Alþýðublaðið - 30.10.1966, Blaðsíða 7

30. október 1966 - Sunnudags ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Súezstríðið 1956
Framhald af 2. síðu.
náð á sitt vald ey.iunnm við
mynni Akabaflóans og tryggt
sér þannig frjálsa skipaumferð
um flóann, ísraelsmenn voru því
orðnir fúsir til að fallast á vopna
(hlé, jafnvel áfjáðir í það,
auðvitað að því tilskyldu að Eg-
yptar féllust á hið sama. Þegar
Bretar og Frakkar komust að
þessu urðu þeir ókvæða við, og
Ben Gurion var fenginn til að
setja skilyrði fyrir; vopnahléi,
sem ekki var víst að Egyptar
gætu fallizt á. En greinilegt var
þó, að ísraelsstjórn vildi semja
frið og óvíst, hve lengi hún
fengist til að halda leiknum
gangandi.
Þessa sömu daga fór andúð á
aðgerðum brezku stjórnarinnar
að magnast í Bretlandi sjálfu.
4. nóvember var tilkynnt áf-
sögn Nuttings hermálaráðherra,
en hún hafði verið ráðin áður en
ófriðurinn hófst. Fjörtíu þing-
menn ílialdsflokksins tóku að
undirbúa mótmælaaðgerðir gegn
stjórninni og embættismenn utan
ríkisráðuneytisins létu sífellt
betur og betur í ljósi efasemd
ir sínar. Gaitskell foringi stjórn
arandstöðunnar hélt uppi hörð
um árásum á stjórnina alia vik
una og kröfur hans um, að Ed
en segði af sér, féllu með hverj
um deginum í betri jarðveg.
í dögun 5. nóvember, svifu
600 brezkir og 487 franskir fall
hlífarhermenn til jarðar rétt
utan við Port Said. Þessar að
gerðir tókust að óskum og var
borgin umkringd. E1 Moguy yf-
irmaður egypzka setuliðsins í
borginni féllst á að hefja við-
ræður um vopnahlé síðdegis
sama dag en Nasser bannaði
honum að gefast upp og varð
ekkert af hví að sinni. Um kvöld
ið sendi Búlganín, forsæt.isráð-
herra Sovétríkjanna harðorðar
orðsendingar til Edens, Mollets
og Ben Gurions og hótaði, að
Sovétríkin væru reiðubúin til
að hrekja þessi ríki burt úr
Egyptalandi með öllum tiltæk
um ráðum, ef þau létu ekki af
innrásarstyrjöld sinni. Samtímis
sendi hann Eisenhower Banda-
ríkjaforseta orðsendingu, þar
sem hann stakk upp á að Banda
ríkin og Sovétríkin tækju hönd
um saman um að stilla til frið
ar á Suezsvæðinu. Ástæða þess
að Sovétríkin brugðu ekki við
fyrr, hefur að sjálfsögðu verið
að þau voru bundin í báða skó
í Ungverjalandi, þar sem mik-
inn herafla þurfti til að bæla
niður uppreisnina, sem stóð ein
mitt þessa sömu daga.
Þótt sjálfsagt þætti að taka hót
unum Sovétríkjanna með nokk
urri varúð, var engan veginn úti
lokað að þau blönduðu sér í ó-
friðinn, sérstaklega þar sehi það
var nú runnið upp fyrir þeim,
að Bandaríkin studdu ekki banda
menn sína í þessu máli, og þann
ig var ástandið orðið enn ó-
tryggara, þegar flutningaskipin
frá Möltu komu loks til Port Said
á nákvæmlega réttum tíma að
morgni þess 6. Með birtingu
'hótfst skojíhríð t böij?ina, op
klukkan 4.50 árdegis stigu fyrstu
brezku hersveitirnar á land.
SSÍriðdrekarsv jíitir fyliídu ftist
á eftir og inann skamms höfðu
Bretar náð öruggri fótfestu á
liafnarsvæðinu. Þeir náðu sífellt
meiru af borginni á sitt vald, eft
ir því sem leið á daginn, og
síðdegis var tilkynnt, að egypzku
hersvéitirnar í borginni hefðu
gefizt upp Þá var brezka hern
um stefnt suður á bóginn í átt til
Suez. En um kvöldið var til
kynnt að brezka stjórnin hefði
fallizt á vopnahlé frá og með
miðnætti. Þá voi^u framsveitir
Breta aðeins komnar til þorps
ins E1 Cap 32 kílómetra sunnan
við Port Said. Súezskurðurinn
var þá enn í 130 km. f.iarlægð.
Ástæður þess að brezka ríkis
stjórnin lét undan tilmælum
Sameinuðu þjóðanna og fyrir-
skipaði vopnahlé 6. nóv. voru
margar, og mönnum kemur ekki
saman um hvar hafi verið þyngst
á metunum. Átyllan, er notuð
liafði verið til að grípa til vopna,
var ei lengur fyrir hendi, þegar
öllum átökum milli ísraelsmanna
og Egypta var raunverulega lok
ið, og þetta hafði áhrif á afstöðu
manna eins og Lloyds og Butlers
sem raunar höfðu verið andvígir
fyrirtækinu frá upphafi. Þá hafði
óttinn við hernaðarafsk’pti Rússa
sjálfsagt sitt að segja og enn
fremur er líklegt að versnandi
heilsa Edens hafi haft áhrif á .
niðurstöðuna. Úrslitum hefur þó
kannski ráðið versnandi fjárhags
staða landsins. Sala á sterlings
pundi bafði aukizt mikið í New.
York allt frá því að úrsíitakost
irnir voru settir, þótt Englands
banki gerði ráðstafanir til að
leyna. umbeiminn því. Þá viku,
sem ófriðurinn stóð, hafði gull
forði -landsins minnkað um 280
milljónir punda, og MacMillan
fjármálaráðherra, er áður hafði
verið manna mest fylgjandi vald
beitingu, vaknaði nú eins og af
draumi. Hann lýsti því yfir, að
ÚLUVÉLIN
1'
í | ^
?i£ jf
!l í * ■
er eina kúluvélin í heimi
IBM KÚLUVÉLIN án stafLeggja. Ánvagns.
Aðeins l.ítiL, Lett LetuíkuLa.
IBM KÚLUVÉLIN ér með ásláttargeymsLu.
IBM KULUVELIN tekur minna pláss heldur
en venjpleg ritvel.
IBM KULUVELIN getur vélritað 15,5.sta'fi
á sekundu.
|BM KULUVÉLIN þreytir minna. Fisléttur
ásLáttur, Lágvær, engin vagnfærsLa.

Eí þér hafið ekki skrifað á IBM kúluvélina
ættuð þér að reyna hana. - Sýnisvél á staðnum.
OTTO A. MICHELSEN
|\/| L, KLÁPPARSTIG 25-27 - SIMl 20560
'A 1SLANOI
7
hann mundi segja af sér, væri
vopnahlé ekki komið á undir eins
Og raunverulega voru það Banda
ríkin, sem þarna tóku af skarið,
því að þau neituðu að styðja
beiðni Bretlands um lán hjá A1
þjóðabankanum til styrktar pund
inu, nema vopnahlé yrði komið
á.
Strax og brezka stjórnin hafði
tekið ákvörðun um þetta efni,
hringdi Eden í Mollet og skýrði
.honum fr.á ákvörðuninni. Moll
et og raunar öll franska stjórn
in vildi lialda ófriðnum áfram,
þar til Súezsvæðið hefði verið
tekið herskildi, en Frakkar géíu
ekki haldið ófriðnum áfram án
Breta Franskir hernaðarfræðing
ar veltu mjög fyrir sér þeim
möguleika að halda áfram við>
hlið ísraelsmanna einna, en þess
ar ráðagerðir allar strönduðu á
því blandaða herstjórnarformi,
sem hafði verið tekið upp í byrj
un. Aðgerðir Breta og Frakka
höfðu verið svö mjög samræmd
ar, að hvorug þjóðin gat haldið
áfram án hinnar, nema ölluin
áætlunum væri gerbreytt, en það
leyfði hvorki tíminn né styrj
aldaraðstaðan.
Súezstyrjöldin fór illa með Ed
en. Heilsa hans hafði verið slæm
áður og hrakaði nú ört, og bæði
það og sú gagnrýni, sem hann
hafði orðið fyrir varð þess vald
andi, að hann sagði af Sér í bvrj
un ársins 1957 og MacMillan.
tók við st.iórnartaumunum. Og
gagnrvninni á Eden hefur enn
ekki linnt, óg næstu vikur má
búazt við að hún blossi upp á
ný, þegar Suezmálið kemur til
umræðu í brezka þinginu. Eink
um er það samstaða stjórhar
hans og frönsku stjórnarinnar
við ísraelsmenn, sem veldur því
að málið er niuaftur tekið á.dag
skrá á. tíu ára afmælinu. Eden.
og ráðherrar hans hafa nefni
lega alltaf neitað, að þeir hafi
vitað fyrir um :nnrás, Israels-
manna í Egyntaland og beir hafa
borið á mót.i því að íum sam
særi væri að ræða. Nú virðist,
hinsveear berleea komið á dag
inn, að þær vfirlvsingar hafa yer
ið gefnar gegn he'tri vitund.,
Annars hefur Eden sætt gagn
rýni fyrir flest í sambandi yið
betta mái. Hann hefur til dæmis
bæði verið gagnrýnnedur fyrir að
befja ófriðinn ttt fyrir að ljúka
h.onum. Churchill. sem lá sjúk
ur í Suður-Frakklandi. bessa' ör
lagaríku dasa. sagði til dæmis
um máiið: ..Ég er ekki viss um
að ég hefði þorað að hefíast:
handa. En ég er viss um að ég
hefðí aldrei borað að hætta við
hálfunninn hlut.“
Simar 15014 — 11325 — 1918$
a