Dagur - 19.12.1997, Blaðsíða 2

2—FÖSTVDAGVR 19.DESEMBER 1997

FRÉTTIR
Um 35. hvert bam
getið á Lansamuit
Þó nokkrar konur eru nú
þungaðar eftir smásjár-
frjóvganir sem hófust hér
sl. vor og eru nýr mögu-
leiki fyrir konur sem áður
þurftu að fá gjafasæði.
Um 120 börn á ári eru nú getin á
glasafrjóvgunardeild Landspítalans
eða í kringum 1 barn af hverjum 35.
sem fæðast í landinu. Það slagar hátt
í að eitt barn í hverjum stórum bekk í
grunnskóla sé glasabarn. Nýjasta
tæknin eru smásjárfrjóvganir, sem
hófust hér í maí í vor og hafa opnað
nýja Ieið íyrir konur sem áður áttu
varla aðra möguleika en tæknifrjóvgun
með gjafasæði. „Þetta opnaði þannig
nýjar dyr fyrir dálítið stóran hóp fólks
og ýtir gjafasæðinu til hliðar í nokkuð
mörgum tilfellum, sem mér finnst gott
mál,“ sagði Þórður Oskarsson yfir-
læknir. Hann segir þó nokkrar þungan-
ir þegar hafa orðið með þessari aðferð.
Smásjárfrjóvgun getur komið til
bjargar í þeim tilfellum þegar sæðis-
frumur eru til staðar en samt of fáar til
glasafijóvgunar. Við glasafrjóvgun seg-
ir Þórður að um 100.000 sæðisfrumur
séu settar í glas með hverju eggi og síð-
an beðið eftir að það frjóvgist. Við smá-
sjárfijóvgun sé aðeins einni sæðis-
frumu stungið inn í hvert egg, með ör-
mjórri nál. Um helmingur þeirra geti
frjóvgast.
Þegar þessi börn eru komin i grunnskóla má gera ráð fyrir að einn í hverjum bekk verði getinn á
Landspitalanum.
Biðlistamir að styttast
Frysting fósturvísa hófst hér vorið
1996 og framkvæmd fyrir 25 pör á ár-
inu. Tvær kvennanna komu í fóstur-
færslu síðari hluta ársins og varð önn-
ur barnshafandi.
Að sögn Þórðar eiga um 10-15%
para við einhvern vanda að etja og leita
sér aðstoðar. Það þýði þó ekki að allur
sá Ijöldi fari í einhvers konar tækni-
frjóvgun. Eftir stækkun glasafrjóvgun-
ardeildar í fyrrasumar segir hann af-
köst hennar hafa aukist og biðlistana
því verið að styttast.
Nær 270 pör í „glasameðferð“ í
fyrra
Alls 266 pör byrjuðu meðferð hjá
deildinni á síðasta ári, samkvæmt árs-
skýrslu Ríkisspítala. Egg fékkst frá 229
konum (86%) og 217 fósturfærslur
voru framkvæmdar, sem í liðlega
helmingi tilfella (111) leiddi til
klínískra þungana. I um Ijórðungi til-
fella verður um tvíbura að ræða. Ymis-
legt getur þó enn komið fyrir, því Þórð-
ur reiknar með að kringum 100 börn
líti dagsins ljós árlega í kjölfar glasa-
frjóvgana.
í þó nokkrum tilvikum dugar tækni-
sæðing. Þórður segir það miklu viða-
minni og einfaldari aðgerð. Hún sé því
oft reynd fyrst, kannski í 3-5 skipti, til
að ganga úr skugga um hvort konan
þurfi á glasafrjóvgun að halda, sem sé
miklu meira og kostnaðarsamara mál.
Tæknisæðing sé þó einungis möguleg
ef eggjaleiðarar konunnar eru í iagi.
- HEI
FRÉTTAVIÐ TALIÐ
Pottveijar ræddu í gær
um erfiðleika sjálfstæðis-
manna í Rcykjavík við að
koma saman sómasamleg-
uin lista fyrir borgarstjórn-
arkosmngamar í vor. Menn
voru samtnála um að vafasamt
gæti veriö fyrir flokkinn að
setja Guðrúnu Pétursdóttur, þá
annars glæsilegu konu, í 8. sæti
listans til að keppa við Ingi-
björgu Sólrúnu. Allir voru sant-
mála um að henni yrði núið því
um nasir að hafa gefxst upp í
forsetaframboöinu og þar með væri hún komin í
vöm í kosningabaráttunni. Og ekki bara það.
Kosningasérfræðingar sjálfstæðismanna
uppgötvuðu sér til skelfingar að mcnn myndu
líka segja að Markús Öm hafi gefist upp sem
borgarstjóri og spyrja: Hver gefst upp næst?.
Guðrún
Pétursdóttir.
En það er víðar en í Reykjavík
sem framboðsinálin em í deigl-
umii. Oddviti hins sameinaða
lista vinstrimamia á Akureyri
hefur emi ekki verið nefndur,
en ljóst er aö báðir fulltrúar
Allaballa ætla að draga sig í hlé
í bæjarmálapólitíkinni, þau Sig-
ríður Stefánsdóttir og Heimir
Ingimarsson. Allaballar eiga þó að fá efsta mami
á listanum og lengst af liefur nafn Ásgeirs Magn-
ússonar verði nefnt sem h'klegast. Nú heyrast
hins vegar líka nöfn Þrastar Ásmundssonar og
Sigrúnar Sveinbjamardóttur, en þau voru bæði á
G-listanum síðast..
Á bak við hvem stjómmála-
mann er kona. Tómas Ingi 01-
rich fékk ömgglega marga með
sér þegar hann kvartaði á Al-
þingi í vikunni yfir því að ekki
gengi hvemig löggan klippti af
bíluin númerin án viðvörunar.
Þetta ergelsi á sér eðilegar rætin.
Kona Tómasar Inga varð nefni-
lega íyrir þessu „óhappi" á dögunum. Á heimil-
inu er mikill skilningur á vandamálinu, sem
sagt...
v_
Þröstur
Ásmundsson.
Einar Stefáns-
son
forseti læknadeildar HÍ.
Mikil upplausn erí stétt
lækna á íslandi og margir
unglæknar aðflýja land.
Einar Stefánsson, augti
læknirog deildarforseti
Læknadeildar Háskóla ís-
lands, hefur áhyggjur af
samkeppnisstöðu íslands nú
og í næstu framtíð.
Þriðjiingur lækna eriendis
- Er ísland að verða óviðunandi starfs-
umhverfi fyrir lækna og ástæða til að ótt-
ast læknaleysi vegna flótta til útlanda?
„Það er vissulega ástæða til að hafa
áhyggjur af þróuninni. En íslenskir læknar
eru á þrettánda hundraðið talsins og af
þeim starfa milli 400 og 500 erlendis. Það
má segja að allir íslenskir læknar starfi ein-
hvern hluta starfsævi sinnar erlendis og að
læknastarfið hér sé óvenjulegt fyrir það
hvernig það er hluti af alþjóðlegum vinnu-
markaði. Af læknum eru unglæknar hreyf-
anlegasti hópurinn og margir þeirra hafa
ætlað sér til útlanda á næstu árum. Það jiarf
ekki mikið til að hreyfa við þessu, þannig að
þeir fari kannski árinu fyrr en til stóð."
- Þú nefndir þróun. Hefur starfsum-
hverfið á Islandi þróast í neikvæða átt á
undanförnum árum?
„Það hefur verið umtalsverður vandi í
nokkuð mörg ár að fá menn hingað til starfa
frá útlöndum. Þetta hefur gengið upp og
ofan, stundum vel en að undanförnu höfum
við Ient í vaxandi erfiðleikum. Þetta snýr að
samkeppnisstöðu okkar hér á íslandi, bæði
hvað kjör varðar, starfsumhverfi og síðan
umtal eða ímynd heilbrigðisþjónustunnar -
sem sett hefur niður undanfarin ár eins og
alþjóð veit. Þessi atriði eiga öll þátt í vand-
anum sem við er að glíma."
- Lattdlækttir hefur nefnt að hugsan-
lega sé ástæða til að endurskoða Nutner-
us Clausus eða inntökutakmörk í lækna-
deild Háskólans. Myndi það breyta ein-
hverju?
„Núna er miðað við að útskrifa 36 lækna
á ári og stundum rúmlega það. En jjegar
menn meta þörfina á endurnýjun í stéttinni
sýna niðurstöðurnar yfirleitt 15 til 20
lækna. Við erum þvf að útskrifa tvöfaldan
þann kvóta og alls ekki hægt að segja að við
séum að mennta of fáa lækna. Um leið ligg-
ur fyrir að þriðjungur lækna starfar erlend-
is. Háskólinn hefur vart efni á að auka
fjölda læknanema og þó það yrði gert er
vafamál að það leysi mikinn vanda. Höfuð-
málið er að halda í þetta fólk sem er þó að
útskrifast."
- Helgi Helgason aðstoðarlæknir hefur
sagt að þótt ástandið sé erfitt núna tnegi
búast við verulegutn vanda eftir fjögur til
fitnm ár, tniðað við núverandi nýliðun og
flótta til útlanda?
„Það er erfitt að spá. Eins og ég sagði þá
óttast ég að samkeppnisstaða íslensku heil-
brigðisþjónustunnar versni enn frá því sem
verið hefur. Menn skoða kjörin, starfsum-
hverfið og ímynd stéttarinnar og komast að
niðurstöðu, sem alltaf er persónubundin.
Málið er enda afstætt að því Ieyti að enn er
römm sú taug sem lengi hefur dugað okkur.
Enn eru að koma hingað læknar sem eru
reiðubúnir að taka á sig verri kjör og að-
stæður en þeir hverfa frá í útlöndum. Þetta
er hins vegar alltaf að verða tregara og fleiri
og fleiri setja kjörin og starfsumhverfið fyrir
sig. Um leið er ungt fólk í vaxandi mæli far-
ið að líta á sig sem alþjóðaborgara og það er
auðvelt að ferðast. Og ég hef geig í mínum
huga að það verði sífellt erfiðara að reiða sig
á þessa römmu taug.“ - FÞG