Dagur - 22.01.1998, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 1998 - 7
ÞJÓÐMÁL
Að myrða bæj arfélag
OLAFUR
í % SIGURÐS-
SON
FORMAÐUR JAFNAÐAR-
MANNAFÉLAGS
HAFNARFJARÐAR
SKRIFAR
Það var fyrir Iöngu. Langa löngu.
Þá var ég strákur og sá fræðslu-
mynd í sjónvarpinu um stóran
bæ í Ameríku. Þetta var fyrir-
myndarbær og var gjarnan talað
um „Demo-town“ (fyrirmyndar-
bærinn) því „demó-kratar“ fóru
þar með völdin. En mafían myrti
þetta samfélag. Myndaði banda-
Iag við spillta embættismenn sem
síðar var nefnt bófaflokkurinn
(demo crooks). Þeir tæmdu alla
sjóði bæjarins, spilltu kjörnum
fulltrúum, Iosuðu sig við alla
andstæðingana og tryggðu sér
ítök í bankakerfinu. Eins og sagði
í myndinni „They took care of
buisness" (sáu um málin). Eftir
stóðu rústir einar. Allt i niður-
níðslu. Glæpir, morð og eiturlyf
sem aldrei fyrr og smáglæpa-
mönnum var sleppt, aftur og aft-
ur og aftur, ...og alltaf hélt lög-
reglustjórinn ræður um það sem
hafði þó áunnist.
Þetta var hryggileg fræðslu-
mynd. Það var sérstaklega
óhugnanlegt að sjá hvernig bæj-
arbúar sjálfir tóku þátt í þessu,
ýmist undir hótunum eða í von
um gróða. Enn aðrir fengust ekki
til að trúa því sem þó blasti við,
fyrr en um seinan.
Byrjaði í verktaka-
bransamun
Þetta byrjaði í verktakafram-
kvæmdum. Sterk tengsl lágu inn
í bæjarstjórnina (City Hall) og
milli spilltra verktaka á vegum
mafíunnar. Var ástandíð slíkt að
þessir aðilar gátu makað krókinn
á hverri einustu framkvæmd á
vegum bæjarins. Þeir sáu til
dæmis sjálfir um útboðin fyrir
bæinn, gerðu svo tilboð í útboðin
sín, samþykktu svo sjálfir eigin
tilboð í eigin útboð og sáu loks
um framkvæmdirnar. Ailtaf
komu svo bakreikningar sem
voru greiddir jafnharðan. í einni
framkvæmdinni urðu miklar
skemmdir af völdum mafíuverk-
takans, en bærinn tók ætíð slíkt á
sig. Bærinn ábyrgðist einnig lán
til verktakanna, sem féllu svo öll
á bæinn.
Um tíma kom fram gagnrýni,
en þá kom tími
skiptiverktöku.
Það var ákveðið
óhagræði af
þessu, erfiðara
var að smyrja á
og þessu fylgdi
meiri ábyrgð. Þá
var bent á hversu
mikilvægt væri
að veita bæjar-
búum at\dnnu.
Það væri ekki
hægt að láta ut-
anbæjarmenn
hirða störfin! ....
og allt féll í sama
farið nema hvað
mafían átti nær
öll verk eftir
þetta með einum
eða öðrum hætti.
Fjölskyldur
þeirra sem höfðu
gagnrýnt sukkið
urðu að flýja úr
bænum.
Eftir þetta
jókst vertaka-
bransinn í
mafíubænum. Lagðir voru marg-
breiðir vegir gegnum skipulögð
íbúðahverfi, allir sem gátu borg-
að fengu að byggja þar sem þeir
vildu, án tillits til skipulags.
Starfsmenn bæjarins unnu jafn-
vel hjá verktökunum, á iaunum
bæjarins. Allt var þetta gert í
nafni fólksins og í krafti meiri-
hlutans, ....og Iögreglustjórinn
hélt ræðu um uppganginn og öfl-
uga þjónustu við bæjarbúa.
Velvild bankanna
Þetta hefði ekki getað gengið
svona vel hjá mafíunni, ef ekki
hefði notið velvildar bankanna.
MiIIjónir dala streymdu inná
verktakareikningana frá bænum
og þaðan inná einkareikninga
bófanna. Bankastarfsmönnum,
sem spurðu hvort þetta væri rétt
var sagt upp fyrirvaralaust vegna
samstarfsörðugleika. Bankastjór-
arnir og mafíósarnir voru Iíka
bestu kunningjar og buðu ætíð
hvor öðrum í veislur hvors ann-
ars.
Nær öll veigamestu störfin á
vegum bæjarins urðu með tíman-
um mönnuð bófaflokknum.
Gekk stundum mikið á er menn
streittust á móti og þóttust hafa
réttindi! Þá voru settar af stað
óhróðursherferðir í bæjarblöðun-
um og wðar. Menn misstu þá
fyrst æruna og svo stöðuna. Þeir
sem voguðu sér svo að svara
mafíósunum í landsmálablöðun-
um, voru umsMfalaust kærðir
fýrir meiðyrði.
Astandið var slíkt að vel
menntað fólk fékk ekki lengur
störf við hæfi og fluttist þar með
úr bænum, flúði einfaldlega bæ-
inn sinn. Það þótti ekki vænlegt
að ráða menntað fólk með skoð-
anir. Þar með voru aðeiris bófar
og þeirra hyski eftir í embættum.
Um tíma stóð styrr um dóm
sem einn bófinn fékk á sig, því
hann var háttsettur í bæjarkerf-
inu, en með stuðningi demó
kratanna hélt hann velli, enda
voru þetta ólög að hans sögn.
Þannig var kerfið sífellt tryggara í
sessi, .... og iögreglustjórinn hélt
ræðu um glæpi í borgarasamfé-
laginu og hvað
hafði áunnist.
Bærinn dó
Fljótlega sölsaði
bófaflokkurinn
undir sig fjöl-
miðlana í bæn-
um. Það varð að
stöðva alla gagn-
rýni og halda úti
„réttri mynd“ af
málunum. Svo
hart var keyrt á
áróðrinum að
það dugði bæjar-
fulltrúum demó
kratanna til að
ná aftur meiri-
hluta í kosning-
um í upphafi
mafrutímabils-
ins, enda voru
margir orðnir
háðir þessu nýja
kerfi. Þetta mátti
alls ekki stoppa.
A seinni hluta
mafíutímabilsins
voru allar opin-
berar álögur settar uppí topp og
bæjarsjóður tæmdur. Á þessu
kjörtímabili dó bærinn.
Þegar mafíósarnir voru flúnir
með peningana sátu bæjarfull-
trúarnir í skömminni og vörðust
af veikum mætti, drógu sig svo í
hlé eða flúðu bæinn.
Stjórnleysið varð algert, laun
voru ekki greidd, ekki einu sinni
þeir sem voru í bófaflokknum
fengu greitt, því það var ekkert til
lengur nema skuldir og það stór-
ar skuldir. Gjaldþrot byggingar-
fyrirtækjanna voru þau stærstu í
ríkinu! og þau voru fleiri en eitt.
Lokamyndirnar í þessari
fræðslumynd voru mjög átakan-
legar. Fátældegt fólk í biðröð eft-
ir súpu og karlmennirnir héngu
undir húsgöflunum, í von um
vinnu, .... og lögreglustjórinn
hélt ræðu um þörfína fyrir heið-
arlega stjórnendur. Var hann sfð-
ar nefndur dýrlingurinn (The
Saint) eftir vinsælum sjónvarps-
þáttum sem þá voru.
Eg hét þá sjálfum mér því að
svona myndi aldrei gerast í mín-
um bæ, þar sem ég er fæddur og
uppalinn. En þetta er langt síðan
og ég gerði mér þá enga grein fyr-
ir því hve stutt er á milli siðferð-
isbrests og glæpa. Fólk verður oft
samdauna þessu, án þess að átta
sig fyllilega á því.
Það þarf sjálfsagt mikla sam-
heldni meðal bæjarmeirihluta til
að'koma í veg fyrir að slík spilling
nái fótfestu þegar hún sækir að.
Bestu menn geta misstigið sig
eins og dæmin sanna.
Ekki í Hafnarfixði
Til allrar hamingju þurfum \ið
Hafnarfirðingar ekki að hafa
áhyggjur af þessum ósköpum því
allir bæjarfulltrúarnir vinna und-
ir metnaðarfullum kjöroðum eins
og t.d. Sjálfstæðisflokkurinn
„Stétt með stétt". Alþýðuflokkur-
inn hafði á síðasta þingi sínu yfir-
skriftina „Samstaða gegn sér-
hagsmunum - Jöfn tækifæri“ þar
sem m.a. var rætt um að herða
allar siðferðiskröfur til stjórn-
enda og meðstjórnenda fulltrúa
Alþýðuflokksins. Síðast en ekki
síst hefur Alþýðubandalagið hátt
merki Iítilmagnans. Enda hefur
það sést á undanförnum kjör-
tímabilum hve vel bæjarfulltrú-
arnir hafa staðið sig í að vernda
hagsmuni bæjarbúa og tryggt all-
ir sem einn að svona spilling þríf-
ist ekki í Hafnarfirði.
Við skulum því vera þakklátir
Hafnfírðingar fyrir það sem við
höfum og minnumst orða bæjar-
fulltrúans og lögreglumannsins
Omars Smára Armannssonar í
bæjarblaðinu okkar, Fjarðarpóst-
inum: „Næstu sveitarstjórnar-
kosningar koma m.a. til með að
snúast um hagsmunalaus heil-
indi. Bæjarbúar þurfa að vera
minnugir þess og Ieggja traust
sitt á þá sem sýna þeim hrein-
skilni og heiðarleika."
„Til allrar hamingju þurfum við Hafnarfirðingar ekki að hafa áhyggjur af þessum
ósköpum þvi allir bæjarfulltrúarnir vinna undir metnaðarfullum kjöroðum, “ segir
Úlafur Sigurðsson í grein sinni.
Nýir blórabögglar ftmdnir
I grein sem Geir Guðsteinsson,
blaðamaður á Degi skrifar í Ak-
ureyrarkálfinn í Degi í desember
sl. undir fyrirsögninni, „Samein-
aðir stöndum vér í hótelbransan-
um“ kemur fram tilvitnun í um-
mæli Elíasar B. Gíslasonar,
hótelstjóra Hótel KEA, þar sem
hann heldur fram misferli hjá
öðrum sem eru í veitingarekstri á
Akureyri. Ekkert kemur fram í
greininni hvernig hótelstjórinn
hefir vitneskju um téð misferli
eða hvort um er að ræða leit að
blórabögglum. Ekki er slík leit
alveg ný af nálinni jn í fyrirrenn-
arar hótelstjórans í starfi hafa
líka tilgreint ýmsa blóraböggla til
skýringar á vondri útkomu í
rekstri hótelsins.
Eg held því fram að „misferlið"
sem stendur fyrir hallarekstri á
Hótel Kea eigi sér stað inni á
hótelinu en ekki hjá einhverjum
veitingabaslara úti í bæ. Ég held
þessu fram með fullri vitneskju
því ég hefi komið að þessum
rekstri og verið við hann í mörg
ár. Eg þarf því ekki að geta mér
til um vandann eða hvort einhver
misferli eigi sér stað annarstaðar.
Hagnaður í 9 ár
Eg hefi látið frá mér fara í blaða-
greinum skilgreiningu á vandan-
um en ekki hefir þótt ástæða til
að taka það til greina því þær
skilgreiningar væru úreltar. Eg
vann við matreiðslu á hótelinu
sem yfirmaður í eldhúsinu og
vann samkvæmt Jjeirri kenningu
að kaupa allt hráefni inn á frum-
stigi og vinna það til matargerð-
ar. Þetta gerði ég í níu og hálft ár
og var hótelið rekið með hagnaði
allan þann tíma. Níu ár á undan
var það rekið með tapi. Um það
kenni ég þeim sem stjórnaði eld-
húsi hótelsins á þeim tíma.
Frá því að ég gekk út úr starf-
inu í hótelinu hefir verið tap á
rekstrinum og mun það halda
áfram ef ekki verður breytt um
og farið að vinna hráefni til mat-
argerðarinnar inni á hótelinu.
Líka hefir úrslitaþýðingu að Jjeir
sem matar\'erðinu ráða á hótel-
inu hafi forsendur til þess að vita
hver er frumkostnaður fram-
leiðslunnar en á það skortir Jiví
miður hjá fjölda matreiðslu-
manna. Sá almenni ágalli á
kunnáttu faglærðra matreiðslu-
manna í útreikningum og
vinnslu á kjöti til matargerðar
stendur fyrir þrifum í veitinga-
rekstri og heldur uppi háu mat-
arverði á veitingastöðum á land-
inu.
Skattsvik keppinauta
I greininni kemur fram í tilvitn-
un í ummæli Elíasar: „Þegar
greiddur er 20% lægri tilkostnað-
ur en tilskilið er samkvæmt lög-
um er Ijóst að hægt er að leyfa
sér ýmislegt í samkeppninni."
Þarna virðist Elías eiga við að
matarverð sé þá hægt að bjóða
lægra í undirboðum sem eigi sér
stað á markaðinum vegna
skatts\ika keppinautanna.
Ef hótelið ynni alla sína kjöt-
vöru sjálft með eigin starfskröft-
um þá væri um að ræða að
minnsta kosti 50% prósent lægri
hráefniskostnað en ef keypt er
inn allt tilbúið til matargerðar-
innar. Ef þessi 20% sem Elías til-
greinir sem undanskot gera
gæfumuninn í rekstri hótelsins
þá hlýtur 50% prósent sparnaður
í hráefniskaupum að vega þungt
í rekstri hótelsins líka. Svo langt
hefir verið gengið í innkaupum
að jarðepli hafa verið keypt inn
skræluð. Það ætti að segja nokk-
uð til um kunnáttu þeirra sem
hafa stjórnað.
Elías gerir að umtalsefni að
fjöldi starfmanna í greininni hafi
staðið í stað þrátt fyrir gífurlega
aukningu gistirýmis og sæta-
tjölda á veitingastöðum. Þess sér
stað Jjegar mikill fjöldi mat-
reiðslumanna er farinn að \inna
við kjötskurð í kjötvinnslustöðv-
um til að þær geti Jjjónustað hót-
el og veitingastaði með tilbúið
hráefni.
Því er ekki við að búast að
fjölgun matreiðslumanna sjáist í
tölum starfsmannafjölda hótela
og veitingastaða.
Eg hefí í gegnum tíðina á
kjaftajjingum haldið því fram að
Hótel KEA væri gullkvörn ef rétt
væri að málum staðið í rekstri
þess. Eg fékk tækifæri til að
sanna þessa fullyrðingu á þeim
rúmlega níu árum sem ég starf-
aði þar en þeir sem stöðugt klifa
á því að hagkvæmast sé að kaupa
inn hráefni tilbúið til matreiðslu
hafa ekki sannað neitt. Mér þyk-
ir sárt að fylgjast með hvernig
komið er fyrir hótelinu og bafa
ekki fengið rönd við reist j; . H
fyrir störf þar og kennslu í ;
inu og aðvaranir uni stigiu
ógæfuspor í rekstrinum.