Vísir - 19.12.1968, Side 9

V í SIR . Fimmtudagur 19. desember 1968.
9
27. desember
leggja þr'ir
bandar'iskir
geimfarar upp
i mestu geimferð
sögunnar
— ferðina
umhverfis
tunglið
Satúrnus-5 eldflaugin bíður á
skotpallinum á Kennedy-
höfða, eftir því að geimfar-
arnir leggi upp í ferð sína 21.
desember næstkomandi. Hún
er aflmesta eldflaug, sem
smíðuð hefur verið og er á
hæð við 36 hæða hús. Á
trjónu eldflaugarinnar er
klefi geimfaranna, sem þeir
munu fara í umhverfis tungl-
ið, meðan aðrir menn halda
jól á jörðu niðri.
Þessi mynd var tekin, þegar geimfararnir þrír voru að þjálfa sig fyrir jólaferð sína. Þeir eru f. v. William A. Anders, James
A. Lovell og Frank Borman. Þarna í geimskipinu munu þeir eyða jólunum í um 320 þúsund kílómetra fjarlægð frá jörðu.
Aðfangadagskvöld á bak við tunglið
© Einhvem tíma um
það leyti, er aftansöng-
urinn tekur að hljóma í
útvarpinu að kvöldi að-
fangadags, munu þrír
Bandaríkjamenn vera í
þann veginn að snúa
heim aftur úr einhverri
mestu ævintýraferð sög-
unnar — ferðinni um-
hverfis tunglið.
^ð morgni 21. desember
munu geimfaramir þrír
leggja upp í för sína frá
Kennedy-höfða í geimfari af
gerðinni Satúrnus-5, og sam-
kvæmt áætlun er gert ráð fyrir
að þeir snúi aftur rétt tæpri
viku eftir brottförina.
Þeir munu ferðast um 800,-
000 kílómetra úti í himingeimn-
um; taka fyrstu nærmyndimar
í litum af yfirborði tunglsins;
senda sjónvarpsmyndir til jarð-
ar úr geimskipi sínu; og skoða
tunglið með eigin augum á þann
hátt, sem enginn mennskur
maður hefur áöur gert.
Stjórnandi þessarar ferðar er
geimfarinn Frank Borman, sem
einnig s'.jómaðí Gemini-7 flug-
inu í desembermánuði 1965, og
var þá I næstum 14 daga úti í
geimnum, eða lengur en nokkur
annar maður.
AÖrir í áhöfn hans verða
geimfararnir James A. Lovell
yngri og William A. Anders. —
Lovell var einnig með Borman
í ferðinni meö Gemini-7 og
stjórnaði síðan geimferð Gemini-
12 í nóvember 1966. Lovell hef-
ur þannig verið samtals 18 sól-
arhringa úti í geimnum, eða
lengur en nokkur annar. And-
ers hefur verið í þjálfun sem
aaota ta ivc} ðe , igfi* (>ob íir
geimfari síöan 1963, en engu
að síður er þetta fyrsta raun-
verulega geimferð hans. Bor-
man og Lovell eru báðir fertug-
ir að aldri, en Anders er 35 ára.
essari geimferð hefur verið
gefið nafnið „Apollo-8“.
Appollo er nafnið á áætlun
Bandaríkjamanna um að senda
mannað geimskip til tunglsins
og þessi ferð er áttunda stigið
í þeirri áætlun. Áður hafa verið
farnar sex ómannaðar Appollo-
ferðir, og hin mannaða geim-
ferð AppolIo-7 í nóvember nú
í ár gekk sérstaklega vel.
Mennirnir þrír munu að
þessu sinni ekkj gera neina til-
raun til aö lenda á tunglinu,
þrátt fyrir að farkostur þeirra
verði búinn lendingarútbúnaði.
Megintilgangur feröarinnar er
að undirbúa fyrstu mönnuðu
geimferðina til tunglsins.
Á ferðum sínum umhverfis
tungliö munu geimfaramir ljós-
mynda og rannsaka að minnsta
kosti einn af þeim fimm stöð-
um, sem helzt koma til greina
sem væntanlegir lendingarstað-
ir á turiglinu.
Ferðin mun hefjast kl. 12:45
að Greenwich-tíma (7:45 að
staðartíma) 21. desember á
Kénnedy-höfða í Flórída. Fyrsta
og annað stig eldflaugarinnar
munu knýja hana út fyrir loft-
hjúp jarðar.
Samtals er gert ráð fyrir því,
að ferðin taki 143 klst. og geim-
skipið mun að lokúm lenda á
Kyrrahafinu.
Gaturnus-5 eldflaugin, sem
flytur félagana, er stærsta
og öflugasta eldflaug, sem smíð-
uð hefur verið. Hún er á hæð
við 36 hæða byggingu og á-
líka þung og 2000 fólksbílar, á-
líka aflmikil og 543 þrýstilofts-
orustuflugvélar. Þær fáu minút-
ur, sem vélar eldflaugarinnar
eru í gangi munu þær framleiða
nægiíega orku til að knýja bif-
reið áfram í 34 ár á 95 km.
hraða á klst. í samtals 29 mill-
jón km — eða 400 sinnum um-
hverfis jöröina.
Mennirnir þrír, sem fara með
Apollo-flauginni verða 250 sinn-
um lengra frá jöröinni, en nokk-
ur maður hefur áður veriö,
þannig að öll fyrri hæöarmet
verða næstum brosleg f saman-
burði.
Því er ekkj að leyna, að ýms-
ar hættur eru þessu feröalagi
samfara, en allt sem í mann-
legu valdi stendur hefur verið
gert til að draga úr áhættunni.
Líklega er mest hætta fólgin
í fjarlægðinni og tímanum, sem
það tekur að komast aftur til
jarðar, ef mikið liggur við. Á
ferð sinni umhverfis tunglið
verða geimfararnir í um 320.000
km fjarlægö frá jöröu.
í öllum fyrri geimferðum
hefur í neyðartilfellum verið
hægt að komast aftur til jaröar
á minnst hálfri stundu upp í
þrjár stundir, aftur á móti munu
Apollogeimfararnir nú þurfa
rúmlega tvo daga til heimferðar-
innar.
^ð sjálfsögðu hefur geimferð-
in verið skipulögð fyrir-
fram út í yztu æsar. Geimfar-
arnir verða ekkj iðjulausir á
leiöinni, heldur störfum hlaönir,
bæði við stjórn geimskipsins og
eins við rannsóknarstörf.
Apollo-8 ferðin mun verða
stærsta skrefiö, sem stigið hef-
ur verið. við undirbúning þess,
að koma mönnuðu geimfari til
tunglsins, en áður en það verö-
ur reynt verða að minnsta kosti
farnar tvær aðrar Apollo-ferðir,
án þess að tilraun veröj gerð
til lendingar á tunglinu.
Apollo-9 verður einungis
flogið umhverfis jöröu, en með
Apollo-10 munu þrir geimfarar
fara í 15 km hæð frá yfirborði
tunglsins án þess þó að reyna
lendingu. Þessar tvær feröir
munu farnar einhvern tíma
snemma á árinu 1969.
Ef einhver óvænt vandamál
koma upp á tenmgnum í næstu
geimferðum, verður öðrum ferð-
um slegið á frest, þangað til
vandamálin hafa verið fyllilega
leyst. Ef allt gengur að óskum,
mun fyrsta mannaða geimferðin
til tunglsins koma með Apollo-
11 strax í kjölfar Apollo-feröa
9 og 10.
^llan tímann, sem Apollo-8
ferðin stendur, munu geim-
fararnir veröa í firðskiptasam-
bandi við menn á jörðu niðri,
þó aö því undanskildu, að hlé
veröur á fjarskiptunum í hvert
skipti sem geimfar þeirra er á
braut sinni á leið fram hjá bak-
hlið tunglsins. Hver ferð um-
hverfis tunglið tekur um tvær
klukkustundir, og þar af munu
geimfararnir vera sambands-
lausir viö jöröina í um 45 mín-
útur í hvert sinn.
Það er ekki að efa, að um
allan heim mun fólk fylgjast af
eftirvæntingu með ævintýraferð
geimfaranna þriggja. Þegar fólk
nýtur jólahelgarinnar á heimil-
um sínum, verður mörgum hugs
að til geimfaranna þriggja, sem
staddir eru i um 320.000 km
fjarlægð frá jörðu á þessari ferð
sinni, sem farin er í þágu vís-
indanna, og táknar óbugandi
þekkingarþrá mannsins og löng-
un hans til að finna svör við
þeim óleystu gátum, sem heim-
urinn býr yfir.