Dagur - 27.02.1998, Blaðsíða 10

10-FÖSTUDAGUR 27. FEBRVAR 1998
'FÉLAO
ELDRI
Aðalfundur
ro^tr
ÞJÓÐMÁL
Bömin líða
Aðalfundur félags eldri borgara í Reykjavík og nágrenni
verður haldinn í Veitingahúsinu Glæsibæ,
sunnudaginn 1. mars kl. 13.30.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Félagsmenn munið félagsskírteinin og
takið með ykkur gesti.
Stjórnin
Forréltur: Laxa{irenna
Nýr, grafinn og reybtur. .
Aðalréttur: Glóðarsteikt Isjötju'enna á teini.
Lamt, naut og svín á hrísgrjónateði.
Desert: ísfjrenna.
Vanilluís, súkkulaðiís og jarðarkerjaís.
Verð kr. 1.650,-
Okkar vinsæla
kaffiklaðkorð
alla sunnudaga.
Lindin Leiruvegi s. 461 3008
fyrir þig!
Tilboð
Danskir dagor
SvÍDQkjöfsveislo
svínokjöf of nýslofruöu
o fröbæru, dönsku verði.
Helgaifilboð
GrillQður kjúklingur 09
fronskor kr. 898r- sfk.
Hrísolundur fyrir þig. ^
JOHANNA
SKHJRDAR
DOTTIR
ALÞINGISMAÐUR
SKRIFAR
Oflieldi, ekki síst kynferðislegt of-
beldi gagnvart börnum, er einn
alvarlegasti glæpur sem framinn
er, enda ljóst að sá glæpur getur
eyðilagt Iíf þolenda um alla fram-
tfð. Þetta glæpsamlega athæfi skil-
ur eftir sig djúp spor í sálarlífi
barna, sem fylgt getur þeim alla
ævi. Afleiðingarnar geta oft orðið
þær að börnin verða síðar á ævinni
fórnarlömb biturleika og reiði sem
beinist gegn samfélaginu.
Háværar kröfur um þyngri
refsingar
A sl. ári kom fram á Alþingi að
barnaverndamefndir hafa á sl. 5
árum fengið 465 mál til meðferð-
ar vegna meintrar kynferðislegrar
misnotkunar á börnum og áttu
þar hlut að máli 560 börn yngri
en 16 ára. Uppi hafa verið mjög
háværar kröfur um þyngingu refs-
inga, en nokkurra mánaða dómar
fyrir slíka glæpi hafa oft misboðið
þjóðinni. I könnunum sem fram
hafa farið um viðhorf fólks til
refsinga hefur iðulega komið fram
að 70-80% þeirra sem spurðir eru
telja refsingar of vægar ekki síst
við kynferðisbrotum. A Alþingi
hefur undirrituð ásamt Guðnýju
Guðbjörnsdóttur, Rannveigu
Guðmundsdóttur og Kristínu
Halldórsdóttur lagt fram frum-
varp um breytingu á almennum
hegningarlögum, sem kveður á
um þyngri refsingar vegna kyn-
ferðisbrota gagnvart börnum og
að fyrningarfrestur til að kæra slík
brot verði lengdur.
Lögum verði breytt
Efni þessa frumvarps er í fyrsta
lagi að lögð er til sú breyting að
fyrningarfrestur varðandi kyn-
ferðisbrot gegn börnum hefjist
ekki fyrr en þolandi brots hefur
náð sjálfræðisaldri, þ.e. orðinn 18
ára. Rökin fyrir þessari breytingu
Refsingar vegna kynferðisafbrota gegn börnum hafa oft misboð/ð réttlætiskennd
fólks, segir Jóhanna Sigurðardóttir.
lúta að eðli kynferðisbrota gegn
börnum, en algengt er að ekki sé
upplýst um slík brot fyrr en löngu
eftir að þau voru framin. Þannig
fyrnast mörg kynferðisbrot gegn
börnum Iöngu áður en börnin
verða fullorðin og Iíkleg til að tjá
sig um brot sem framin hafa ver-
ið gegn þeim í æsku. Sem dæmi
má nefna að sök fyrnist nú á
tveimur árum þegar ekki Iiggur
þyngri refsing við broti en 1 árs
fangelsi eða á fimm árum þegar
ekki liggur þyngri refsing við broti
en fjögurra ára fangelsi. Sök fyrn-
ist á tíu árum þegar ekki liggur
þyngri refsing við broti en tíu ára
fangelsi og undir þennan flokk
falla flest kynferðisbrot nema þau
alvarlegustu. Samkvæmt frum-
varpinu hæfist fyrningafrestur
ekki fyrr en við 18 ára aldur og því
fyrnist brotið ekki fyrr en brota-
þoli er orðinn 28 ára og við 33 ára
aldur sé um ítrekuð og gróf brot
að ræða.
I öðru lagi er ákvæði um eins
árs lágmarksrefsingu vegna kyn-
ferðisbrota gegn börnum. Lengi
hefur verið kveðið á um eins árs
lágmarksrefsingu við nauðgun, r-
brotum og er síst ástæða til að
hafa refsingar vægari þegar um er
að ræða kynferðisbrot gegn börn-
um en fullorðnum. Má í því sam-
bandi nefna að á Alþingi hefur
komið fram að f nokkrum dómum
vegna kynferðisbrota gagnvart
börnum var refsing ákveðin 2-30
mánaða fangelsi, en í dómum
sem gengu í nauðgunarmálum var
refsing ákveðin 12-48 mánaða
fangelsi, en þar er nú f lögum
kveðið á um eins árs refsilágmark.
I þriðja lagi er lagt til að þyngja
megi refsingu ef um endurtekið
brot er að ræða.
Réttlætiskeimd fdlks misboöiö
Umboðsmaður barna hefur opin-
berlega lagt til hliðstæðar breyt-
ingar og nú Iiggja fyrir Alþingi. I
samanburði sem umboðsmaður
barna Iét gera á refsiramma á
Norðurlöndum vegna kynferðis-
brota gagnvart börnum kemur
m.a. fram að löggjöf í Noregi og
Svíþjóð kveður á um sérstaka lág-
marksrefsingu, sem í Noregi er
eitt ár og í Svíþjóð tvö ár. Einnig
kemur fram að f Noregi er kveðið
á um þyngri hámarksrefsingu, eða
fangelsi í allt að 21 ár, þegar um
sérstaklega gróft eða ítrekað brot
er að ræða. Þetta á t.d. við þegar
barn er yngra en 10 ára og þegar
um síendurtekin brot hefur verið
að ræða. I frumvarpi okkar þing-
mannanna sem nú liggur fyrir Al-
þingi er kveðið á um að hækka
refsirammann úr 12 ára fangelsi í
16 ára fangelsi ef um er að ræða
ítrekuð og alvarleg kynferðisbrot.
Ljóst er að refsiákvarðanir
vegna kynferðisbrota gagnvart
börnum hafa iðulega misboðið
réttlætiskennd fólks, enda er um
að ræða svo alvarlega glæpi að
þjóðin gerir kröfu til þess að Iög-
gjafarvald, framkvæmdavald og
dómsvald taki það mál föstum
tökum.
Meginregla ao greiða skuli sekt
Dómsmálaráðimeytið
hefur sent Degi atirnga-
semd vegna umfjöllim-
ar blaðsins um málefni
tveggja fanga sem af-
plánað hafa sektar-
dóma á Litla-Hrauni, í
ljósi meðferðarinnar á
Þórði Þ. Þórðarsyni frá
Akranesi.
Ljóst er af athugasemdum ráðu-
neytisins að ónákvæmni gætti í
frásögn blaðsins af tilteknum efn-
isatriðum, en það helgast fyrst og
fremst af því að aðstæður félag-
anna tveggja voru mismunandi.
Eins og fram kom í Degi losnaði
annar þeirra út þar sem hann
greiddi inn á sekt sína.
Dómsmálaráðuneytið fullyrðir
að það hafi svarað öllum bréfum
frá föngunum og Umboðsmanni
Alþingis, þótt í einhverjum tilvik-
um hafi orðið dráttur á endanleg-
um svörum til annars fangans og
umboðsmanns vegna öflunar
upplýsinga og það hafi þeim verið
tilkynnt skilmerkilega. I bréfi
ráðuneytisins kemur fram að
sama dag og fréttaskýring Dags
birtist, 20. febrúar, hafi ráðuneyt-
ið úrskurðað í máli þess fanga
sem ekki hafði losnað út af Litla-
Hrauni.
Beiðni um frestun afplánunar
Dómsmálaráðuneytið vísar á bug
þeim fullyrðingum fanganna að
þeir hafi orðið fyrir lög- og mann-
réttindabrotum og segir: „Það er
meginregla að greiða skuli dæmda
sekt. Vararefsing er þvingunarúr-
ræði sem beita skal ef sekt fæst
ekki greidd. Hafi sekt ekki verið
greidd innan þess frests sem veitt-
ur er til greiðslu hennar verður
sektarþoli ávallt að vera tilbúinn
að sæta afplánun vararefsingar sé
sektin ekki fyrnd. Verði dráttur á
afplánun vararefsingar er ástæða
þess langoftast beiðni sektar-
greiðanda um frest á afplánun, í
þeim tilgangi að reyna að afla fjár
til greiðslu sektarinnar. Sú var
einmitt raunin í báðum þeim mál-
um er hér um ræðir. Annar mann-
anna hafði m.a. fengið frest hjá
sýslumanni á afplánun vararefs-
ingar, þar sem mál hans væri til
athugunar hjá umboðsmanni AI-
þingis. Hinn mannanna hafði
margoft gert samning við lög-
reglustjóra um greiðslu sektarinn-
ar og hafði hann greitt hluta
hennar samkvæmt þeim samning-
um.“
Ráðuneytið segir að það Iiggi
ekki alltaf ljóst fyrir hvort sektar-
þoli geti greitt sekt þótt hann sé
gjaldþrota. Þess séu mörg dæmi
að menn hafi aflað fjár með lán-
um eða hjá ættingjum til greiðslu
sektar.
Þá hafnar ráðuneytið því að
hægt sé að bera saman mál þess-
ara fanga við mál Þórðar Þ. Þórð-
arsonar, ekki sé um hliðstæðu að
ræða, þar sem ráðuneytið ákvað
að bjóða ekki í skuldabréf ÞÞÞ á
uppboði. Sekt Þórðar Þ. Þórðar-
sonar sé því ógreidd og „mun
koma til afplánunar vararefsingar
í því máli, fáist sektin ekki
greidd."
Framburður ráðuneytisins um
að fangarnir hafi beðið um frest á
afplánun vegna samninga um
greiðslu sektar er örugglega rétt
hvað annan fangann varðar, en í
hinu tilvikinu standa orð gegn
orði og ekkert annað að gera en
að biðjast velvirðingar á því ef
blaðið hefur að einhverju leyti
birt eftir bréfum fanganna ranga
frásögn.