Alþýðublaðið - 06.09.1966, Síða 7

í ÖLDUDAL
Það er því Ijóst, að einræði er
enn við lýði, og einnig er ljóst
að jafnvel mestu umbótasinnarn
ir í komúnistaflokknum eru
fráhverfir því, að flokkurinn af-
sali sér einkarétti sínum á stjórn
landsins. En einnig er ljóst, að
forysta - flokksins játar, að flokk-
urinn er í öldudal, stjórnmálalega
og siðferðilega.
Þegar miðstjórn flokksins gerði
upp sakimar við Rankovic og
leynilögregluna veigna valdamis-
beitingar, spillingar og meintra
áforma um að taka völdin í sínar
hendur sagði Tito sjálfur, að traust
þjóðarinnar til leiðtoga sinna
ihefði beðið hnékki og að lang-
brýnasta verkefni flokksins nú
væri að endurheimta „heilbri'gði,,
sitt og sigrast á tortryggninni.
Einn liður í þessu starfi var
skipun nefndar undir forsæti
eft'irmanns Rbjnkovi'cs í fram-í
Júgóslavneski stjórnmálamaðurinn Milhovan Djilas, höfundur bókarinnar „Hin nýja stétt“ ogr fyrrum
náinn vinur og samstarfsmaður Titos forseta, hef ur setið í fangelsi í fjölda ára. Hann sést á miðri
myndinni. Á bak við hann stendur Alexandcr Rankovic (með hatt), sem talinn var annar valdamesti
maður Júgóslavíu þar til hann var hreinsaður í surnar. Til vinstri er Edvard Kardelj, sem nú er
talinn ganga næstur Tito að völdum.
EF einhverjir hafa látið blekkj
ast, þá hafa júgóslavneskir
kommúnistar sýnt í sumar svo að
ekki verður um villzt að stjórn-
larfar þeirra bygigist enn á ein-
tæði.
Skömmu eftir að Rankovic
voraforseti og afturhaldsklíkan
hans í flokknum voru brotnir á
bak aftur í lok júlí og hafizt var
handa um að skerða völd leyni-
lögreglunnar sagBi Tito forseti
í reiði og hótunartón, að hér væri
ekki um að ræða upphaf á út-
rýmingu einræðisins. Allir þeir,
sem reyndu að innleiða „vest-
rænt hugmyndakerfi“ yrðu brotn
ir á bak aftur og öll „andþjóðfé-
lagsleg starfsemi" yrði bæld nið-
ur með harðri liendi. Tito tók
skýrt fram, að hér ætti hann við
alla starfsemi, sem andvíg væri
kommúnfstaflokfenum.! Það væri
kommúnistaflokkurinn einn sem
ákvæði hvað væri sósíalismi og
hvað ekki.
Hinn ungi bókmenntafræðingur
og rithöfundur, Mihajlov, og vin-
ir hans hafa komizt að raun um
að Tito var alvara með hótunum
sínum. Þeir vitnuðu í frelsis-
ákvæði stjórnarskrárinnar þegar
þeir hófu opinberlega undirbún-
ing að útgáfu stjórnarandstöðu-
Itímarits, sem beita átti sér fyrir
flýðræðislegri jafnaðarstefnu.
Þeir komust að raun um, eins og
við mátti búast, að engin frelsrs-
ákvæði náðu til þeirra, sem ögra
'einokun kommúin^stiafiokksjns á
hinum pólitísku völdum.
Þetta kom einnig greinilega í
ljós þegar stórt vísindarit gam-
als, heimsþekkts málvísindamanns
var gert upptækt fyrir nokkrum
dögum 'á þeirri forsendu að það
hefði að geyma setningar, sem
væru „óheppilegar“ í pólitísku
tilliti.
kvæmdastjórn flokksins, Todoro-
vics, sem gera skyldi tillögu um
hlutverk oig starf flokksins í fram-
tíðinni, í þjóðfélagi, sem á undan
förnum 10-15 árum, í stjórnartíð
flokksins sjálfs, hefur tekið stökk
breytingum.
Á þessum árum hefur stjórnar-
farið smám saman færzt í frjáls
lyndara horf. Stjórn efnahags-
málanna hefur verið dreift, hin-
ir einstöku landshlutar hafa
fengið aukið sjálísforræði og skip
aðar hafa verið nýjar stjórnir í
alls konar fyrirtækjum og hafa
þau raunveruleg völd og geta
skipað málum sínum að vild.
Þessi þróun er komin svo langt,
að henni verður tæplega snúið
við. En þetta nýja kerfi er ekki
starfhæft nema því aðeins að
kommúnistaflokkurinn breyti
einnig starfsemi sinni.
HÆTTA Á STÖÐNUN
Einn þeirra kommúnistaleið-
toga, sem ákafast hafa beitt sér
fyrir umbótunum í efnahagsmál-
unum er Rakaric, ritari flokks-
deildarinnar í Króatíu, næst
stærsta lýðveldi júgóslavneska
sambandslýðveldisins, en þau eru
alls sex. í viðtali við ílokksmál-
gagnið „Borba" í Belgrad 14. á-
gúst gekk hann svo langt að hann
hélt því fram, að yrðu ekki gerð
ar róttækar endurbætur ætti
flokkurinn það á hættu að standa
í stað og hafna í „ruslakistu þjóð
félagsins“
TÍTÓ:
í erfiðleikum
★ Annað atriðið sem Bakaric
tók fyrir var afstaða kommúnista
til sjálfs stjórnarfyrirtækjanna.
Hann sagði, að kommúnistar yrðu
að gegna forystuhlutverki í þess
um fyrirtækjum til þess að setja
svip sinn á framtíðarþróun þeirra
og þess vegna taldi hann að
þungamiðja skipulags flokksins
yrði að færast í fyrirtækin í fram
'tíðinni. Hann óttast bersýni'lega,
að ella muni flokkurinn missa
stjórnina á þróuninni.
★ í þriðja lagi ræddi Bakaric
hugtakið „alræði öreiganna", sem
'hann taldi greini'lega timabært
að tekið yrði til umræðu, en hann
útskýrði þetta ekki nánar. Hann
hefur áður hvatt til þess, að flokk
urinn l’áti af beinu eftirliti sínu
ó sem flestum sviðum og reyni
í þess stað að móta þróuniria með
fortölum og innblæstri.
BREYTINGAR
Ástæða er til að ætla, að þess
verði ekki langt að bíða að flokk
urinn geri fyrstu brevtingarnar
á hlutverki sinu í þióðfélaginu
og ríkinu. Sennilega verður hald
ið aukaflokksþing í haust.
Vafalaust eru skilyrði fyrir
töluverðum umbótum er miði í
þá átt að frelsi þeirra manna,
Bakaric sagði, að alltof lengi
hefði verið haldið fast í gamlar
aðferðir í flokksstarfinu, og kæmi
þetta fram í „stöðnun í skipu-
lagsmálum flokksins“ og „rangri
afstöðu til æskulýðsins".
Bakaric nefndi þrjú atriði, sem
kommúnistaflokkurinn yrði að
einbeita sér að þegar framtíðar-
hlutverk hans væri ákveðið.
★ í fyrsta lagi tók Bakaric fyr
ir innanflokksmálin. Hann hvatti
til þess að öll vandamál, stór og
smá, yrðu rædd opinberlega og
opinskátt og að allar flokksdeild-
ir yrðu losaðar undan þvingun-
um að ofan.
MIHAJLOV:
í fangelsí.
gósiavar búa
enn viö einræði
sem ekki aðhyllast kommúnisma,
verði aukið nokkuð innan ramma
áframhaldandi einokunar komm-
únista á hinum pólitísku völd-
um, og forvitnilegt veröur að
fylgjast með því hvort flokknum
tekst að finna hlutverk er gerir
honum kleift að halda völdunum
án þess að stöðva þróun síðustu
ára í átt til æ opnara þjóðfélags.
Agfa Icopan Iss
i öiiotn stærðum fyrjr svart,
hvftt o* ilt.
GÓ8 film* fyrlr svart/hvítar
myndlr teknar í slæmn veðrt
eða við léle* IjósaskilyrSL
Agfacolor CN 17
Unlversaj filma fyrlr llt-
og svart/hvítar myndlr.
Aufacolor CT 18
Skng-gamyndafilman sem far
Iff hefur sigurför um allaa
helm.
Ftlmur I ferffalaglff
FRAMLEITT AF
AGFA-
GEVARET
-
ién Finnsson hfl.
Lögfræðiskrifstofa
Sólvhólsgata 4 (Saínbandslútsíð)
Símar: 23338 og 12343.
SMURÍ BRAUÐ
SNITTUR
Opið frá kl. 9-23,30.
í 4
BRAUÐSTOFAN
Vesturgötu 25.
Sími 16012.
........
SRffUSSST ÖÐIfíl
Ssstáni 4 —• Sími 16-2-ST
BíRtan rr smurífvr fljSít off vel.
Sríimu aliar tegvaðlr af stonrolju:
{4
—........—■■■.......... —
^féffur K. Siprjópssön,
Löggiltur endurskoðandi. !
Flókagötu 65. — Sími 1“90S.
6. september 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ J