Dagur - 06.11.1997, Side 5

FIMMTUDAGUR 6 .NÓVEMBER 1997 - 21
MENNINGARLÍFIÐ í LANDINU

Kaffileikhúsið: Revían í den, gullkorn úr gömlu reví-
unum.
Höfundur handrits: Guðrún Asmundsdóttir.
Leikstjórar: Guðrún Ásmundsdóttir og Hákon Leifs-
son.
Höfundur hreyfinga: Helena Jónsdóttir.
Ljósahönnuður: Ævar Gunnarsson.
Frumsýnt í Hlaðvarpanum 19. október.
Það er vel til fundið hjá Kaffileikhúsinu að láta reyna á
lífsmátt gömlu revíanna. Þær eru ekki ómerkur menn-
ingarspegill síns tíma. Byrjað var að Ieika revíur í Reykja-
vík á þriðja áratugnum og blómaskeið þeirra var fram
yfir stríð. - Það er ekki rétt sem fram hefur komið að
Spánskar nætur 1923 hafi verið fyrsta revían, hún mun
hafa verið Allt í grænum sjó 1913.
Leikhópar Bláu stjörnunnar stóðu fyrir vinsælum sýn-
ingum. Maður kannast við nöfnin: Allt í lagi lagsi, Forð-
um í Flosaporti og svo framvegis. Annars mun það vera
hirðusemi einnar hinna gömlu góðu leikkvenna revíunn-
ar að þakka, Áróru Halldórsdóttur, að varðveist hefur svo
mikið af revíunum og hefur Guðrún Asmundsdóttir not-
ið þess nú þegar hún skilar þræðinum áfram í samvinnu
við yngra fólk. Til er dálítil söguleg athugun á þessari
leikstarfsemi þar sem er ritgerð eftir Pál Baldvin Bald-
vinsson í Skírni fyrir allmörgum árum, og má vísa til
þess. - Revíurnar gömlu voru að vísu fullar af Iéttvægum
bröndurum, sem kannski skiljast ekki fullvel nú á dög-
um. Samt er rangt að segja að þær séu eintómt grín,
heldur er líka í þeim fólgin ádeila. En háðsádeila í
gömlu revíunum var allajafna fáguð, alls ólík þeim
ruddaskapsem nú er stundaður, til að mynda af Spaug-
stofunni, og jaðrar við mannskemmdir, - að ekki sé
minnst á þá kímnigáfu sem lýsir sér í því að draga dár að
altarissakramentinu.
Tímaskekkjur
En hvað um það: tímarnir breytast, og auðvitað höfum
við ekki alltént forsendur til að meta gamlar revíur. Það
var líka sannast niála um þau atriði sem Guðrún As-
mundsdóttir hefur tínt til í sýningu Kaffileikhússins, að
þau reyndust misskemmtileg. En eldri leikurunum á
sýningunni, Guðrúnu sjálfri og Rúrik Haraldssyni, tókst
býsna vel að hlása lífi í sín atriði. Hinir yngri, Aldís
Baldvinsdóttir og Hákon Leifsson, áttu ekki eins gott
með að komast í samband við efnið. Aldísi hef ég ekki
séð leika árum saman og Hákon aldrei, enda er hann
ekki leikari heldur tónlistarmaður. Bæði komu allvel fyr-
ir þótt þau stæðu í skugga hinna eldri.
Guðrún hefur sett þetta þannig upp að varpað er á
tjald gömlum Reykjavíkurljósmyndum
samhliða því að atriðin renna fyrir sjónir
áhorfendanna og hún flytur skýringar.
Stundum er gaman að þessu, en annars
staðar var áberandi misræmi milli text-
ans og myndanna, tímaskekkjur. Svo var
líka í söngnum, hvað á það að þýða að
láta Latínuskólapilta frá því snemma á
öldinni syngja lýðveldishátíðarljóð
Huldu? Hinn sögulegi rammi sem sýn-
ingunni er settur var þvf nokkuð bjagað-
ur. Það var raunar engu Iíkara á frum-
sýningu en sýningin væri ekki fullæfð og
því óþarfir hnökrar á henni.
Það sem lengst hefur lifað af revíunum eru einstakir
söngvar sem áttu hylli sína að þaltka flutningnum. Hver
man ekki eftir söng Nínu Sveinsdóttur, Það var um alda-
mótin, um vífið á Skálkaskjóli tvö? Sá söngur kom hér
líka og var vel fluttur af Guðrúnu Ásmundsdóttur, þótt
erfitt sé að keppa við Nínu.
Kaimski frekar fyrir eldra fólk?
Annars er ekki ástæða til að telja hér einstök atriði.
Sums staðar er fjallað um atburði sem enn eru mörgum
kunnir, þökk sé ritum eins og Öldinni okkar. Þannig er
um afhjúpun Sigurðar Magnússonar á Láru miðli sem
fræg varð, þótt ekki aftraði hún Láru frá að halda áfram
miðilsstarfsemi, hún færði sig aðeins um set norður á
Akureyri. Skop um miðla var vinsælt á sínum tíma og
mætti sjálfsagt útfæra það nú með spíritistum og uppi-
haldsmönnum geimvera, - gott ef þeir reka ekki skóla til
að útbreiða kenningar sínar.
Sýningin í Kaffileikhúsinu var alllöng. Fyrir utan leik-
arana fjóra sem áður voru nefndir verður að geta um
góðan hlut Carls Möllers pínaóleikara, sem reyndar tók
fullan þátt í sumum atriðum, til dæmis
fyndnu atriði þar sem hann bregður sér í
hlutverk ungbarns í vagni. - Rúrik Har-
aldsson fer hreinlega á kostum. Hann
syngur til dæmis, ásamt Guðrúnu söng-
inn fræga um manninn hennar Jónínu
hans Jóns. Rúsínan í pylsuendanum var
svo lokaatriðið þar sem Rúrik bregður
sér í gervi roskinnar saumakonu. Þar gat
að líta skopleik af því tagi sem lengi má
leita að öðrum eins.
Ekki bar á öðru en gestir í Kaffileik-
húsinu skemmtu sér vel á sýningunni á
sunnudagskvöldið, en áberandi í hópi áhorfenda sýndist
mér miðaldra fólk og eldra. Það á eftir að koma í Ijós
hvort yngri kynslóðin, vön groddahúmor nútímans, kann
að meta þetta létta spaug um borgarastéttina í Reykjavík
á fyrri hluta aldarinnar.
Hvað á það að þýða að
láta Latínuskólapilta
frá því snemma á öld-
inni syngja lýðveldis-
hátíðarljóð Huldu?
Frönsk orgeltónlist
Haukur
Ágústsson
skrifar
Laugardaginn 1. nóvember
bauð Listvinafélag Akur-
eyrarkirkju til tónleika í
kirkjunni. A efnisskrá voru
orgelverk eftir frönsk tón-
skáld. Við orgelið var Björn Steinar Sól-
bergsson, orgelleikari Akureyrarkirkju.
Fyrra verkið á tónleikunum var Suite
de Ueme ton efir Louis-Nicolas Clé-
rambaúlt, sem var að hluta til samtíðar-
maður J. S. Bachs. Verkið er í sjö köflum.
Það ber svipmót síns tíma og má heyra í
því þætti, sem einkenna tímabilið svo
sem fúgíska úrvinnslu í köflunum Duo og
Trio og víðar. Einnig notar tónskáldið
flúrnótur mikið eldd síst í öðrum kafla,
Duo, svo títt var um tónskáld samtíma
hans. Verkið er þrungið lífi og fjöri, ekki
síst fyrsti kaflinn, Plein jeu, og Iokakafl-
inn, Caprice sur les grands jeux. Björn
Steinar Sólbergsson lék verkið vel og af
miklu öryggi.
Franskir dagar og tónlist
Síðara verkið var hið magnaða verk
Marcels Duprés, Prelúdía og fúga í H-
dúr op 7 nr. 1. Þetta verk er nútímalegt
að gerð. Það er afar skemmtilegt áheyrn-
ar. I prelúdíunni notar tónskáldið áleitinn
síklifanda, sem gefur kaflanum drífandi
hlæ, en er aldrei leiður eyranu og fellur
fagurlega að öðrum röddum. Fúgan bygg-
ir á Iöngu stefi, sem unnið er af mikilli
færni og nákvæmni. Björn Steinar
Sólbergsson lék þetta verk með brag þess,
sem kann gjörla til verka. Við flutninginn
beitti hann getu hins glæsilega orgels
kirkjunnar markvisst til þess að auka hrif.
Ur varð eftirminnileg túlkun, sem
ánægjulegt var að njóta.
Tónleikarnir laugardaginn 1. nóvember
voru haldnir í tengslum við franska viku,
sem staðið hefur á Akureyri, og voru
lokaatriði hennar. A þeim sýndi Björn
Steinar Sólbergsson, orgelleikari, enn
einu sinni, hve handgenginn hann er
franskri orgeltónlist. Þessa hafa áheyr-
endur á tónleika hans iðulega fengið að
njóta. Hann hefur verið ötull að kynna
þessa tónlist og er það þakkarvert, ekki
síst til mótvægis við þá þýsku og dönsku
hefð á sviði kirkjutónlistar, sem hefur
verið hvað mest ráðandi hér á landi
framundir olckar tíma.