Alþýðublaðið - 30.10.1966, Blaðsíða 13

30. október 1966 - Sunnudags ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ff *
Hve. tiggur í
gröf'm:nni?
(Who is buried in my Grave?)
Alveg sérstaklega spennandi og
vel leikin, ný amerísk stór_
mynd með islenzkum texta. Sag
an hefur verið framhaldssaga
Morgunblaðsins.
Bette Davis,
Kárl Malden.
Bönnuð börnnm innan 16. ára.
Sýiid kl. 7 off 9,15.
Marnie
Duel
beuond
the
Rio ,,
Grande
■» eventyríig
spœndende
med FARVEFILM
í fótspor Zorros-
Sýnd kl. 5.
Bönnuð börnum.
SONUR ALI BABA
Sýnd kl. 3.
Spennandi Alfred Hitolicock lit-
mynd.
Aðalhlutverk:
Sean Connery
Fippi Hedren.
ÍSLENZKUR TEXTI.
Sýnd kl. 9.
Bönnuö börnum.
Skíöa-Party
Sýnd-.kl.. 7.
Áþessum vetri er í ráði að flytja Messu
í D-dúr op. 123 „Missa Solemnis" eftir
Beethoven.
Nú vill svo til, að nýkomnar eru út
tvœr hljómplötuútgáfur af verkinu, sem
tveir heimsfrægir hljómsveitarstjórar
stjórna. Má því ætla, að hljómplötuunn-
endur velti því fyrir sér í hvorri útgáfunni
þeir laafa í hyggju að kynnast verkinu, áð-
ur en þeir heyra hinn íslenzka flutning
þess því að enginn nýtur tónverks til
fulls, sem hann ekki þekkir eða hefur
hlustað vel eftir.
Ummæli um útgáfurnar liafa birzt í
enska tímaritinu Gramophone og er stuðzt
við þau í þessu greinarkorni.
Önnur útgáfan, sem hér verður gerð að
umræðuefni, er frá His Masters Voice þar
sem verkið er flutt af Elisabethu Söder-
ström (sópran). Mörgu Höffgen (contralto),
Waldemar Kmentt (tenor), Martti Talvela
(bassi), Nýja Philharmoniukórinum (kór-
stjóri Wilhelm Pitz), Nýju Philharmoniu-
hljómsveitinn, Ottó Klemerer stjórnar.
Hin er frá Deutche Gramophone með
Gundulu Janovvitz (sópran), Christu Lud-
wig (eontralto), Fritz Wunderlich (tenor),
Walter Berry (bassi), Vínar-Singverein,
Philharmóníuhljómsveit Berlínar, stjórnað
af Herbert von Karajan. Tvær plötur hvor.
Svo segir í grein Desmond Shawe-Tay-
lors í Gramophone: Þótt margt sé ólikt um
útgáfur þessar, eru þær báðar mjög til-
komumiklar og hvor um sig einstætt tón-
listarafrek. ímyndum okkur, að gagnrýn-
ándi dveldist ótruflaður í heila viku og
gerði ekkert annað en bera saman þessi tvö
verk — hvílíkur sælutími. — En hvers yrði
hannvísari? í stuttu máli sagt leggur Kara-
jan meira upp úr því að gera einstök atriði
áhrifamikil, en Klemperer leggur meiri á-
herzlu á heildarbyggingu tónverksins. í
meðferð Karajans ber meir á skærri tón-
fegurð, en sú túlkun hefur bæði kost og
löst.
Til dæmis er upphaf Kyrie-Christe-
Kyrie kaflans fullt yndisþokka og jafn-
vægis hjá Karajan, en vantar hátign og
stórfengleik Klemperes. í , Et incarntus
est“ kæfir Karajan tenórraddirnar svo, að
þær verða að hvísli — sem eru fyrir hann
táknrænar öfgar á stað,' sem Beethoven.
merkir einfaldlega piano diminuendo —
þarna fellur mér betur í geð hrein og
bein meðferð Klemperers. Á næstu síðu
er hins vegar mezza voce, þar sem einsöngv
ararnir fjórir koma inn, svo snilldarlega
meðfarin, að hátíðlegur innblástur Bet-
íiovens næst með allri sinni dulýðgi — þar
sem flautuhljómurinn, sem tákna á heil-
agan anda, stígur og hnígur.
Þessi mismunur er mjög einkennandi fyr
ir útgáfurnar. Einstaklingarnir hjá Karaj
an hafa yfirburði, einsöngvararnir eru betri
í heild, en það var ekki ætlun Beethov-
ens, að einsöngvararnir væru sérstæð lög,
sem klyfu sig út úr heildinni, heldur eru
þeir gífurlega þýðingarmiklir fyrir heildar
svip verksins. Einsöngsraddimar eiga að
falla saman hver við aðra og kórinn í heild
og tengja hinn tilfinningaríka texta skír-
leika og hreinleika hljóðfæranna. Einsöng-
vara Klemperers vantar hins vegar þennan
nauðsynlega skírleika. Söngtækni þeirra
Söderström og Höffgen er of reikandi eða
óviss og hæg fyrir þessa tónlist. Þótt
Kmenett sé ekki mjög hugmyndaríkur,
þar sem hlutverkið býður upp á mest til-
þrif, í „et homo factus est“, ber hann af
þegar á allt er litið. Talvela beitir djúp
um bassa sínum vel í upphafi Agnus dei,
en er annars staðar holur og’mishljónui.
Þetta kemur mest fram í kaflanum Bene-
dictus. Þar hljómar kvartettinn harla ó-
þægilega.
Fiðlueinleikarans Benedictus er á hvorug
um plötunum getið (ég geri ráð fyrir, að
hann sé Hugh Bean hjá HMV) það er
skaði, því að hans hlutur er eins mikil-
vægur og hægur kafli í stórum konsert,
hann er og lengri en í sambærilegum verk-
um ö'ðrum. Enski fiðlarinn leikur fagurlega,
en tónn Þjóðverjans er, eftir hljóðritun-
inni að dæma, fyllri og mýkri; og þar sem
einsöngvararnir (Janowitz, Lydwig, Wunder
lich, Berry) eru svo aðdánlega samstilltir
sem raun ber vitni er þessum löngu,
himinfögru hugleiðingum (einhverjum al-
fegurstu mannanna verkum) borgið í flutn
ingi þeirra. Þá er ótalinn sá hluti verksins,
yfirtakslegur vegna hreinleika einsöngvar-
ans í hina hægu og dregnu. tóna Credos-
ins með sínum Jakobsstigum rísandi og
hnígandi. Hér, sem annars staðar í verkinu,
er hinn styrki tónn og þokkafulla fram-
setning Gundulu Janowitz æ til yndis, allt
frá því hún kemur fyrst fram og ljómar
af rödd hennar, þegar kórinn syngur undir
„Kyrie“, þar til hún syngur í lokin lang-
dregið háa-A í Dona nobis pacem.
Karajan
Karajan, en ekki Klemperer notar kór-
inn, en ekki einsöngvana í Pleni sunt
Coeli“ og „Osanna" þáttum Sanctus kafl-
ans. Það er reyndar erfitt að hugsa sér
annað en það hafi verið ætlun Beethov-
ens. Ef svo var ekki, hvað var hann þá eig
inlega að hugsa, þegar hann merkti leik
lljómsveitarinnar og orgelsins með styrk-
leikanum sf, f og ff. Bæði Lundúna- og
Vínarkórinn eru svo ágætir, að ekk'i 'eitti
af fullri viku til að gera upp á milll
þeirra einna. Sópranar beggja ráða full-
komlega við hina háu tóna, sem fyrlr þá
eru lagðir án lieyranlegs erfiðis, þótt þeir
hafi eflaust hljómað enn fegurr í sálareyra
höfundarins. Ekki er efi á því, að því oftar,
sem við leikum þessár liljómplötur þvi
meir eykst þakklæti okkar fyrir stórfeng-
leik og alvöruþunga Klemperers. Engu að
síður hlýtur liin ljómandi tónfegurð Karaj
ans upptökunnar og yfirburðir einsöngvar
anna hans að vekja aðdáun okkar og vega
upp á móti því sem á vantar í heildarsain-
ræmi.
Fjársjóðurinn í Silfurgjá
Endursýnd kl. 5.
KÖ.BAyioÆSBI.O
Til fiskiveiða fóru
(Fládens friske fyre)
Bráðskemmtileg og vel gerö
ný, dönsk gamanmynd af snjöl)
ustu gerð.
Dirch Passer — Ghita Ndrby.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Síödsta sinn.
Barnasýning kl. 3.
ROBINSON CRUSO
Próf við Há-
skóla íslands
I upphafi haustmisseris hafa eft
irtaldir stúdentar lokið prófum við
Háskóla íslands:
Embættispróf í gpðfræði- Jón
Eyjólfur Einarsson. Kandídatsprófi
í íslenzkum fræðum.: Aðalsteinn
Davíðsson. Kristinn Kristmunds-
son. B. A.-próf. Unnur A Jónsdótt
ir íslenzkupróf fyrir erlenda stúd
enta: Lydia Lass.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ vantar blaðaburðar-
fólk í eftirtalin hverfi:
Miðbæ, I. og II.
Hverfisgötu, éfri og neðri,
Laugarneshverfi
Laufásveg
Laugarás
Laugarteig
Kleppsholt
Sörlaskjól
Laugaveg neðri
Skjólin
Lönguhlíð
Hringhraut
Tjarnargötu
Miklubraut
Laugavegur efri
Seltjarnarnes I.
Bfæðraborgarstíg.
Alþýðuhlaðið sími 14900.