Alþýðublaðið - 14.06.1966, Blaðsíða 15

Alþýðublaðið - 14.06.1966, Blaðsíða 15
Nýs'kipan rrumiiald &r opnn. ber þó þeim aðila óneitanlegá nokkur skylda til að gefa sliku gætur. Þ essi aðili er löggjafar þing þjóðarinnar, Alþingi. Það eru ekki nema fimm ár síðan sveit arstjórnarlögin voru endurskoðuð á hinu háa Alingi. — Þá er lög fest: — Þá er lögfest að enn megi skipta fámennum hreppum, jafn vel svo að ekki verði nema rúm lega tvö hundruð sálir í hreppi — Þá er lögfest það sem verra er, og algerlega ótrúlegt, að þing menn sveitanna skuli hafa staðið að. Það er lögfest, að það megi (náðarsamlegast) sameina hrepp sem hefir minna en 100 íbúa — segi og skrifa minna en 100 íbúa — þeim nágrannahreppi í sömu sýslu, sem sýslunefnd telur eftir atvikum henta. — En eigi skal flana að sliicu, þetta má því að eins gera að „íbúatala hrepps (hafi verið lægri en 100 samfellt í 5 Sr“. í fimm ár verður hreppurinn að bíða unz leyfilegt er að leita bjargráða. En hvað getur ekki skeð á fimm árum. í hreppi sem er orðinn svo aðframkominn sem lireppsfélag að tala íbúa í hreppn um er orðin minni en eitt hundrað manns? í flestum tilfellum er upp lausnin orðin full og óbætnaleg eftir 5 ára basl og bið. Að sl íkt og bvílíkt skuli hafa verið í lög sett árið 1961, við end hrskoðun sveitarstjórnarlaganna, er sannarlega með ólíkindum, og virðist ekki sná neinu góðu um afstöðu löggiafarvaldsins til strjál býlisins og hinna örsmáu hrepps félaga. Hér virðist allt til þessa hafa skort mikið á eðlilegan og sanngjarnan 'kilning á því hvert vandamál fámennið í sveitunum er orðið, og hversu úrelt og óraun bæft hið gamla stiórnarfarslega skipulag á þessu sviði er orðið. V. Þótt þau ákvæði sveitastjórn arlaganna frá 1961, sem fjalla um skiptingu hreppa og um samein ingu þeinrra, beri vott um furðu lega lítinn skilning á vandamál um hinna fámennu lireppsfélaga, svo að helzt er við fálm í nátt- myrkri að jafna, má nú á tveim ur síðustu árum líta rönd af tungli sem bregður nokkurri birtu yfir sviðið, meira er það nú ekki. Hér á ég við það, að á árunum 1964 og 1965 hafa á Alþingi komið fram tillögur sem sýna, að þar finnast menn sem farnir eru að hugsa um fámennisvandamál hreppsfélag- anna mörgu. Þegar ég minni'-t á slíkar tillög ur, á ég ekki við plötuna gömlu „um jafnvægi í byggð ilandsins", sem spiluð hefir verið árum sam an á Alþingi, en hugsjónir söngs ins gleymst hverju sinni er á reyndi. Samanber þann sorglega sannleika að ekki mátti flytja Hús mæðrakennaraskóla íslands til Ak ureyrar, þegar gott tækifæri bauðst, og því síður Kennaraskól ann þegar það lá svo vel við, að hann þurfti að byggja að nýju, að húsum aOveg frá grunni. Þar var þó sannarlega stórt tækifæri til að auka hlut Norður- og Aust urlands svo um munaði, að efla Akeureyri, höfuðstað Norður- lands, sem skólabæ og menningar mið-töð til verulegs mótvægis við Reykjavík. f Merkasta tillagan um málefni það sem hér um ræðir er auðvita að tillaga þeirra Unnars Stefáns sonar og Jóns Þorsteinssonar vet urinn 1964—65 um sameiningu sveitarfélaga Svo eru tvær tillög ur aðrar, sem nokkuð eru ann ars eðlis: tillaga frá 1964 „um dreifingu framkvæmdavalds, og eflingu á sjálfstjórn héraða" og tillaga „um skiptingu landsins í fylki, er hafi sjálfstjórn í sérmál um.“ Hér gefst ekki 'tími til að ræða þessar tillögur neitt að ráði Hin ar tvær síðari virðast miða meir að því að dreifa framkvæmda- valdi því sem nú er í höndum rík isstjórnarinnar og ráðuneytanna, | heldur en að grípa á frumatriði | vandans fámenninu í hreppunum. Ég óttast að skipting landsins í fylki, hvort sem þau væru 4, svo | sem eitt sinn var, eða 7 og mið I uð við kjördæmin, myndi í reynd inni miða að því að auka yfir- stjórn mála og torvelda fremur en að rétta hlut strjálbýlisins En það sem ég tel blátt áfram van hugsað í þes'um tillögum og um ræðum um þær, eru ráðagerðir um að leggja sýslurnar niður sem slíkar og skipa málum í stærri heildir, sem ættu þá, að því er mér skilst að hafa hreppa að skinulagslegum frumeindum. Það má ekki gieyma því og ekki sranga fram hiá bví. að sýsl umar eru orðnar á lífrænan hátt að sterkum félag=Iegnm heildum, og sem slíkar standa þær að mest ölbnn framfara- og heillamálum sveitanna þrátt fvrir ha ð bótt hær séu stiórnarfarsileira lí+iA sterk ar. fiárvana og vaWdltbr Hefi Aor é*'nr rak'ð bað nokVnW hvem i«- félas-smálasamtök félk-ins í cveituniim mié'a-t vfirleltf vi* svsl umnt. osr að þar virðlst stefnt í keiu^víenlejra átt. Þett.a kendir p'rejnllega til þess, að bað beri efla sýslurnar, einnlg- st.íórnar fnrsiep*a. en alls ekki að leveria t'ser niður eða veikia bær Slíkt vferí aív spilla málum. Fmistandi vperj asv ræða þetta atrlði langt um betur en þess er ekki kostur hée að «inni Það voru afskipti mín af stofn un Ræktunarsambandanna 1946 og næstu ár, sem fyrst urðu til að beina hugsun minni verulega að svslunum sem féiagsmálaheildum og hinu mikla hlutverki þeirra sem slíkra heilda. Langvarandi kvnni mín af hreppaskipan og um bótum á því sviði í Noregi hafa orðið mér ærið umhug-unarefni. með tilliti til ástæðna og hins sama vanda hér á landi Hefi ég vakið máls á þessu nokkrum sinn um á undanförnum árnm. bæði f ræðu oe riti, síðast í Rikisútvarn inu í janúar 1965, en erindi mitt bá var prentað í blaðinu A1býdu maðnrinn á Akurevri i fehr. sama ár, samkvæmt beiðni ritstjórans Steindórs Steindórssonar * BILLI Rent £oa Icecar Sfmi 1 8 8 33 inn persónuþokka og er rólegur í fasi og þægilegur í umgengni. Margra ára reynsla hans í að lýsa íþróttakappleikjum og auglýsa þvottaefni og tannkrem í sjón- varpi kemur honum að góðum notum . Reagan er upprennandi forystu maður í bandarískum stjómmál um. Maðurinn sem „fékk aldrei kvenhctjuna" á hvíta tjaldinu hef ur góða möguleika á að verða ríkisstjóri í Kaliforníu og jafnvel forseti með tímanum. Arftaki Framhald af 7. slðu. + BARÁTTA HANS. Þegar Barry Goldwater fór að iáta að sér kveða innan Repúblik anaflokksins veitti Reagan honum eindreginn stuðning. Ræður þær, er Reagan hélt til stuðnings öld- 'ungardeildarmanninum frá Ariz ona, færðu risaháar upphæðir í kosningasjóð repúblikana. Gold- water beið ósigur, en Reagan fet aði í fótspor hans. Og nú er svo komið að hann er hinn óumdeilan leei, öfgafulli „krónprins’” Repú bbkanáflokksins. Til þess að verða öruggur um sígur í nóvember verður hann vegar að sannfæra marga kiós end.ur demókrata, og það ekki fáa að bann bræði meðlveginn í öllum máium. forðast öfga og sé hófsemd anrniar maður. Ekki er loku fyrir skotið, að honum takist þetta enda hefur liann til að bera mik Samkeppni Framhald af 6. síðu hans“ Má hvort heldur sem er nota þessi einkunnar orð, inntak sýn ingarinnar eða eitthvað annað í því sambandi. Lagið á að vera í venjulegum almennum lagastíl og ljóð að vera á ensku eða frönsku. Lagið á að leika á 1% — 3 mínútum. Verðlaunahafinn fær 5000.00 kan adadollara og að auki höfundar laun fyi’ir notkun á laginu í öllum löndum. Kanadasýningin viður kennir lagið sem hið opinbera lag sýningarinnar. Fe.stivþl Du Disque Xnc. mun gefa lagið út og sem útgefandi koma því á fram færi út um heim. En öll lögin, sem send eru inn„ verða eign útgefenda Le Festival Du Di-que Inc., þar til sýningunni lýkur 27, október 1967. Þangað til verða þau geymd i öryggi og eyðilögð undir opin beru eftiriiti en ekki endursend. í dómnefnd eru 5 þekktir tónlist armenn í Montreal og verður verð launum úthlutað á tónlistarhátíð inni „Festival Du Disque“ í Mon treal í Kanada í októbere 1966. Lrögin á að senda til: Internation al Competition, „Exno 67 Theme Song“, c/o Le Festival Du Disciue Inc., Box 700, Station ,.H“, Mon treal í Kanada í október 1966. Sjálfsbjörg Framhald af 5. ?íðu Einarsson, las og skýrði reikninga sambandsins. Tekjur voru kr. 1,051, 000,00, tekjuafgangur um kr. 565, 000,00. Skuldlaus eign í árslok var um kr. 1,811,000,00. Skýrslur félaganua Starfsemi félagsdeildanna var hjá flestum mjög góð. Nú eru rekn ar vinnustofur á vegum deildanna £ Reykjavík, Siglufirði og Sauðár króld. Á. ísafirði rekur deildin vinnustofu í samvinnu við Berkla vörn þar á staðnum og félagið á Húsavík hefur nýlega eignazt hús næði undir starfsemi sína. Á Ak ureyri er í undirbúningi rekstur vinnustofu, sem taka á til starfa á þes~u ári. Verður þar hafin framleiðsla í annarri mynd en lijá þeim vinnustofum, sem nú eru reknar á vegum deildanna og verð ur það fyrsti áfangi í samræm ingu á rekstri vinnustofa á veg um Sjálfsbjargar. Almennt félags starf er ipikið hjá deildunum. Fvrir utan ahncnna fundi eru föudurkvöld, skemmtifundir, snila kvöld. farið í sameiginleg ferða lög og fleira. Auk bes- siá deild irnar um merkia o» hlaðasölu og sölu hanodrættismiða. Á sunnudaginn var haidinn út breiðslu- og kynningarfundur í „Bjargi“, félags- og vinnuiheim ili Sjálfsbjargar. /| Formaður félagsins á Akureyfi frú Heiðrún Steingrímsdóttir, setti fundinn og stýrði honum, SigiJr sveinn D. Kristinsson flutti fró§- legt erindi um málefni samtalp- anna og öryrkja almennt. Eftjr að hafa rakið helztu málin( sefá nú eru á dagskrá hjá samtök- unum svo sem tryggingamál, atí vinnumál, samgöngumál og síðásll en ekki sízt nauðsyn heildarlöa gjafar um endurhæfingu öryrkja sagði hann: „Megin takmark Sjálfsj bjargar er að stuðla að því aðj starfskraftar okkar komi þjóðfélag inu að sem beztum notum og að við getum, hvert fyrir sig, lifað sem sjálfstæðustu lífi. Við lítum svo á, að það sé jafnt hagur þjóðfé lagsins og persónulegur hagur akk ar að veitt sé nauðsyn^eg hjðflp og fyrirgreiðsla, af háilfu hins opinbera. til þess að því mark verði náð. Þess vegna höldum við ótrauð áfram, að styrkja samtök okkar og halda fram réttindamál um okkar.“ Á fundinum voru einnig til sýn is ýmiskonar h.iálpartæki fyrir mikið fatlað fólk, svo sem fy,ri,r einhentar húsmæður, fólk sem hef ur stif Oiðamót eða skertar hreyf ingar af ýmmm ástæðum. Er þetta í fyrsta skipti, sem slöc hjálpartæki eru kynnt hérlendis og mun sýnishornum af þeim verða komið fyrir á skrifstofu samtak anna. Á sunnudagskvöld sátu þingfull trúar kvöldverðarboð bæjarstjórn ar Akureyrar, í Skíðahótelipu, Hlíðarfjalli. Bæjarstjórinn, Magn ús E. Guðmundsson, bauð fulltrúa vélkomna með ávarpi. Theódór A. Jónsson þakkaði fyrir hönd þingsins. Á mánudag voru tekin fyrir og rædd nefndarálit og kosið í stjórn sambapdsins, og voru eftirtalin kjörin: , Framkvæmdaráð: Theodór A. Jónsson form., Reykjavík, Eiyik ur Einarsson, gjaldkeri. Ólöf Rík harðsdóttir ritari. Varaformaíjur Zophanías Benedikt-son, Reykja- vík,. Meðstjórnendur: Jón Þór Buch, Húsavík. Inglhlöre Maapús dóttir, ísafirði Heiðrún Stein- grímsdótt.ir Akurevri.. Sigurðjur Guðmundsson, Revkiavík, Egggrt Theodorsson, Siglufirði. ; Sildin Framhald «f 2. aíðu. Samtals fengu 18 skip 2.269 tonn. ... 1 Hugrun, ÍS 160 tonn, LoftUr Baldvinsson, EA 140, Ólafur Magn ússon, EA, 135, Fákur GK 94, Aukrey, RE 170, Faxi GK 114, Ásþór, RE 50, Ásbjörn, RE 142, Jón Finnsson, GK 200, Helga, RE 88, Sigurður Bjarnason, EA, 95, Þorbjörn II. GK 110, Guðrún' Jónsdóttir, ÍS 120, Sólfari, AK. < 167, Vigri, GK, 96, Oddgeir ÞH, 200, Eldborg GK, 67, Þorsteinn, i R£ 110 tonn. Mánudagur 13. júní: );Bj Veður var óhagstætt fram eftir degi í gær, en fór batnandi með kvöldinu. Aðalsvæðið var suður af Jan Mayen. Tvö skip fengu síld 130 mílur austur hálfa norður frá Dalatanga. í morgun voru skipin að kasta 250 mílur NA. frá Rauf- arhöfn. Samtals 14 skip með 2.110 tonn. ALÞÝUBLAÐIÐ — 14. júní 1966 15

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.