Alþýðublaðið - 20.10.1966, Blaðsíða 8

Vletnammálið er ekfci á dagskrá
Allsherjarþingsins, en samt ihafa
allir ræðumenn talað um Vietnam
í utnræðum þeim, sem nú standa
sem hæst. Gerðar hafa verið ákaf
ar tilraunir til að binda endi 'á
fitj(rjöldina, og hefur U Thant
framkvæmdastjóri tekið virkan
þátt í þeim. Öll lönd heims segja,
að þessar friðurumleitanir séu mik
ilvægar, en enginn þorir að spá
nokkru um það, hvaða árangur
þær kunni að bera.
U Thant hefur árum saman reynt
að fá deiluaðila að samningaborð
inu, og skömmu áður en Allsherj
arþingið hófst, tilkynnti hann jafn
vel, að hann mundi se'gja af sér
ef samkomulag tækist ekki um
friðaráætlun, sem skyldi hefjast
með því að Bandaríkjamenn hættu
sprengjuárásum á Norður-Vietnam
Síðan skuli báðir stríðsaðilar draga
úr styrjaldaraðgerðum. Loks skuli
gengið til samningaviðræðna, og
segir U Thant, að Vietcong verði
að eiga aðild að þeim viðræðum.
En svo mikil er harkan á báða
bóga í þessu deilumáli, að jafn
vel hótanir U Thants virðast ekki
vega mjög þungt á metaskálunum.
í ljós kann að koma að hann 'hafi
þokað málunum í rétta átt, og
hann hefur að undanförnu, svo
að lítið hefur borið á, reynt að
fá Hanoi stjórnina til að fallast
á samningaviðræður samkvæmt
hugmvndum hans. En einnig er
ihugsanlegt, að sáttaumleitanir
hans missi marks.
★ FRUMKVÆÐI GOLD-
BERGS.
Umleitanir U Thants vöktu
greinilega kvíða með Bandaríkja
mönnum. Flest lönd heims töldu
tillögur hans fela í sér einhliða
gagnrýni á stefnu Bandaríkjastjórn
ar. Fæstir virtust gera sér grein
fyrir, að Hanoistjórnin á jafnerf
itt með að sætta sig við áætlun
hans og stjórnin í Washington. Ef
Bandaríkjamenn svöruðu ekki til
lögum hans á einhvern hátt, kynnu
Bandaríkin að einangrast á vett
vanigi Sþ, án þess að nokkuð hefði
miðað 'áfram í friðarátt.
Aðalfulltrúi Bandarikjanna hjá
Sþ, Arthur Goldberg, var í hópi
þeirra ráðherra stjórnarinnar, sem
litu svo á að grípa yrði til rót
tækra ráða. Hann vildi, að John
son forseti heimsækti Allsherjar
þingið og tilkynnti, að loftárásum
yrði hætt, eins og U Thant og
æ fleiri lönd telja nauðsynlegt í
því skyni að vinna bug á mótþróa
H-anoistjórnarinnar gegn samninga
viðræðum.
Hugmynd Goldbergs náði ekki
fram að ganga í bandarísku stjórn
inni, og hann varð að gera sig á
nægðan með annað og minna. En
það, sem hanln hafði fram að
færa á Allsíherjarþinginu, voru
engu að síður einlægar tillögur
um, að dregið yrði úr hernaðarað
gerðum í Vietnam í þeim tilgangi
að undirbúa jarðveginn fyrir frið
arviðræður.
Bandaríkjastjórn bauðst til að
Ihætta loftárásum, um leið og
Hanoistjórnin tilkynnti að einnig
yrði dregið úr styrjaldaraðgerðum
af hálfu Norður-Vietnammanna.
Einnig lagði hún til að báðir að
ilar flyttu herlið sitt frá Suður-
‘Vietmam undir alþ.jóðlegu eftir
liti. Síðan skyldi gengið til samn
imgaviðræðna, og kom greinilega
fram í tillögum Goldbergs, að
Bandaríkjastjórn er því ekki mót
fallin, að Vietcong eigi fulltrúa
í þessum viðræðum.
★ SKILYRÐI USA.
Tillögur Goldbergs voru upp-
haf nýrrar friðarsóknar Banda-
ríkjastjórnar, og gleðilegast er ef
til vill það, að hún hefur ekki feng
ið jafngífurlega auglýsingu og
fyrri friðarsókn þeirra, en það
gæti bent til þess, að meiri al
vara búi á bak við þessu sinni
Fyrst í stað voru undirtektir frem
ur dræmar, en smátt og smátt
virtust allir vera sammála um, að
Johnson forseti vildi í raun og
veru finna leið út. úr Vietnamharm
leiknum.
Saigt er að forsetinn fallist á, að
samið verði um vopnahlé, að er
lendar hersveitir verði smám sam
an fluttar frá Vifetnam, að he'r-
stöðvar verði lagðar niður og íéú
arnir fái að ákveða sitt eigið st.jórn
arfar, jafnvel þótt það leiddi til
alkommúnistísks eða hálfkommún
istísks stiórnarfars. Hins vegar er
einnig ljóst, að Jdhnson gietur
engan veginn sætt sig við það,
að Bandaríkjamenn dragi einhliða
úr stríðsaðgerðum. Jóhnson vill
að Hanoistjórnin komi til móts við
Bandaríkjamenn að þessu leyti.
Fulltrúar á Ailsherjarþinginu
hafa verið á báðum áttum í við
brögðum sínum. Johnson forseti
GOLDBERG: Ekki mótfalln-
ir aðild Vietcong- að friðar
. viðræðum
greinilega í þeim erindagjörðum
að leggja á það áherzlu, hve al-
varlegum augum hann liti málið.
Goldberg 'hefur sjálfur róið mikið
í fulltrúum hinna 120 aðildarríkja
Isamtakginna og gr«jinilega< lagt
kapp á að gera þeim ljóst að beri
þessi fi-iðarsókn ekki tilætlaðán á-
rangur verði hart lagt að forsetan
um eftir kosningarnar í nóvember
að færa stríðið ennþá meir út.
En engum blöðum er um það
að fletta, að mikillar óþolinmæði
gætir nú meðal bandarísku þjóðar
innar. Yfirmenn heraflans ög ráð
herrar stjórnarinnar eru síður en
svo á einu máli um að málamiðl
unartillögur þær sem Johnson
beitir sér nú fyrir, séu réttar.
★ VHíBRÖGÐ RÚSSA..
Svar Gromykos við tillögum
Goldberigs var sorglega neikvætt
En á það var bent. ef til vill mest
af bandarískri hálfu, að tillögur’
Goldbergs kynnu að hafa komið á
óvart í Moskvu, og því liafi Grom
yko ef til vill ekki gefizt tími til
að kynna sér þær nákvæmlega.
Síðan hafa ýmsar vísbendingar frá
Mo.skvu bent. í þessa 'átt. Johnson
er nú ekki bara kallaður hræsnari.
Nú er sagt af meiri raunsæi að
svna verði það 'í verki, sem sagt
er í orði. Og Gi’omyko gerði sér
ferð á hendur til Washington til |
að ræða við Johnson forseta. Að
’oknum þessum viðræðum var að
vísu mest rætt um möguleikana
á samkomulagi um bann við út
breiðslu kiarnorkuvopna. En í
alþjóðamáium stendur allt í nánu
samband’" hvað við annað.
Og ef í ljós kemur að áfram
miðar í samkomulagsátt með Rúss
um og Bandaríkjamönnum í af-
vopnunarmálunum. má túlka það
sem svo. að horfur á samkomu
lagi liafi einnig aukizt í Vietnam
málinu. sem er mun áþreifanlegra
vandamál.
En það eru einmítt Rússar frem
ur en nokkrir aðrir, sem geta
talið Hanoistiórnina á að taka þátt
í samningaviðræðum. En þetta
Frá stríðin u í Vietnam.
heimsótti U Thant í New York, Framiiald á 15. sáðu
8 20. október 1966 - ALÞÝÐUBLAÐÝÐ
p íltOAiSUaýd;; • ddfií. iðíiötJlo L