Vísir - 27.04.1968, Blaðsíða 7

VISIR . Laugardagur 27. apríl 1968.
Sæmundur Tómasson:
Á föstudaginn langa fyrir
fimmtíu og fimm árum
\7’etrarvertíðin 1913 var ógæfta
söm og erfið á ýmsa lund,
En eins og oft vill verða, bæði
sumar og vetur þegar vond er
Sæmundur Tómasson
tíð, þá er það helzt um helgar,
sem upp rofar, — með þurrk
að sumrinu og sjóveður á vetr-
um.
Svo var einnig þessa vertíð.
Það var mín fyrsta vertíð sem
formaður á áraskipi. í vertíð-
arbyrjun voru nokkrir róðrar
með lóð. Ekki man ég nú hvaða
mánaðardag net voru lögð. Það
mun hafa verið um miðjan
marz. Þá fyrst komu til sög-
unnar erfiðleikar með veðurfar-
ið og sjóinn, þegar ekki varð
komizt út dag eftir dag þó stutt
væri að sækja og við vissum
netin full af fiski. Svo þegar
loksins gaf, var allt orðið stór-
skemmt bæði net og fiskur.
Eins og fyrr segir gaf helzt
á sjó um helgar. Svo var og á
pálmasunnudag. Þá voru allir
á sjó, afli góður að tölunni til
en eitthvað skemmdur. eldri
en tveggja nátta. Fiskur
var nú genginn á grunnmið og
því stutt að sækja en ókyrrðin
í sjónum fór mjöé illa með
netin viö botninn, semvarh.raun.
H-dagur — Ökukennsla
Nú er að verða hver síðastur að panta tíma
fyrir ökupróf fyrir H-dag. Lærið að aka bíl,
þar sem úrvalið er mest.
Geir P. Þarmar.
Volkswagen eða Taunus 12 M. Símar 19896,
21772 og 19015. Skdaboð um Gufunesradíó.
Sími 22384 Hörður Ragnarsson, Volkswagen,
sími 35481 og Jóel B. Jakobsson, Taunus 12 M
sími 30841.
Kennaraskólakórinn 1968
Samsöngur í Austurbæjarbíói sunnudaginn
28. apríl. kl. 3 e.h.
Stjórnandi Jón Ásgeirsson.
Aðgöngumiðar eftir kl. 4 laugardag og sunnu-
dag.
Steinalykkjur hjuggust sundur
og teinar slitnuðu.
Nú gaf ekki á sjó fyrr en á
skírdag. Einn af hásetum mínum
var organisti í kirkjunni, svo að
viö gátum ekki róið fvrr en eftir
messu. Netin voru illa farin og
við gátum lítið lagfært þau
vegna þess hve seint við rerum.
Afli var mikill svo að komiö var
fram á nótt er búiö var að gera
að, salta fiskinn og ganga frá
öllu. Hafði ég orð á því við
pilta mína að gott væri að hvíl-
ast að morgni, því að aldrei var
vani að róa á föstudaginn langa.
Ég fór seint á fætur. Úti var
stafalogn og blíða. Af föstum
vana varð mér Iitið til sjávar.
Mér hnykkti við. Mörg skip
voru róin og voru skammt und-
an landi að vitja um netin. Ég
gekk niður í naust. Þar voru
aðeins tvö skip. mitt skip og
annað, sem móðir mín átti. Á
þeim báðum voru menn, sem
sfzt mátti missa við messugerð-
ir, Árni Björnsson meðhjálpari
var háseti á skipi móður minn-
ar, organistinn var Árni Helga-
son háseti minn.
Ekki get ég neitaö þvi, að
þungt var mér í skapi er ég
gekk heim frá sjónum. Samt
fékk ég mig ekki til að kalla
háseta mína til róðurs þennan
há-helga dag. En ég fór að
hugsa mitt ráð, hvernig ég gæti
farið að búa í haginn fyrir morg
undaginn. Seinni partinn gekk
ég aftur niður að sjó. Allir
voru í hörkuaðgerð. Mikill afli
var kominn á land í Grindavík
þennan langa frjádag. Sumir
höfðu tvíróið og hreinsað öll sín
net.
Nú fékk ég hugmynd, sem ég
ákvaö að framkvæma þennan
dag. Það var að skreppa út fyrir
sundið seint um kvöldið og
leggja þar nokkur net á grunn-
inu þar sem ég vissiaðvarfullt
af fiski. Ég hugðist fara það
seint, að aðrir léku þaö ekki eft-
ir, enda voru þeir allir önnum
kafnir viö aðgerð eins og fyrr
er sagt. — Nú fer ég til há-
seta minna og segi þeim þessá
fyrirætlan. Tóku þeir henni flest
ir yel og fórum við að steina
netin. En þegar allt er tilbúiö
og viö ætluðum aö fara að róa,
neita tveir að fara. Nú var ekki
á að lítast en hins vegar leitt
að hætta við. En úr því rættist
betur en á horfðist, því aö tveir
bráðduglegir menn buðu mér
aðstoð sína, sem ég þáði með
þökkum. Að öðrum kosti hefði
þessi ætlun mín farið út um
þúfur. Svo rerum við, þótt kom-
inn væri noröanstormur og
skammt til myrkurs. Ég lagði
netin eins og ég haföi ætlað
mér. Tók sjóferðin ekki nema
klukkutíma.
Nú leið mér betur. Ég sofnaði
vært, vaknaði hress og glaður
og hugsaði gott til dagsins fram-
undan. Logn var og ládeyða.
Þegar við vorum búnir (til
róðurs) vantaði þá tvo, sem
neitað höfðu að róa meö mér
kvöldið áður — sögðust þeir
nú vera lasnir. Vorum við því
ekki nema níu á skipinu í þetta
sinn, sem óneitanlega var held-
ur lítið því að skipið var þungt
í meðförum. En þaö var bót í
máli, að logn var og ládeyða og
stutt að fara. Við fórum fyrst
í gömlu netin. Þau voru illa
farin eftir óveðrið og í þeim var
lítill afli. Síðan vitjuðum við
netanna, sem lögð voru kvöldið
áður. Þar var aflinn svo mikill,
að við fylltum skipið, svo það
flaut með lista. Gátum viö þó
ekki vitjað nema um 4 net af
6, sem við höföum lagt. Við
hröðuðum okkur nú í land, bár-
um aflann á skiptivöll en skipt-
um honum ekki að sinni vegna
þess aö þeir tveir sem neituðu
að fara með okkur daginn áður
og um morguninn, vildu nú
fara að bera upp aflann með
okkur, en ég neitaði harölega
að þeir snertu á honum og sagði
að þeir fengju enganhlutþennan
dag. Þeir áttu að vísu ekki sinn
hlut sjálfir, voru útgerðarmenn
upp á kaup hjá öðrum. En ég lét
þá um þaö uppgjör sjálfa.
Nú fórum við aftur út og
höföum meö okkur tvö net tií
viðbótar. Þegar viö fórum að
vitja um var Iftill munur á afl-
anum í þeim netum, sem við
höfðum tekið úr fyrr um dag-
inn og hinum. Svona var fiskur-
inn ör. Ég hef aldrei vitaö fisk
koma jafnfljótt í net og það um
miðjan dag á grunnmiöum. Þetta
er einhver sá skemmtilegasti og
mesti afladagur, sem ég man
eftir á allri minni sjömennsku-
tíð. Nú var nóg aö gera fram á
nótt, sjálfa páskanóttina, í dá-
samlegu veðri.
Eftir messu á páskadaginn tók
að hvessa. Þá langaði mig sann-
arlega á sjóinn, sækja netin rétt
út fyrir sundiö. En slíkt kom
vitanlega ekki ti! mála á sjálfri
stórhátíðinni. Um nóttina gerði
stórviðri og morguninn eftir var
ekki viölit að komast út. Svo
liðu margir dagar, langir dagar
með stormi og stórbrimi. Ekki
man ég hve lengi bað stóö svo
að með öllu var ófært.
En þegar loks gaf á sjóinn var
ömurleg aðkoma að netunum.
Af þeim netum, sem við lögð-
um á föstudaginn langa var ekk-
ert að finna nema endabólin,
dufl og færi með svo sem hálfu
neti við hvorn stjóra.
Allt annað var gjörsamlega
horfið.
Svo fór um sjóferð þá — sjó-
ferðina á föstudaginn langa vet-
urinn 1913. Þetta var í fyrsta
og seinasta sinn, sem ég fór á
sjó þennan helgidag. Var ég þó
við róðra í um það bil tuttugu
ár, þar af formaður í þrettán
vertíðir.
Ef Guð er með oss
Jjegar ég var lítill drengur, heyrði ég talaö um verndar-
vætti og varðengla, sem fylgdu hverju fótspori barns-
ins og gætti þess á hættustundum..Ég hugsaði lítið
um þetta þá, en mér fannst það ágætt, að vita það, að
mín væri gætt af ósýnilegum förunauti. Á fullorðinsárun-
um gleymist mér þetta að nokkru, en á ferðum mínum
síðar um tvo áratvgi, er leið mín lá oft yfir jökulvötn
og vegiausar heiöar, þá uröu þessar gömlu kenningar um
varðengla og handleiöslu mér aftur kærar og traust mitt
jókst á þessum bernskuminningum. Og oftlega, er hættur
voru á leið í bröttum fjallaskriðum eða straumhöröum
jökulvötnum þá hafði ég yfir í hljóði þessi traustaukandi
orð: Ef Guð er meö oss, hver er þ.' í móti oss? Þarna var
ekki að verki rökhugsun fullorðins manns, heldur voru
þetta endurvakin bernskuhughrif, þannig vaknaði traust
mitt að nýju á guðlegri handleiðslu. — — Jakob Thoraren-
sen skáld segir í kvæði sínu um íökulsá á Sólheimasandi:
Einhver beygur orkar því
allt hvað vökna sokkar
að gegnum þóttann grisjar í
guðræknina okkar.
Þetta skil ég vel hjá skáldinu. Á hættustund finnst jafn-
vel ofurhuganum, sem venjulega treystir á mátt sinn og
megin, róandi að l.ugsa til guðlegrar handleiðslu.
(Stefán Jónsson)