Vísir - 08.08.1968, Blaðsíða 8

V í S IR . Fimmtudagur 8. ágúst 1968.
3
__úaa
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent h.t.
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjöri: Jónas Kristjánsson
Aóstoðarritstjóri: Axei Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Úlfarsson
Auglýsingar: 'Vðalstræti 8. Simar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðalstræti 8. Sími 11660
Ritstjóm: laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
í lausasölj kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f.
Sigur Tékka
Qhætt er að fullyrða, að engar fregnir erlendis frá
hafi vakið jafnóskipta athygli og frásagnir útvarps
og blaða um viðureign tékknesku þjóðarinnar við leið-
toga rússneska stórveldisins undanfarnar vikur. Eftir
nær aldarfjórðungs áþján undir járnhæl kommúnism-
ans var þessari litlu þjóð loks nóg boðið og hún reis
upp sem einn maður gegn ofbeldinu, undir forustu
dugmikils leiðtoga. Allar frelsisunnandi þjóðir stóðu
á öndinni af ótta og eftirvæntingu. Hvað mundi ger-
ast? Myndu viðbrögð Rússa verða svipuð og í Ung-
verjalandi 1956? Flestir töldu það ótrúlegt. Almenn-
ingsálitið í heiminum mundi fordæma slíkar aðgerðir.
Og í trausti þess gat tékkneska þjóðin boðið rúss-
nesku valdhöfunum birginn.
Sagt hefur verið í fréttum að viðræður allar hafi
farið vinsamlega fram og Rússar hafi ekki reynt að
beita Tékka þvingunum. Eigi að síður er vitað, að
Rússar fóru eins langt og þeir töldu fært í því að
sveigja Tékka til hlýðni, og síðustu fregnir herma, að
þeir hafi eitthvað orðið að gefa eftir. Samt sem áður
virðist þetta mikill sigur fyrir lýðræðisöflin í landinu
og líklegt að meira fylgi á eftir. Aðrar Austur-Evrópu-
þjóðir, sem hafa stunið undir oki kommúnismans um
langt árabil, sjá nú ef til vill bjarma af nýjum degi og
fá aukinn kjark til þess að brjóta af sér viðjarnar.
Enn er þó of snemmt að spá nokkru um framtíðina
í þessu efni. Eftir fregnum að dæma er tékkneska
þjóðin í nokkrum vafa um að allt sé eins gott og það
lítur út á yfirborðinu. Dubcek fullyrðir að vísu, að
ekki verði hvikað frá yfirlýstri stefnu, en hvetur þjóð-
ina jafnframt til að gæta hófs í gagnrýni á Rússum,
og móðga þá ekki að óþörfu. Hann fullyrðir að sjálf-
stæði landsins og sjálfsforræði hafi verið tryggt, en
segir jafnframt að marki umbrota- og frelsisstefnunn-
ar verði aðeins náð í nánu samstarfi við kommúnista-
löndin, því að framtíð Tékkóslóvakíu sé undir órofa
samstarfi við þau komin. Þetta mun ekki öllum lands-
mönnum hans hafa fallið vel í geð og ýmsir talið það
merki um undanlátssemi við Rússa og jafnvel ein-
hverja leynisamninga, eins og orðrómur er á kreiki
um.
Frá sjónarmiði okkar íslendinga og annarra þjóða,
sem búa við fullt lýðræði, er furðulegt að sjálfstæð
þjóð skuli þurfa að setjast að samningaborði við stór-
veldi til þess að ákveða, hvernig hún skuli haga sín-
um innanlandsmálum, m. a. hvort leyfa skuli fullt
skoðanafrelsi og afnema ritskoðun. Sýnir þetta bezt,
hvers konar ástand hefur ríkt í A-Evrópu síðasta ald-
arfjórðunginn og ríkir þar enn alls staðar, nema þá
nú í Tékkóslóvakíu.
Vonandi verða atburðirnir þar til þess að fleiri þjóð-
ir austan járntjaldsins rísi upp gegn harðstjórn komm-
únismans, og jafnvel að Rússar sjálfir brjóti af sér
hlekkina áður en mörg ár líða.
/
il
)1
í\
í
it
\\
7
\
\\
/i
NÍGERÍA:
VONIR DVINA
□ Þegar samkomulag náðist um það, að friðarráðstefna yrði
haldin i Addis Abeba, til þess að reyna að binda endi á
borgarastyrjöldina í Nígeríu, glæddust veikar vonir manna
um, að þrátt fyrir allt kynni nú að reynast kleift að leysa
deilumálin friðsamlega. Þó hvíldi yfir þessum veiku vonum
skugginn af þeirri sorglegu staðreynd, að á fyrri fundum hafði
ekki reynzt kleift að ná samkomulagi um laiidleiðir til þess
að koma birgðum, matvælum, lyfjum og öðrum nauðsynjum
til hinna hungrandi og þjáðu í Biafra.
Og seinast í gær bárust fréttir
um, að á Fernando Po væru salt
fiskbirgöir, sem danska kirkju-
lega hjálparstarfsemin sendi, er
gætu bjargað lífi 20.000 bama,
en ekki verið unnt að fá leyfi
til þess að flytja þær áfram til
Biafra, og ekki annað sýnna en
að flytja yrði þær annað.
Og þannig gengur það æ of-
an í æ, að flutningar tefjast eða
að birgðir hlaðast upp, meðan
reyr.t er að semja, en allt lendir
i togstreitu og á meöan láta lif
ið daglega þúsundir manna.
En ánægjulegt var að sjá
fregn um, að kaþólsku kirkju-
legu starfseminni hefði 'ekizt
að opna leynileið frá eynni Sao
Tome, og væri haldið uppi stöö-
ugum blrgðaflutningum þaðan.
Neyðin er hins vegar svo gíf-
urleg, að jafnvel þótt samkomu-
lag næöist um landleiðir tll flutn
inganna, en undir því er komið
aö hjálparstarfsemi farl að koma
- að gagni svo verulega um muni,
mun mannfellir verða mikill
lengi, sökum þess hve máttfarn-
ir af næringarskorti og veik-
indum menn eru.
En sú sorglega staðreynd blas-
ir við, að samkomulag um flutn-
inga landleiðis inn í Biafra, virö
ist engu nær en áður og von-
imar um að nú yrði setzt að
samningaborði í Adisa Abeba í
fullri alvöru og einiægn iáttu sér
skamman aldur.
Rétt fyrir ráðstefnuna kom
skýrt fram afstaða beggja, —
Biaframanna að balda fram kröf
um sínum um sjálfstæði, — sam
bandsstjórnar, að Biafra verði á-
fram í sambandsríklnu.
Bilið jafn breitt og áður, og
svo spratt upp deila út af því að
tveir menn frá Gabon, annar ráð
herra, hinn liðsforingl, væm í
sendinefnd Biafra. Formaður
sendinefndarinnar frá Lagos neit
aði að ræöa við nefndina, meðan .
útlendingar ættu sæti í henni,
og hélt heim, og kvaðst ekki
koma aftur, fyrr en þeir væru
famir úr henni. Þessir menn ■
voru frá Gabon, — sem er eitt ■
Afríkuríkjanna, sem hefur viður- .
kennt Biafra.
Og Ojukwu leiðtogi Biafra hélt
Uka heim. Hann mun aldrei hafa
ætlað sér aö vera iengur en til
þess að geta verið við setning-
una—nema Gouon æðsti maður
sambandsstjórnarinnar 1 Lagos
sæti lika ráðstefnuna.
í Biafra er barizt á öllum víg- .
stöðvum. Þúsundir flóttamanna
streyma frá landsvæðunum i
grennd við vígstöðvamar og
bera aleiguna á höfðum sér og i i
Biafra eru ungir menn þjálfaðir
í vopnaburði — með viðarrengl-
ur í höndum í stað riffla, því <
að Biafra fær lítið af vopnum ,
frá vinveittum ríkisstjómum.
Engar áreiðanlegar tölur eru '
fyrir hendi um tölu flóttafólks
né hve margir deyja, en sam-
kvæmt seinustu fréttum deyja
200—400 böm daglega.
Fréttir frá Addis Abeba í gær
síðdegis herma, að stjórnarvöld-
in f Biafra saki sambandsstjórn
ina í Lagos um að seinka sam-
komulagsumleitunum um frið að '
yfirlögðu ráði.
Framkoma sendinefndar henn
ar í fyrradag (þriðjudag) er tal-
in bera ábyrgC-.leysi vitni og
virðingarleysi fyrir H^úle Selass
ie. k ' ara, sem er forseti ráð
stefnunnar, en ííl hennax vírr
stofnað á vegum Einingarsam-
taka Afríku.
Sendinefnd sambandsstjórnar
innar hefir lagt fram tillögu í
9 liðum (Sbr frétt á bls. 7)
m«cr.. _ .tr:
gæawagMEaen.