veginn óhugsandi, að það eigi
eftir að koma fram, að hér sé
um einhverja tilslökun að ræða
hjá Ho, til þess að koma til
móts við Bandaríkjamenn, vegna
þess að þeir hafi dregið úr
sprengjuárásum á Norður-Víet-
nam. Og gæti þá ekki orðið
næsta skrefið, að Bandaríkin
hættu alveg sprengjuárásunum
á N.-V., eins og Ho hefur kraf-
izt.
En hvemig sem allt velkist
mun það sem gerist í Víetnam
hafa sín miklu áhrif á stjóm-
málavettvangi Bandaríkjanna,
eins og oft hefur verið að vikið
áður. Og þá samtímis allt það,
sem gerist og tengt er hinu
nýja friðarfrumkvæöi Johnsons
forseta.
,ALLT GETUR GERZT“
Mikla athygli hafa vakið sjón-
varpsummæli Fulbrights er hann
sagði eftir ákvöirðun Johnsons:
„Það sem hefur gerzt kann að
hafa þau áhrif, að menn sjái for-
setann í allt ööra ljósi en áður“
— og að hann sagði, að hann ef-
aðist ekki um einlægni hans, en
tækist honum að fá frið í Viet-
nam gæti allt gerzt, „og í
pólitík getur alltaf gerzt þaö
óvænta".
Um Humphrey varaforseta og
líkumar fyrir að hann taki þátt
í forkosningakeppninni, er það
frekara að segja, en áður hefur
komið fram, aö undirbúningsat-
huganir varðandi þátttöku hans
f þeim forkosningum, sem fram-
undan erú í sambandsríkinu
Minnesota — heimaríki Mc-
Carthys eru fyrir skömmu hafn-
ar.
George Meany leiðtogi hins
volduga Sambands stáliðn-
aðarmanna i Bandaríkjun-
um. hefur lýst yfir fylgi við
Humphrey. George Meany er
og formaður verkalýðssamband-
anna stóru í Bandaríkjunum
AFL-CIO. — Formaöur Sam-
bands bílaiðnaðarmanna, Walth-
er Reuther, og hins vegar vin
veittur Robert Kennedy. Bænd-
ur og samvinnufélögin eru
hlynt Humphrey, en hann talaöi
nýlega á fundi Landssambands
kornsamvinnufélaganna (Nati-
onal Federation of Grain Doop-
eratives) og var einróma skor-
að á hann aö vera í kjöri.
(Sumpart þýtt) — A. Th.