Alþýðublaðið - 24.04.1966, Blaðsíða 5

Þetta er það sem koma skal: Sami réttur til menntunar til þess að hægt sé að útrýma stétta-
mismuninum. í suðurríkjunum er aðskilnaði kynþáttanna viðhaldið í 95% af skólumun.
Þegar ungi maðurinn ætlaði að
aka út af bifreiðastæðinu, höfðu
tíu aðrir ungir menn raðað sér í
veg fyrir hann. Hann gat því ekki
ekið framhjá þeim. Þá dró hann
upp skammbyssu, skaut mörgum
skotum á liópinn og ók á brott á
ofsahraða. Fimm menn lágu særðir
og blóði drifnir á götunni.
— Ég gerði það, af því að þeir
stóðu í vegi fyrir mér, útskýrði
liann.
þróunarlöndin. Beiskjan vegna
stríðsins beindist jafn vel meira
gegn svertingjunum en hinum
hvítu í norðurríkjunum. Hinnar
tímabundnu velgengni fyrir heims
styFjöldina fyrri gætti varla í suð
urríkjunum. Efnahagur svertingj
anna mun þó hafa verið lakastur
á áratugunum fyrir og eftir alda-
mótin.
Fyrri heimsstyrjöldin og tak-
mörkun á innflutningi fólks veitti
ekki eingöngu hinum hvítu til
góða.
Frit Parks sat kyrr.
Þeir eru margir, sem halda því
fram ,að umskiptin, frá því að
þeir kröfðust jafnréttis, og þar
til þeir kröfðust jafnréttis þegar
í stað, hafi einmitt átt sér stað í
Birmingham, Alabama, þann dag
sem þreytt saumakona, er var á
leið heim úr vinnu sinni sat kyrr í
stjórinn kallaði á lögregluna, og
frú Parks var handtekin.
Fregnin um þennan atburð kom
af stað skipulögðum mótmælum
gegn niðurlægjandi mismunun kyn
þáttanna. En áður höfðu umræður
um kynþáttavandamálin leitt til
annars: Hæstiréttur Bandaríkj
anna hafði fellt sögulegan dóm,
sem kvað svo á, að kynþáttamis
munun í opinberum skólum færi
í bága við stjórnarskrána. Frá því
Það ríkir ennþá kynþáttamismunun
í Suðurríkjum Bandaríkjanna, en
dagar ofbeldisins eru senn taldir
En þar með er sagan ekki öll.
Hinn 23. ára gamli Emory McGow
skaut einnig, af ví að liann er
hvítur, en þeir sem lokuðu vegin
. uni voru svartir. Hann skaut af
■ því að hann er fæddur í Birming-
-ham, Alabama, og svertingjarnir
voru að leggja áherzlur á kröfur
sínar um jafnrétti, og ástæðan fyr
ir gerðum þeirra var sú, að umrætt
bifreiðastæði var fyrir framan eina
af stórverzlunum Birmingham, er
aðeins ræður hvíta menn í þjón-
ustu sína.
Það var cnginn drepinn í þetta
skipti. Það hefur hinsvegar óft
komið fyrir áður. Sprengjum hef
ur verið varpað að húsum svert
ingjaleiðtoga, morð hafa verið-
framin af yfirlögðu ráði, en hinir
seku komizt hjá refsingu, af því
að hvítir kviðdómendur hafa neit
að að lýsa morðingjana seka.
lagi, sem var á svipuðu stigi og
svertingjunum tækifæri til að
flytjast til norður- og vesturríkj-
anna. Heimsstyrjöldin síðari veitti
mörgum svertingjum af yngri kyn
slóðinni í fyrsta skipti raunveru
legt jafnrétti — í hernum.
En þróunin gekk hægt of hægt.
Hafin var barátta fyrir því að þær
framfarir, sem áttu sér stað, kæmu
strætisvagni, í stað þss að standa
upp fyrir hvitum manni.
Þetta gerðist 1. desember 1955.
Konan hét Kosa Parks. Hún sett
ist, eins og lög gcrðu ráð fyrir,
í sæti, scm ætlað var svörtum.
En strætisvagninn fylltist, og vagn
stjórinn skipaði henni að standa
upp fyrir hvítum manni, svo hann
gæti setzt. Hún sat kyrr. Vagn
fyrir aldamót höfðu hvít og svört
börn ekki gengið í sömu skóla,
og byggöist það á öðrum hæstarétt
arúrskurði, sem sagði svo, að það
teldist ekki mismunun, ef skólar
svertingjanna væru jafn góðir
skólum hinna hvítu. Það voru
þeir síðan alltaf á pappírum, en
ekki í reyndinni. ,
Og nú varð tkammt stórra högga
á milli. Little Rock 1958, Mont
gomery 1960, Oxford 1962 og Birm
ingham 1962. Öll þessi nöfn hafa
sett óafmáðan blett á sögu
Bandaríkjanna.
Eisenhower — Kennedy —
Johnson.
Eisenhower gerði, á sínum fyrstu
valdaárum, ekkert til þess að fram
fylgja úrskurði hæstréttar, og
hafði eltki hugsað sér að gera
neitt í málinu, en þegar Faubus
ríkisstjóri ögraði sambandsstjóiyi
inni með ofbeldi sínu í Little
Rock, gat forsetinn ekki komizt
hjá því að láta til skarar skríðia.
Kemiedy forseti sigraði Nixon
með stuðningi svertingja. Johnsqji
forseti hélt til streitu stefnu Kenno
dy-bræðranna, og honum tókst fcf
til vill ennþá betur að ’-vinna
henni f-ylgi á vettvangi stjórnmál-
anna, og fá þingið til að samþykkja
lögin um jafnrétti allra borgara
Bandaríkjanna.
Hver hefur svo árangurinn orð-
ið? í tölum er hann ekki neiijt
stórkostlegur. 95% af svertingj^
börnum í suðurríkjunum ganga!
enn í skóla, sem eingöngu eru aitl.
aðir svörtum börnum. Atvinnu-
leysið er stöðugt þungbærara fyrir
svarta en hvíta. Andstaðan gegn
því, að svertingjar séu tcknir A.
Framhald á síðu 6.
Suðurríki Bandaríkjanna eru
ennþá sá vettvangur, þar sem menn
drepa hverjir aðra, en þau eru
annað og meira: Þau eru sönnun
þess, að úlrýma má þeim grundvall
ar andstæðum, er leiða tii fjölda
drápa í svo mörgum löndum heims,
og það á tiltölulega skömmum
tíma, ef sólcnin gegn þeim er nægi
lega samstillt og öflug.
Frá þrælum til atvinnu-
leysingja.
Hvernig hefur stöðu svertingj
anna verið háttað í Bandarikjun
um? Fram til ársins 1865 voru
þeir þrælar. Eftir borgarastyrj-
öldina voru þeir frjálsir í þjóðfé
Ofbeldi, morð og ruddaskapur einkenndi andstöðu hinna hvítu geg n fyrstu samtökum svertingja til baráttu fyrir jafnrétti. Fimmtán '
ára dóttir þessrrar konu varð fyrir líkamsárás, þegar hún tók þátt í mótmælagó-ngu svertingja.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 24. apríl 1966 5 ‘