Vísir - 30.05.1968, Blaðsíða 8

3
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri Axei rhorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 7.00 eintakiö
Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
Gjaldeyrisstaðan versnar ört
Qjaldeyrisvarasjóður íslendinga nam fyrir réttu ári
um 1860 milljónum króna. Hafði hann þá haldizt
nokkurn veginn óbreyttur í nærri tvö ár, sveiflazt á
bilinu 1700—2000 milljónir króna. Þessi gildi sjóður
hafði verið byggður upp tiltölulega ört á árunum þar
á undan, þrátt fyrir harðar deilur um nytsemi hans.
Síðari reynsla hefur sannað ágæti gjaldeyrisvara-
sjóðsins. Hæfilega gildur sjóður, um 2000 milljónir
króna, veitir þjóðinni mikið öryggi í viðskiptum henn-
ar við erlendar þjóðir. Gjaldeyrisvarasjóðurinn jók
mjög lánstraust þjóðarinnar erlendis og hann gerði
þjóðina óháða venjulegum sveiflum í verðmæti inn-
flutnings og útflutnings.
Á þetta síðasta hefur einmitt reynt undanfarið ár.
Það er gjaldeyrisvarasjóðnum að þakka, að lífskjör
þjóðarinnar hafa ekki versnað neitt að ráði, þrátt
fyrir 30% minnkun útflutningstekna. En því miður er
ekki um að ræða neina venjulega sveiflu í útflutn-
ingstekjum þjóðarinnar. Verðlag útflutningsafurð-
anna hefur ekki hækkað neitt aftur og ekki er útlit
fyrir neina hækkun á næstu mánuðum.
Gjaldeyrisvarasjóðurinn hefur að sjálfsögðu minnk-
að verulega á þessu erfiða tímabili. Einkum dróst hann
saman í fyrrasumar. Þá minnkaði hann á aðeins sex
mánuðum um helming, úr 1860 milljónum í 920 millj-
ónir króna. Síðan jókst hann dálítið aftur við breytta
gengisskráningu í nóvember í vetur. En svo dró úr
honum aftur, en hægar en áður. Minnkunin frá 1. des-
ember til 1. apríl nam um 250 milljónum króna.
En í síðasta mánuði snarminnkaði hann aftur, Nam
minnkunin á aðeins einum mánuði um 100 milljón-
um króna. Er sjóðurinn nú kominn niður í 726 millj-
ónir króna. Með sama áframhaldi endist hann varla
til áramóta. Þessi mikli samdráttur í apríl sýnir, að
ástandið er mjög alvarlegt. Þjóðin getur ekki lengur
látið gjaldeyrisvarasjóðinn spara sér óþægindin af
lífskjaraskerðingu, því að hann er að verða búinn.
Þegar sjóðurinn er búinn, eigum við ekki um annað
að velja en greiða innfluttar vörur með sama verð-
mæti af útfluttum vörum. Þá verður þjóðin að hætta
að lifa um efni fram. Lífskjörin munu versna, þótt
krónutala launa standi í stað eða hækki jafnvel. Því
miður skilja ekki margir þá staðreynd, að lífskjör fara
til langs tíma ekki eftir krónutölum launa, heldur eftir
verðmætaframleiðslu þjóðarinnar. Og fram hjá þeirri
staðreynd verður með engu móti komizt, hvað sem
allri óskhyggju líður.
Hið vandaða efnahagskerfi hefur gert okkur kleift
að bíða byrjar í hálft annað ár og venjast hinum nýju
aðstæðum. En byr bættra aflabragða og hækkaðs út-
flutningsverðlags er ekki enn kominn. Og við kom-
umst ekki lengur hjá því að taka afleiðingunum.
V
i i
m Nenni varar við
afleiðingum jbess,
oð jafnaðarmenn sliti
stjórnarsamstarfinu
□ Höfuðkempa ítalskra jafn-
aðarmanna, vinstri-jafn-
aðarmaðurinn Pietro Nenni,
varaði í gær flokk sinn við
afleiðingum þess, að siíta
stjórnarsamstarfinu. Hann
kvað það mundu geta Ieitt til
þess, að sama öngþveiti kæmi
til sögunnar á Italíu og nú
er í Frakklandi.
jþað er eins og kunnugt er af
fréttum veriö aö endurskipu-
leggja samsteypustjórnina eftir
kosningarnar.
Pietro Nenni er nú 77 ára.
Hann andmælti kröftuglega í
gærkvöldi á flokksfundi, aö sam-
þykkt yröi tillaga um að flokk-
urinn hætti stjómarsamstarfinu.
Nenni vildi að umræöum um
þetta yröi frestað þar til á lands
fundi flokksins næsta haust. Op-
inber tilkynning um endurskipu-
lagða stjóm landsins hefur ekki
veriö birt, og eins’ og getiö var
í fréttum í gær mun Fanfani
utanríkisráöherra ekki sitja ráö-
herrafund Efnahagsbandalagsins
í Briissel vegna þess að endur-
skipulagning stjórnarinnar er
enn á dagskrá.
Fyrir kosningarnar voru menn
yfirleitt á einu máli um það, að
ekki myndi veröa nein teljandi
breyting, stjórnarflokkarnir
myndu halda velli auðveldlega,
eftir fimm ára samstarf við vax-
V í SIR . Fimmtudagur 30. maí 1968.
Pietro Nenni.
Hvert stefnir á Italíu?
andi velsæld þjóöarinnar. Aö
stjórninni standa sem kunnugt
er stærsti flokkur landsins —
Kristilegir lýðræðissinnar —
Sameinaði jafnaðarmannaflokk-
urinn, sem er allstór flokkur,
og Flokkur öreiga lýðveldis-
sinna, sem er Iítill flokkur.
Eins og áður hefur verið getið
voru tvær meginstoöir undir
þeim ályktunum, aö stjórnin
myndi halda velli:
1. Hagstæð efnahagsleg þróun,
bætt lífskjör, ekkert atvinnu-
leysi — örari iönþróun en
í nokkm öðru landi heims að
Japan undanteknu.
2. Stjórnmálaleg einangrun
Kommúnistaflokks Ítalíu,
sem er fjölmennasti flokkur
iandsins, síöan er vinstri-jafn
aöarmaðurinn Pietro Nenni
sleit samstarfi viö þá og sam
einaði flokk sinn 1966 hægri-
jafnaöarmönnum, og þar af
dregið nafnið Sameinaöi jafn-
aöarmannaflokkurinn.
Spárnar um aö stjómarflokk-
amir héldu velli rættust, en í
einstökum atriðum skeikaði.
Fylgi hinna „einangruðu komm-
únista" hrakaði ekki eins og
Nenni og hans menn vonuðu, og
því aðstaöa þeirra í rfkisstjóm-
inni veikari. Kommúnistum gekk
sannast aö segja svo vel í kosn-
ingunum, að það mun valda
nokkurri ókyrrð innan hinna
flokkanna á þeim tíma, sem
framundan er.
Nú er það svo, aö þegar jafn-
aöarmannaflokkamir sameinuð-
ust, Iosnaði Nenni við þá allra
róttækustu I flokki sínum. Þá
hafði Nenni haft samstarf um
mörg ár viö kommúnista. Hinir
róttæku í flokknum sögðu nú
skilið við flokk Nennis og mynd-
uöu flokk öreiga jafnaðarmanna
(Proletarsosialistaflokkinn —
PSIUP), og er ekki ótítt aö þeir
sem í þessum flokki eru séu tíö-
ast — a. m. k. upp á síökastið,
— kallaðir Peking-sosialistar.
Þessi flokkur hefur enn sín áhrif
á vinstri fylkinguna í Sameinaða
jafnaöarmannaflokknum, en inn-
an hans er grunnt á því góða
meöal margra til Kristilegra lýð-
ræöissinna. Og menn eru óá-
nægðir með Nenni fyrir að fall-
ast á stefnuna gagnvart Noröur-
Atlantshafsbandalaginu og Efna-
hagsbandalagi Evrópu. Og hin-
um róttæku þykir hafa skort
framtak til félagslegra umbóta.
Framsókn kommúnista og
proletar-sosialista í kosningun-
um, á vafalaust rætur aö rekja
tjj þess, aö flokkum þessum
hefur áskotnazt atkvæði ungs,
róttæks fólks — og vegna þess
að Sameinaöi jafnaðarmanna-
flokkurinn við forustu Nennis
missti atkvæði bæði til vinstri
og hægri. Er því ekki nema eöli-
legt að andstæðingar samstarfs-
ins innan Sameinaða jafnaöar-
mannaflokksins, bendi á reynsl-
una í Vestur-Þýzkalandi, þftr
sem Jafnaðarmannaflokkurinn
býr viö dvínandi fylgi vegna
samstarfsins við Kristilega lýö-
ræðissinna, hinn mikla borgara-
lega flokk Vestur-Þýzkalands.
Og það er ekkert líklegra en
að andstæðingar samstarfs fylg
ist af sérstakri athygli með
öllu, sem er að gerast í
Frakklandi, en nú á tímum vita
ítalskir jafnaðarmenn vel og eins
vel og aðrir, aö hin pólitíska
ókyrrð, sem menn áttu
við að búa á Ítalíu eftir síðari
heimsstyrjöldina var f nánum
tengslum viö efnahagslegt- og
félagsmálalegt ástand í landinu
Þrátt fyrir vanrækslur á mörg
um sviöum er ástandið á mörg-
um sviðum á Ítalíu svo miklu
betra, að fyrra ástand þolir eng-
án samanburð.
Og þetta vita líka ítalskir
kommúnistar og munu því senni
lega ekki eins og forðum boöa
byltingarpólitík. Þeir voru enda
farnir að breyta til seinustu árin
sem höfuökepman Togliatti liföi-
og í stuttu máli hefir ekki verið
farið eftir forskriftum hinna
helgu byltingarrita, og þegar
Luigi Longon, flýtir sér aö lofa
frjálsræöisfrumkvöðlana í Tékkó
slóvakíu talar það sínu máli. —
Það átti að hafa góð áhrif á hina
róttæku kjósendur.
Án vafa hefir traust manna í
Kommúnistaflokknum á stjórn
flokksins aukizt vegna fylgis-
aukningarinnar í kosningunum
og að sjálfsögðu mun það hafa
sín áhrif í Sameinaða jafnaöar-
mannaflokknum og einkum á
stuðningsmenn Nennis.
ÞaÖ eru kommúnistar, sem
hafa búið til baráttuorðið „kon-
silrepublik", sem ber að skilja
sem tilboð um sámstarf — ef
til vill með komúnistiskri þátt
töku — til myndunar samsteypu
stjórnar, en það er vart ástæða
til að ætla, aö kommúnistar
verði „bænheyrðir fyrst um
sinn“7 því að samstarf stjómar-
flokkanna hefir verið á nokkuö
traustum grundvelli til þessa,
þótt viðurkenna beri, að mikilla
umbóta sé þörf og verða verði
við ýmsum kröfum.
„Þrátt fyrir fylgisaukningu
ítalskra kommúnista, er þyngd
arpunkturinn í ítalskri pólitík
enn I miðju". (Þýtt að nokkru).