Vísir - 14.12.1968, Blaðsíða 9

/
V í S I R . Laugardagur 14. desember 1988.
Komum ekki auga á neina
glætu framundan
— segir Bj'órgvin Schram, formaður
Félag islenzkra stórkaupmanna
■ Við, sem stöndum í inn-
flutningi, erum mjög
kvíðnir fyrir framtíðinni og
getum ekki komið auga á
neina glætu framundan, þvi
að fyrir en fjöldamörg inn-
flutningsfyrirtæki verði að
hætta eða draga saman segl-
in. Erfiðast verður hjá stór-
um innflutningsfyrirtækjum
miður. Það liggur ekki ann- með mikinn kostnað og mik-
Björgvin Schram
inn mannskap. Það er engan
veginn hlaupið að því að
segja upp starfsfólki, sem
hefur verið hjá fyrirtækjun-
um kannski áratugum saman.
Þetta verður þó líklega eina
lausnin hjá mörgum fyrir-
tækjum og hefur þegar frétzt
af miklum uppsögnum, sem
munu koma til framkvæmda
strax eftir áramótin. Þetta er
ekki skemmtilegt fyrir stjórn-
endur fyrirtækjanna, en verð-
ur þvi miður nauðsynlegt.
Flest fyrirtækin hafa verið
rekin með tapi síðan verðlags-
ákvæðin voru sett um síðast-
liðin áramót og með verðlags-
ákvæðunum nú hefur enn veriö
hert að innflutningsverzluninni.
Það voru lagöar fvrir verðlags-
yfirvöld alls konar skýrslur,
gögn og tölur, sem sanna þetta,
én alit kom fyrir ekki. Fulltrúar
vinstri manna hafa samþykkt
þar og krafizt verðlagsákvæða,
sem eru að setja eigin verzlun-
arfyrirtæki í rúst, eins og t.d.
kaupfélögin.
Rekstrarfé innflutningsfyrir-
tækjanna hefur verið stórlega
skert með gengislækkunum. —
Vörulager, sem kostaöi áður 1
milljón kr t.d. kostar nú 1.5
millj. kr. í sumum tilvikum
minna en í öðrum meira, eða
allt að 2 millj. kr. Þetta veldur
því að fyrirtækin geta ekki
endumýjað lager sinn, veröa
að kaupa inn í minna mæli og
ná í mörgum tilvikum óhag-
kvæmari kjörum. Álagningin er
nú orðin það lítil , að fyrirtækin
hafa ekki fyrir kostnaði, jafnvel
ekki fyrir lausum kostnað af
einstökum sendingum í sumum
tilvikum.
Stór fyrirtæki, sem eru í eigin
húsnæði eiga erfiðara með að
draga saman seglin en minni
Ötfitið !
verzlun og iðnaði
□ Það hafa ekki verið aðr
ar eins uppsegnir meðal fé-
lagsmanna í Iðju undanfarinn
áratug a.m.k. sagði Bjami
Bjarnason hjá Iðju, þegar
Vísir hafði samband við
hann til að frétta af atvinnu
ástandinu meðal iðnverka-
fólks og framtíðarhorfum.
Við höfum frétt af fjölda upp
sagna, sem eru miðaðar
við áramót og erum alltaf
að frétta af fleiri og fleiri.
Nú þegar höfum við um 20
félagsmenn á atvinnuleysis
styrk. Verzlunarmannafélag
Reykjavíkur hafði svipaða
sögu að segja. Félaginu er
þegar kunnugt um allmargar
uppsagnir. Þessa dagana
stendur yfir könnun meðal
félagsmanna á því hversu
mikið kveður að uppsögnum
sem koma muni til fram-
kvæmda upp úr áramótun-
um. Mikil óvissa virðist ríkja
um framtíðina og er könnun
in gerð vegna ótta um að
uppsagnir kunni að veröa
mjög almennar.
Vísir leitaði til nokkurra
aöila í iðnaði og verzlun til
aö heyra í þeim hljóðið. —
Seinna er ætlunin aö leita til
fleiri aðila til að fá skýrari
mynd af atvinnuástandinu í
fleiri atvinnugreinum og
framtíðarhorfum.
Svo virðist vera sem inn-
flutningsverzlunin kvíði
framtíðinni mest, eins og við
tal við Björgvin Schram, for
mann Félags íslenzkra stór-
kaupmanna ber með sér. Þó
er vert aö minna á, að Kaup
mannasamtökin sáu sérstaka
ástæðu til að hvetja félags-
menn sína til að vera með
allt fólk á lausum samning-
um vegna þeirrar miklu ó-
vissu, sem ríkir nú um alia
framtíð verzlunarinnar.
Meðal iðnrekenda virðist
ríkja mikil óvissa eins og við
tal við Gunnar J. Friðriks-
son, formann Félags ísl, iðn-
rekenda ber með sér. Iönrek-
endur vita, að samkeppnis-
aðstaða þeirra hefur batnað
verulega við gengisfelling-
una, en þá skortir fé til að
notfæra sér þá möguieika,
sem fyrir hendi eru. Það er
nú helmingi dýrara eftir
gengisfellingarnar tvær aö
afla erlends hráefnis í fram-
leiðsluna, og er því rekstrar-
fjárskorturinn að ríða iðnað
inum aö fullu. Það er fullur
skilningur á þessu meöal
stjórnarvalda ,en vandinn er
aðeins sá: Hvar á að taka
féð?
fyrirtæki, sem eru t.d. í leigu-
húsnæöi. Eigendur þessara
minni fyrirtækja munu í ein-
hvferjum tilvikum jafnvel flytja
starfsemina heim til sín.
Margir vanir kaupsýslumenn
og verzlunarmenn munu veröa
á lausum kili eftir áramótin.
Þennan starfskraft mætti ef til
vill nota í sölumennsku fyrir
iðnfyrirtækin t.d. þau, sem nú
I
Iðnfyrirtæki hafa sagt upp fólki
öryggisskyni |
segir Gunnar J. Fribriksson, formaður
Félags islenzkra ibnrekenda
■ 1 sölu íslenzks iðnvarn-
ings er áhrifanna frá geng
islækkuninni ekki enn farið
að gæta. Erlendu iðnaðarvör-
umar hafa ekki hækkað al-
mennt ennþá, en munu gera
l>að smám saman eftir því
sem birgðir þeirra í landinu
frá því fyrir gengislækkunina
fara þverrandi.
Genglslækkunin hefur valdið
iðnaðinum gífurlegum fjármagns
erfiðleikum. Nú þarf 40% meira
. rekstrarfé til að afla hráefnis í
framleiðsluna, en þurfti í
ágúst siðastliðnum þegar 20%
innflutningsgjaldiö var sett á.
Þetta aukna fjármagn er ekki
fyrir hendi. Viðskiptabankamir
geta ekki aukið 1án til iönaðar-
ins vegna almennrar fjármagns-
þrengingar. Þeir hafa misst mik
ið fé úr veltunni upp á síökast
ið vegna þess hve mikið hefur
verið tekið af sparifé út úr
bönkunum.
Þær ráðstafanir, sem iðnaðar
fyrirtækin geta gripið til eru
aðeins þær að minnka hráefnis
lagerana, sem þýðir að sjálf-
sögðu minnkaða framleiðslu eöa
jafnvel stöðvun um stundarsak-
ir á framleiðslunni, eða fyrir-
tækin geta hert innheimtu úti-
standandi skulda. í því sam-
bandi má geta að innheimta hef
ur verið sífellt erfiðari viður-
eignar.
Ef iðnaöurinn á aö njóta
stærri hlutdeildar á innanlands-
markaði, sem var raunar ein af
forsendum gengislækkunarinnar
skortir fé.
Nokkur iðnfyrirtæki hafa
sagt upp starfsfólki til þess að
hafa vaðiö fyrir neðan sig, ef
illa skyldi fara og ekki unnt að
halda starfseminni í horfinu,
hvað þá að auka hana. Þá má
búast viö aö framleiðslan i viss
urft iðngreinum muni minnka
vegna minnkandi eftirspumar
Þetta eru' vörur, sem fólk getur
komizt af án eins og t.d. sæl
gæti og gosdrykkir.
Við sjáum marga erfiðleika.
Kjaraskeröingin mun draga úr
kaupmætti. Þær iðngreinar er
framl. svokallaðar heimamark-
aösvörur ættu að njóta mestrar
aukningar á innanlandsmarkaði.
Þetta er t.d. fatnaður, hreinlætis
vörur, allar matvörur, o.s.frv.
Varðandi fjármagnsskort iðn-
aðarins hafa forsvarsmenn Fé-
lags ísl. iðnrekenda snúið sér
til stjórnvalda og stjórnenda
peningastofnana, en ekki feng
ið ákveöin svör, þó að skilning-
ur og vilji muni vera fyrir
hendi.
Þær iðngreinar, sem ættu að
eiga auðveldast með að hefja
útflutning eða auka þann, sem
fyrir er, t.d. veiðarfæra-, véla-
og vélahluta, umbúða- ullariðn
aðurinn, fataframleiðendur, sér-
staklega þeir, sem framleiða úr
innlendu efni sérstaklega ull
arefnum, húsgagnaiðnaðurinn
og ýmis iðnaður, sem framleið
ir smærri hluti eins og t.d. hluti
sem eru sérstaklega hannaðir
hér. Þar má t.d. nefna málning-
arrúllu, sem er algjör nýjung.
Undirbúningur að útflutningi
hennar hefíar verið hafinn og
hafa verið prentaðir upplýsinga
bæklingar á erlendum málum
um málningarrúlluna (Málara-
búðin á Vesturgötu). Þessar rúll
ur eru framleiddar í samvinnu
Við plastfyrirtæki.
Mannfrekustu iðngreinarnar
þ.e. þær, sem myndu skapa flest
ný verk, ,ef þær ykju starfsemi
sina eru fataiðnaðurinn, vélaiðn-
aður og jámiðnaðurinn almennt
þar meðtaldar t.d. skipasmíðar.
Ef t.d. viðgerðir í jámiðnaði yrðu
allar framkvæmdar innanlands
myndi það auka mjög á atvinn-
una. Þá mætti minna á raftækja
iðnaöinn, t.d. framleiðslu elda-
véla, ísskápa og fleiri rafmagns
tækja. Búast má við auknu við
haldi á rafmagnstækjum.
hafa áhuga á því að hefja út-
flutning. Mörg fyrirtækjanna
hafa góð sambönd erlendis, sem
hugsanlegt væri að nýta til að
koma .iðnaðarvamingnum inn á
markað.- Innflutningsfyrirtækin
gætu ef. til vill vegið á móti
samdrættinum með útflutnings-
starfsemi, þar sem reynsla
starfsmanna við sölumennsku
gæti komið að góðum notum.
í undirbúningi er að efna til
fundar meö fulltrúum innflytj-
enda, félagi ísl. stórkaupmanna
til að kanna hvort þeir geta
auðveldað útflutning á íslenzk-
um iðnaðarvarningi. T. d. að
hve miklu leyti hægt er að
nýta reynslu þeirra við sölu-
mennsku og að hvað miklu leyti
þeir geta hagnýtt sér sambönd
við erlenda aðila til að koma
íslenzkum iönvarningi inn á
markað í auknum mæli.
Gunnar J. Friðriksson