Vísir - 09.04.1968, Blaðsíða 9

VISIR . Þriðjudagur 9. april 1968.
„Menn skulu símtala í skýrum róm...
66
— segir i fyrstu simaskránni, sem gefin var
út á Islandi — Spjallað v/ð Hafstein
Þorsteinsson, ritstjóra simaskrárinnar.
JVæst biblíunni er engin bók
jafnmikið notuð og síma-
skráin, og sjálfsagt er síma-
skránni að jafnaði miklu meira
flett en hinni heilögu bók. —
íslenzka símaskráin er raunar
mjög merkileg bók, þar sem
hún mun vera ein vandaðasta
bók sinnar tegundar, sem gefin
er út um víða veröld. Það mun
líka vera fátítt úti í heimi, að
fleiri manns hafi atvinnu af því
að búa til fallegar umbúöir ut-
an um símaskrána, jafnvel
þótt bandið á okkar íslenzku
símaskrá sé líklega þaö vandaö-
asta sem til er.
Ritstjóri þessara góðu bókar
er Hafsteinn Þorsteinsson, skrif-.
stofustjóri hjá Bæjarsímanum,
og datt okkur í hug að gaman
væri að spjalla við hann um
ritstjórastörf hans og síma-
skrána.
ið vera ritstjóri við símaskrá
er talsvert ólíkt öðrum rit-
stjórnarstörfum, en sízt vanda-
minna. Prentvillur í símaskrá
eru miklu alvarlegri en prent-
villur í blaði eða bók. Þeir sem
hafa lent í því aö símanúmer
þeirra hafi ruglazt í síma-
skránni, vita þaö manna bezt.
Einn maður var svo óheppinn
að númer hans var skráð hjá
embættismanni einum í borginni
og vesalings símeigendinn, sem
var sjómaöur og notaöi síma
sárasjaldan sá sig tilneyddan
að fé sér sjálfvirkan símsvara,
sem tilkynnti að þetta væri hjá
herra............sjómanni, en
ekki hjá herra ............. em-
bættismanni.
Nóg um það. — Við bregð-
um okkur niður í Landssíma-
hús og hittum þar Hafstein
Þorsteinsson, símaskrárrit-
stjóra þar sem hann situr viö
skrifborð sitt, með óteljandi út-
gáfur af símaskrám, innlendum
og erlendum, í stórri hillu bak
við sig. — Við biðjum Hafstein
að segja okkur dálítið frá sögu
símaskrárinnar.
„'C'yrsta símaskráin, sem getið
er um, var prentuð í
Ameríku árið 1878, eða fyrir 90
árum. Það var skrá yfir fyrstu
50 símnotendur þar í álfu, og
var hún birt í dagblaði. —
Fyrsta símaskráin, sem prentuð
er á ísiandi, var gefin út 1.
marz 1905 af Talsímahlutafé-
lagi Reykjavíkur, en það var
stofnað 5. október 1904. Skrá
þessi var 8 síður í litlu broti
og var hæsta númerið í bök-
inni 95, sem Sveinn Sigfússon,
kaupmaður á Lindargötunni
hafði. Símanúmer 1, 2 og 3
hafði Thomsensmagasín i Hafn-
arstræ(inu. Nú, fyrsta sima-
skráin,' sem gefin var út af
Landssíma íslands og Talsima-
hlutafélagi Reykjavíkur var
prentuð 1907 og eru því rétt
60 ár liðin síöan Landssíminn
gaf út sína fyrstu skrá.“
Til þess að gefa fólki hug-
mynd um hvernig fyrsta síma-
kráin leit út ætlum við aö birta
hér smáklausu úr henni. Þess
skal getið að „talfærin", sem
nefnd eru eru símtóliö og sím-
inn sjálfur:
„REGLUR
um notkun talfæranna.
Sá, er ætlar aö símtala, snýr
hringingarsveifinni á talfæri sínu
þrjá hraða snúninga, tekur síð-
an máltólið af króknum, sem
það hangir á, heldur því að
eyranu og bíður, þar til er mið-
stööin gegnir. Þá segir hann
skýrt talsimanúmer þess, er
er hann vill tala við. Miöstöðin
hefir eftir honum númerið og
HPafsteinn Þorsteinsson, ritstjóri símaskrárinnar á skrifstofu sinni. Bækurnar í hillunni eru
íslenzku símaskrárnar frá upphafi.
segir þvínæst: „til“, ef sá, er
númerið á, er ekki á símtali
við annan. Sé hann heima og
heyrir hringinguna, gengur
hann aö talfæri sínu, tekur
máltólið af króknum án þess
að hringja, og getur nú talið
byrjað. Ef sá, er númerið á, er
á símtali viö annan, svarar mið-
stöðin: „á tali“ og getur þá
ekki oröið af símtali við hann
í það sinn.
Að loknu símtalinu hengja
viötalsmennirnir máltólin á
krókana og snúa hringingar-
sveifunum tvo hraöa snúninga.
Menn skulu símtala í skýr-
um róm, en ekki hærra en
þeim er lagið. Er hæfilegt, að
talopið sé 2—3 þumlunga frá
munni taldanda, en hlustar-
opinu skal halda fast að eyr-
anu.
Það er einkar-áríðandi, að
menn hringi ekki oftar en til
hefir verið tekið, þvi að önnur
hringing merkir jafnan, að mið-
stöðin skuli rjúfa sambandiö.“
17ins og við sjáum á þessu
hefur margt breytzt á
þessum 60 árum frá því byrjað
var aö nota síma á íslandi. Nú
heyrir maður aldrei talað um
að símtala, hvað þá að nota
„talfærin" — a. m. k. ekki i
þeirri merkingu sem hér er tal-
að um.
„Eru n’okkrar stórfelldar
breytingar á símaskránni á döf-
inni núna?" spyrjum við Haf-
stein.
„Ja, við erum að athuga núna
með að fara yfir i svokallað
„Listomatic“ eða „Fotolist"-
Þessar stúlkur vinna við að prófarkalesa símaskrána. Frá vinstri Margrét Sveinbjörnsdóttir,
Helga Ágústsdóttir, Sigríður Oddsdóttir og Guðlar.g Kristinsdóttir.
kerfi, en það er notað á Norð-
urlöndum. Á þann hátt væri
hægt aö stytta útgáfutíma bók-
arinnar í 2—3 mánuði. Þá eru
allar leiðréttingar færðar inn
jafnóðum, og þá yrði bókin
alltaf til i handriti. Möguleikam-
ir á villum ættu aö minnka til
muna.“
„Verður broti bókarinnar
breytt, með tilkomu „Listo-
matic“ eða „Fotolist“-kerfisins?“
„Nei, ég geri ekki ráð fyrir
að við breytum brotinu strax.
Margir eiga dýrar skinn- eða
taumöppur utan um símaskrána,
og það myndi kosta talsverða
fyrirhöfn og peninga fyrir alla
aðila, ef brotinu yrði breytt."
„Ég sé á þessum Noröur-
landaskrám, sem era hér í hill-
unni hjá þér, aö þær eru all-
mikið frábrugðnar íslenzku
skránni".
„Já, þær eru mjög ólíkar,
bæði hvað pappír, útlit og raun-
ar innihald snertir. Mannanöfn-
unum er raöað á allt annan hátt
en hérna hjá okkur. Hjá Svíum
og Dönum er raðað eftir eftir-
nafni, sföan titli en ekkert eftir
skfrnarnafni. Hjá Norömönnum
er eftirnafnið fyrst og síöan
skírnamafnið. í þessum skrám
er Ifka mikið af auglýsingum
og höfum við mikið verið aö
velta fyrir okkur, hvort við
ættum að taka upp auglýsingar
í símaskrána," sagði Hafsteinn.
Við þökkum fyrir spjallið og
kveðjum Hafstein og starfs-
fólk símaskrárinnar.
Strandferðaskipin sntiðuð með
tilliti til íslenzkra hafna
— segir Guðjón Teitss. forstj. Skipaútgerbar rikisins
■ Nú er að hefjast smíði tveggja 1000 lesta strandferða-
skipa á vegum Skipaútgerðar ríkisins og hefur samningur
verið gerður við Slippstöðina á Akureyri um smíðina. Verður
annað skipið samkvæmt þeim samningi tilbúið eftir 16 mán-
uði en hitt eftir tvö ár og fjóra mánuði.
■ Blaðið átti nú á dögunum stutt viðtal við Guöjón Teits-
son, forstjóra Skipaútgerðarinnar, meðal annars vegna gagn-
rýni, sem komið hefur fram vegna losunar og lestunarútbún-
aðar hinna nýju skipa.
T grein f tímaritinu Ægi, marz
hefti er vikiö að þvf aö
skip þessi séu ekki smíðuö sam
kvæmt nýjustu kröfum um lönd
unar og losunartækni, sem
meðal r.nnars er fólgin í því
að vörunum er lyft um borð f
skipin í gegnum lúgur á síöun
um með vörulyfturum — Skip
sem búin eru þessum hliðarlúg
um, svokölluð „Pallet-skip“
(„pallet containers") hafa mjög
ratt sér til rúms erlendis meðal
annars í nágrannalöndunum: —
Noregi, Danmörku. Þýzkalandi
og vfðar.
Guöjón sagði að ástæðan til
að þessi íslenzku strandferða-
skip hefðu ekki verið búin slík
um hliðarlúgum væri einfald-
lega sú, aö til þess þyrfti sér-
staka aðstöðu í höfnum. Sú aö
staða væri ekki til í íslenzk-
um höfnum, vegna hins mikla
munar á flóöi og fjöru (sem er
20—22 fet víðast hvar hér vest
an lands og sunnan.)
Sagöist Guðjón hafa kynnt
sér þessa nýju þróun mjög ræki
lega undangengin ár og safnað
að sér miklu efni þar að lútandi
og það hefði verið ákveðið að
vandlega fhuguðu máli að hafna
þessum útbúnaði. Víða erlendis
hafa verið geröar kostnaðar-
samar breytingar á höfnum til
þess að hægt væri að afgreiða
slík „containers — skip“ og
hefði komið fram mikil gagn-
rýni á þennan útbúnað vegna
gífurlegs kostnaðar, sem honum
er samfara. — Þannig hefðu
Norömenn til dæmis komizt að
dýrkeypptri reynslu eftir 10 ára
tilraunir með þannan útbúnað
og væri aðstaöa þar þó yfirleitt
allt önnur en hér.
Tjá sagði Guðjón að tillögur
hinna norsku ráðgjafa, sem
hér dvöldust meira og minna
á vegum Ríkisskips árin 1960-63
þeirra capt. M. Markussen og
Erik Heirung, verkfræðings
heföu ekki komið að þeim not-
um, sem upphaflega var ætlað
vegna þess hve ókunnir þeir
voru aðstæöum hér á landi. Þeir
áttu að athuga og > a tillögur
um endurskipulagningu vöru-
flutninga Skipaútgeröarinnar.
Sagði Guðjón að þeir hefðu ekki
tekið tillit til hafnarskilyrða úti
um land, þegar þeir vora að
semja áætlun sína um ferðir
strandferðaskipanna. Þannig
hefðu þeir ætlað t.d. að gera
Djúpavog að mikilvægri upp-
skipunar og vörugeymsluhöfn.
En sjófarendum kæmi saman
um að hafnarskilyrði þar væru
mjög slæm fyrir stærri skip.
Þá hefðu hinir norsku sérfræö
ingar ekki tekið tillit til hins
mikla munar á flóði og fjöru,
en sumar þær bryggjur, sem
strandferöaskipin leggjast að
eru gjörsamlega á þurru á fjör
um og verður að sæta sjávar-
föllum ti! þess að komast að
þeim.
Tillögur sérfræðinganna um
vöruhús fyrir Ríklsskip hefði
ekki heldur verið hægt að fram
kvæma, en þeir lögðu í fyrst-
unni til að byggð yrði vöru-
skemma á Grófarbryggjunni. —
En slíkt hefði aldrei komiö til
mála, þar sem athafnaplássið
á bryggjunni er þegar æöi
þröngt. Þá heföu þeir lagt til aö
byggð yrði skemma vestan við
Grófarbryggjuna, en sú tillaga
varð heldur ekki framkvæman-
leg vegna þess hve slíkt hús
myndi kreppa að umferð þar
um.
T'' uðjón sagöi ennfremur að
unnt yrði aö flytjá pallaðar
vörur í hinum nýju strandferða-
skipum, og vörar í sérstökum
kössum og hefði Skipaútgerðin
fengið sér nokkra slíka kassa nú
þegar. Þannig yröi hægt aö
flytja alla smærri vöru en allan
þungavarning og stærri stvkki
yröi að flytja á venjulegan hátt.
Þá sagði Guðjón að f ráði væri
að skipin hefðu lyftara um boró
til þess að flytja ««runa tt>
f lestum og jafnvel kæmr ix.
greina að nota slíka lyftara við
losun og lestun úti á landi, þar
sem aðstæða væri til þess.
h—nWHWI