Dagur - 22.01.1998, Blaðsíða 2

2 — FIMMTUDAGUR 22.JANÚAR 19 9 8
rD^ir
FRETTIR
Eggert Þór Ingólfsson, starfsmaður Hagkaups á Akureyri, hampar hér hinum eftirsóttu hrútspungum. mynd: bös
Pungar eftirsóttir
Lyst landsmanna á siíriiin
hrútspungum á þorranum
er þvílík, að hálf milljón
eistna úr slátruðum hrút-
lömhum dugir ekki til að
anna eftirspum.
Hvernig má það vera að hrútspungar,
sem fyrir nokkrum áratugum voru urð-
aðir í tonnatali, eru nú seldir á svipuðu
verði og nautasteik, eða á 1.200-1.360
kr. kílóið í stórverslunum í Reykjavík?
Svarið er víst framboð og eftirspurn.
„Staðan er orðin þannig að ég er viss
um að við gætum selt um 30% meira af
hrútspungum ef við fengjum bara
meira af eistum. En ég fæ þau ekki
keypt neins staðar, því pungarnir eru
svo eftirsóttir að það vill enginn selja
eistu til vinnslu," sagði Leifur Þórsson
,verksmiðjustjóri hjá SS á Hvolsvelli,
sem Dagur leitaði hjá upplýsinga um
súra þorramatinn.
FRÉTTAVIÐTALIÐ
Kringum 250-260 þúsund hrút-
lömbum var slátrað í landinu í fyrra,
sem þýðir þá um einn pung - eða tvö
eistu - á hvert mannsbarn í landinu.
Leifur segir gífurlega vinnu í slátur-
húsunum við það að taka þessa auka-
afurð og hreinsa hana og verka og
hraðfrysta í pönnum - síðan sjóða
þetta, kæla og súrsa og annast um
þetta mánuðum saman. Eistun rýrni
líka um ríflega helming í vinnslunni.
Fituklumpar á verði lambalæris
Svipað verð á súrum bringukollum og
lundaböggum, eins og lambalærunum
í kistunni við hliðina, eða á bilinu 600-
850 krónur á kfló, kemur líka á óvart.
Sömuleiðis allt að 800 krónur fyrir
slátur.
„Staðan er ekki sú sama og fyrir 10-
1 5 árum,“ segir Leifur. „Vegna þess að
fé hefur fækkað er fullt af hlutum sem
allt of mikið var til af áður, en nú er
alls ekki til nóg af, þar á meðal eistum.
En við erum heldur ekki Iengur sjálf-
um okkur nógir t.d. um mör og blóð og
verðum því að kaupa þetta af öðrum.“
Leifur segir súrsun líka mjög dýra
vinnsluaðferð. „Við byrjun að vinna
súrmatinn í lok september. Það eru því
gífurlegir fjármunir sem fara í hráefni,
vinnulaun og annan kostnað og síðan
liggur varan fram á þorra. Athugaðu
t.d. hvað lítrinn kostar af mysu. Ætli
maður að búa til almennilegan súrmat
þarf að skipta um mysu allt að 5-6
sinnum, þannig að við þurfum tugi
þúsunda lítra af henni í vinnsluna."
Allt að verða uppselt hjá SS
Leifur þvertekur líka fyrir að lunda-
baggi sé bara upprúllað slag - a.m.k.
ekki hjá SS. „Breytingin er sú, að neyt-
endur \ilja ekki lengur eins mikla fitu.
Þess vegna setjum við inn í slögin
hreinsaða lambaframparta, sem er
mjög dýrmætt hráefni."
Og ekki vantar eftirspurnina: „Eini
súrmaturinn sem ég á eitthvað eftir af
eru bringukollar - hitt er mest allt upp-
selt hjá okkur,“ sagði Leifur verk-
smiðjustjóri SS.
Pottverjum þykir Markús Öm
byrja vel í sínu nýja starfi og
flestum þykir hann sýna dug og
þjónustulund út á við tneð nýj-
um reglum um innri og ytri vlð-
skiptavmi og ákvörðunum um
að millihuröin í anddyrinu
skuli alltaf vera lokuð. Markús
hefur aga á sínu liði eins og eitt
stórskáldið hjá Ríkisútvarpinu orti:
Innri madur alltaf skal
fyrirytrí manni víkja.
Á öðm erekki nokkurt val
því agi skal hér ríkja.
í heita pottinum ræddu inenn líka um bæjar-
stjómarfundinn á Akureyri í fyrradag.
Þar var óvenju ijölmennt, því auk fjölmiðla vom
þar foreldrar að fylgjast með afgreiðslu bæjar-
stjómar á gjaldskrá leikskóla og byggingu Gilja-
skóla. í miöjum umræöunum fóru Ijósin
skyndilega að dofna og slokknuðu alveg sums
staðar. Ýmsir settu sig í stellingar fýrir raf-
magnsleysi, enda alvanir frá þeim dögum er
rennslistruflanir í Laxá hindraöu raíorkufram-
leiðslu. Þórði Inghnarssyni, ritstjóra Vikudags",
sem dreift hefur verið í hús á Akureyri mun lík-
lega hafa leiðst eitthvað umræðumar því hann
hafði hallað scr að veggnum þar sem „dim-
mer“og slökkvaramir cm með fyrrgreindum af-
leiðingum...
Það er bryddað uppá ýmsum nýjunguin í R-lista
prófkjörinu. Þannig hefur frambjóðandi
Kvennalistans, Sólveig Jónasdóttir, innleitt þá
nýjung að halda framboðsfundi á spjallrás Inter-
netsins og var sá iýrsti haldinn í gærkvöld. í
pottinum voru menn að velta fyrir scr hvort hin-
ir tveir stjórnmálamennimir á Netinu, þeir
Björn Bjarnason og Eyþór Arnalds, hafi komið á
fundinn hjá Sólveigu...
Markús Örn
Antonsson.
Benediht
Sveinsson
framkvæmdastjóri íslenskra
sjávarafuróa
Samdráttur varð ífram-
leiðslu og sölu afurða ÍS á
árinu 1997 um 3 milljarða
króna eða um 15%.
Staða íiskií tflytj enda
sjaldan verið verri
Framleiðsla móðurfélagsins nam 127.700
tonnum á árinu 1997 á móti 170.500 tonn-
um á árinu 1996 og er árið það næstbesta í
sögu ÍS frá upphafi þrátt fyrir þennan mikla
samdrátt sem rekja má að mestu til þess að
UTRF í Petropavlovsk sagði upp samningi
sínum við IS á árinu. Framleiðslan erlendis
nam 20.100 tonnum á síðasta ári á móti
66.600 tonnum árið 1996, veltan 17 millj-
arðar á móti 20 milljörðum árið áður.
— Verður fyrirtæliid gert upp með tapi á
árinu 1997?
„Það liggur ekki íyrir ennþá en þetta hef-
ur verið erfitt rekstrarár, bæði vegna flutn-
inga og kaupa erlendis á verksmiðjum og
slita á samningi. Framleiðslan hérlendis var
mjög svipuð milli ára, eða um 70 þúsund
tonn. Við erum endalaust að skoða mögu-
leika á nýjum framleiðslustöðum erlendis
og það er alls ekki einskorðað við Rússland.
Við fluttum hins vegar út 28.800 tonn af
frystum afurðum til Rússlands á síðasta ári
sem er rúmlega þrisvar sinnum rneira magn
en árið 1996, en þá voru flutt út 8 þúsund
tonn til þessa markaðar. Gert er ráð fyrir
mikilli aukningu á útflutningi til Rússlands
á árinu 1998.“
— Er verið að beitia sjónunum í auknu
ntæli til Kína vegna bágs efnaliagsástands
í mörgum Asiulöndum? (20,6% útflutn-
ings ÍS var til Asíu).
„Við flytjum töluvert af afurðum til Kína
og eigum góð viðskipti við þá. 1 dag erum
við raunar ekki að horfa neitt vegna þess að
við erum tiltölulega birgðalausir og eins
vegna þess að sjómenn og útgerðarmenn
eru að takast á og stefna flotanum í verkfall.
Staða okkar sem erum að flytja út og selja
fisk á markaði er gífurlega viðkvæm, hefur
kannski aldrei verið verri en nú. Saian á síð-
asta ári var góð og birgðir því litlar um ára-
mót. í byrjun árs er síðan gengið enn á
birgðir meðan Hotinn er að halda til veiða.
Ef menn ætla að bæta verkfalli ofan á þetta
þá eru þeir sem í það stefna að segja að
markaðsstarfið sem unnið hefur verið að í
mjög langan tíma skipti ekki máli, við erum
í eigin garði að rótast og skítt með alla hina.
Þessi hópur sjómanna og útgerðarmanna
ætti að fara að gera sér grein fyrir hver það
er sem á endanum greiðir þeim fyrir að
draga þessa fisktitti úr hafinu. Það eru
hvorki útgerðarmenn né sjávarútvegsráðu-
neytið, heldur neytandinn."
— Er forysta sjómannastéttarinnar á
villigötum?
„Nei, ég vil ekki nefna neina í þessu sam-
bandi. En ef við ætlum ekki að fjalla um
okkar sjávarútvegsstefnu á ábyrgari hátt
heldur en hér hefur verið gert, þá hefur ein-
hver farið út af sporinu einhvers staðar og
ríkjandi mikill þekkingarskortur. Umhverfi
sjávarútvegsins er ekki bara að draga fisk úr
sjónum og landa honum og rífast um eign-
arréttinn. Umhverfið felst í því að veiða,
vinna og selja sjávarafurðir og koma pening-
unum til baka til að greiða fyrir alla uppá-
komuna. Því er þetta tal alveg feiknarlega
óábyrgt, en sjálfsagt að sjómenn og útgerð-
armenn komist að samkomulagi um skipt-
inguna, en þar sem þeir hafa aðgang að auð-
lindinni og hefur verið falið að sjá um hana
hafi þeir ekkert leyfi til að stöðva fiskveiðar
eða fara í verkfall yfirhöfuð." — GG