Dagur - 14.11.1998, Síða 7

LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1998 - 23

um og var feiknagóður penni.“
- Hann kærði sig allavega ekki
um stjómmálaframa.
„Hann fór af þingi. Eg skil
hann vel. Þar er erfitt að vera.
Umræðurnar sem þar fara fram
geta stundum drepið hvern
mann úr leiðindum."
- Er einhver stjórnmálamaður
sem þér hefur þótt sérlega eftir-
minnilegur?
„Sem ungur maður var ég
mjög hrifinn af Jónasi frá Hriflu.
Hann var mikill hugsjónamaður
en hann átti það sameiginlegt
með fleiri frábærum gáfumönn-
um að vera gersamlega óþol-
andi. Einkennileg þessi árátta
hæfileikamanna til að vera óþol-
andi. Eg þekki menn í lækna-
stétt sem búa yfir frábærum
hæfileikum en eru fullkomlega
óþolandi í framkomu. Ég get
umgengist þá en það geta fáir
aðrir.“
- Er Kári Stefánsson þessi
manngerð?
„Ætli hann nálgist það ekki á
vissum stundum. En hann er
frábær maður að mörgu leyti.“
- En stundum óþolandi?
„Stundum óþolandi."
- Ritstjóramir mínir skamma
mig Itklega en ég nenni ekki að
spyrja þig um gagnagrunnsmálið,
mérfmnst það svo þreytt mál.
„Við erum í átökum og það
þarf að vinna málið betur. Eg
held að það svar nægi.“
- En nú kemur Kári til lands-
ins eins og eldhugi, eins konar
nýr Einar Benediktsson og heill-
ar þjóðina.
„Ætli hann endi ekki sem for-
seti. Það kæmi mér ekkert á
óvart.“
- Nú var nafn þitt orðað við
forsetaframboð á sínum tima.
„Það voru vissulega ýmsir sem
töluðu við mig en þeir voru fleiri
sem ekki töluðu við mig. Mér
kom aldrei til hugar að fara í
forsetaframboð. Eg hef ekkert í
það embætti, hvorki áhuga né
hæfileika."
- Heldurðu að þetta sé ekki
leiðinda djobb?
„Menn hitta sjálfsagt marga
en eru um leið í sviðsljósinu þar
af Ieiðandi í spennitreyju helm-
inginn af sólarhringnum. Margt
af því sem forsetinn þarf að gera
held ég að auki ekki skemmtun
hans. Annars er þetta óþörf um-
ræða því að Ólafur Ragnar sinn-
ir embættinu með stíl og þekk-
ingu og framúrstefnu."
Hrokafullir læknar
- Nú er stundum talað um
læknamaftuna og manni finnst
að það sé dálítið til í því heiti.
„Læknamafían er ekki til.
Líttu bara í orðabók. Sjálfsagt
halda menn saman í þessu starfi
sem í öðrum. Það hefur verið
rannsakað í Skandinavíu og á
Bretlandi hvaða stéttir eru nei-
kvæðastir í garð lækna. Það eru
aðrir háskólaborgarar. Eg hef
velt því fyrir mér hvort þetta
stafi af því að læknar séu hroka-
fullir í námi og skapi sér með
því óvinsældir. Annað er að okk-
ur Iæknum hættir til að messa
fyrir sjúldingum okkar, einfald-
Iega vegna þess að þekking okk-
ar er meiri en þeirra."
- Manni fmnst að læknar ættu
að vera mannvinir en nú finnast
læknar sem eru kuldalegir og
hrokafullir við sjúklinga st'na.
þyrfti ekki að leggja meiri
áherslu t læknadeild Háskólans á
hinn mannlega þátt starfsins?
„Læknisfræðin er að verða æ
tæknilegri og fram eru að koma
læknar sem eru tæknilegir snill-
ingar en þar með er ekki sagt að
þeir geti átt góð samskipti við
fólk. Auðvitað gengur slíkt ekki
og það er vaxandi skilningur á
því í deildinni að kenna mönn-
um almennilega framkomu. Hin
öra tækniþróun í heiminum á
sér sína dökku hlið. Menn eru
að hætta sér inn á Einskis
manns land með tilraunum sín-
um til ein-
skorts. Staðreyndin er sú að
þjónustugjöldin eru of há og þar
er verið að bijóta þær reglur
sem fólust í þeim almannatrygg-
ingum sem þið kratar komuð á.
Ég skil ekkert í að menn skuli
láta þetta ger-
orð. En hvemig er íslensk heil-
brigðisþjónusta t dag t samanburði
viðfortíðina og önnur lönd?
„Við höfum náð glæsilegum
árangri á mörgum sviðum en
það eru verulegir brestir í þjón-
ustunni. Það eru 60 prósent
minni líkur á
"Audvitað hafði ég sýnt ráðuneyti og ráðherra fárt
ræktunar og fleira í þeim dúr.
Þar liggja hættur í hverju spori.
En um það þyrftum við að ræða
í klukkutíma ef vel ætti að vera
þannig að við ættum kannski að
snúa okkur að einhverju öðru
umræðuefni." - Hver er erfiðasta
ákvörðun sem þú hefur orðið að
taka sem landlæknir?
„Nú líst mér á það! Hvernig á
ég að svara svona spurningu?
Hverju myndir þú svara ef ég
spyrði þig hver sé erfiðasta grein
sem þú hefur skrifað á þínum
blaðamannaferli?"
- Eg myndi þurfa að hugsa mig
um en ég myndi samt örugglega
svara þér.
„Eg get kannski rifjað upp mál
sem var með þeim erfiðari."
- Gerðu það.
„Stundum Ieiðist mér og held
að ég geti enn starfað sem Iækn-
ir. Þá fer ég og leysi af í héruð-
um í tvær til þrjár vikur. Fyrir 25
árum lenti ég í einu erfiðasta
máli mínu í slíkum afleysingum.
A jólanótt var ég kallaður út til
sjúklings, konu sem var með svo
slæmt asmakast að ef ekkert yrði
að gert myndi hún deyja. I þessu
héraði var svo illa búið að lækn-
inum að engin tæki voru til í
læknabústaðnum nema ryðgað-
ur vasahnífur. Þetta er dagsatt.
Á leið til konunnar hugsaði ég
með sjálfum mér hvernig ég ætti
að taka á sjúkdómnum, lyíja-og
tækjalaus eins og ég var. Þá
minntist ég samræðna við er-
lendan félaga sem hafði sagt að
þar sem asmi væri að hluta til
andlegur sjúkdómur hlyti að
vera hægt að tala fólk úr
asmakasti. Eg fór inn til kon-
unnar og talaði hana úr kastinu.
Það tók tvo tíma. Eg held að
þetta hafi verið eitt erfiðasta
verk sem ég hef tekið að mér.“
Endu rminniiigar eru raup
- Er tnikið umfátækt á Islandi?
„Fyrir nokkrum árum tóku
landlæknisembættinu að berast
kvartanir um það sem aldrei
áður hafði verið kvartað yfir,
eins og til dæmis að fólk hefði
ekki efni á að fara til sérfræð-
ings. Embættið hefur gert at-
huganir á þessu þrjú ár í röð. I
stuttu máli er niðurstaðan á
þann veg að einn þriðji þeirra
lægst launuðu segist hafa
frestað eða hætt við för til lækn-
is á síðastliðnu ári vegna fjár-
ast. Þessu stjórna örugglega ein-
hveijir miðaldra stjórnmála-
menn sem hafa gleymt al-
mannatryggingalögunum. Tal-
naglöggir byrokratar aðstoða þá.
Það hlýtur að skipta þjóðinni í
tvo hópa að ákveðinn hópur
fólks hefur ekki efni á að fara til
læknis. I sams konar athugun
kemur fram að nær helmingur
Islendinga hefur ekki efni á því
að fara til tannlæknis. Nú krelj-
ast tannlæknar hærri launa.
Verður það þannig eftir tíu ár að
einungis þrjátíu prósent lands-
manna hafa efni á að fara til
tannlæknis? Þessu hlýtur land-
læknir að mótmæla, trúr þeirri
ætlan að landsmenn eigi að hafa
jafnan aðgang að heilbrigðis-
þjónustu."
- Af hverju leiðrétta stjórn-
málamenn ekki þetta órétilæti?
„Eg veit það ekki, þú verður
að eiga um það við þá. Ég kann
ekkert fyrir mér í pólitík. En svo
virðist sem mönnum þyki
brýnna að bæta vegi í dreifbýli
og koma upp hafnaraðstöðu en
að bæta heilbrigðisþjónustuna.
Eg sé nú ekki milda ástæðu til
að fjölga höfnum í landinu, þær
eru svo þéttar að menn geta
skotið úr slöngubyssu á milli
þeirra. Maður verður líka hissa
þegar ákveðið er að byggja sum-
arbústaðarveg fyrir 50 milljónir
eða forgangsraða einhverjum
sendiráðsbyggingum út um allan
heim. Á sama tíma fær veikt og
gamalt fólk ekki næga heilbrigð-
isþjónustu.
Lítum svo á öryrkjana. Árin
1970-1990 voru gífurlegir upp-
gangstímar og allar stéttir bættu
hag sinn verulega, nema öryrkj-
ar. Þegar ég kynni þessar niður-
stöður fyrir gömlum krötum þá
vilja þeir ekki trúa þessu. Stór
partur af velgengni fólks byggir
á yfirvinnu þess en öryrki vinnur
ekki yfirvinnu, hann vinnur yfir-
leitt ekki. Hagur öryrkja í sam-
anburði við aðrar stéttir er því
ömurlegur. Á þessu verður að
taka.“
- Þú hlýtur að kjósa þann
stjómmálaflokk sem líklegur er
til að bæta úr þessu. Hvað
ætlarðu að kjósa t næstu þing-
kosningum?
„Eg skal segja þér það þegar
ég er búinn að kjósa.“
- Ég mun minna þig á það lof-
^il }j
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
Sýnt á Stóra sviði kl. 20.00
Sólveig
- Ragnar Arnalds
- 10. sýn. sud. 15/11 örfá sæti laus
aukasýning þrd. 17/11 laus sæti
-11. sýn. Id. 21/11 uppselt
- 12. sýn. sud. 22/11,
nokkur sæti laus
sud. 28/11, laus sæti
Tveir tvöfaldir
Ray Rooney
- 2. sýn. í kvöld Id. 14/11
örfá sæti laus
-3 sýn. fid. 19/11, örfá sæti laus
- 4. sýn. föd. 20/11, nokkur sæti laus
- 5. sýn. fid. 26/11,6.sýn. föd. 27/11
Bróðir minn
Ijónshjarta
- Astrid Lindgren
15/11 sud. kl. 14.00 uppselt
18/11 mvd. kl. 15.00
nokkur sæti laus
Aukasýning Id. 21/11, kl. 14.00
uppselt
22/11 sud. kl. 14.00 uppselt
29/11 sud. kl. 14.00
örfá sæti laus
29/11 sud. ki. 17.00
örfá sæti laus
6/12 sud. kl. 14:00
Sýnt á Smíðaverkstæði kl. 20.30
Maður í mislitum
sokkum
i kvöld Id. uppselt
- fid. 19/11 aukasýning uppselt
- föd. 20/11 uppselt
- Id. 21/11 uppselt
- fid. 26/11 aukasýning uppselt
- fid. 29/11 uppselt - fid. 3/12 uppselt
- föd. 4/12 uppselt - ld.5/12 uppselt
- fid. 10/12 uppselt - föd. 11/12
uppselt
- Id. 12/12 uppselt
Sýnt á Litla sviði kl. 20.30
Gamansami
harmleikurinn
- Hunstadt/Bonfanti
sud. 15/11 - Id. 21/11 - Id. 28/11
Sýnt í Loftkastalanum
Listaverkið
- Yasmina Reza
Id. 21/11 - næst síðasta sýning
ld.28/11 - síðasta sýning
Listaklúbbur Leikhúskjallarans mád.
16/11 kl. 20.30.
Sléttuúlfurinn. Dagskrá um
Hermann Hesse. Lesið úr verkum
skáldsins. Miðar seldir við inngang.
Miðasalan er opin
mánud. - þriðjud. 13-18,
miðvikud. - sunnud. 13-
20. Símapantanir frá kl.
að þú fáir kransæðastíflu og
deyir en kynsystir þín á sama
aldri fyrir tuttugu árum. Sama á
við um æðabilun í heila. Við
höfum kannski ekki náð eins
góðum árangri í sambandi við
krabbameinið en þar hefur þó
náðst mikill árangur. Framtíðin
fer bara að verða glæst hjá þér.
Segðu svo að ég auki ekki á
bjartsýni þína.“
- Þakka þér fyrir það. í lokin,
ætlarðu að skrifa ævisögu þtna?
“Menn verða að gera greinar-
mun á endurminningum og ævi-
sögum. Endurminningar eru yf-
irleitt raup en ævisögur, eins og
til dæmis ævisögur Einars Bene-
diktssonar, Hermanns Jónasson-
ar og Jónasar frá Hriflu, sem
skrifaðar eru eftir að viðkom-
andi er dauður, eru af allt öðr-
um gæðaflokki. Þú heyrir á
þessu að áhugi minn er ekki sér-
lega mikill á því að skrá minn-
ingar mínar. En svo kann að
vera að ég eldist illa, missi sjálfs-
gagnrýni með hverju ári og fari
að raupa."
Stóra svið kl. 20.00
Mávahlátur
eftir Kristínu Marju Baldursdóttur
í leikgerð Jóns J. Hjartarsonar
5. sýn. í kvöld lau. 14/11,
gul kort, uppselt
6. sýn. sun. 15/11, græn kort
7. sýn. fös. 20/11, hvít kort
sun, 22/11, sun 29/11
Lau 5/12 og lau.12/12 kl. 19:00
Jólahlaðborð að lokinni sýningu,
leikarar hússins þjóna til borðs!
Grease
eftir Jim Jacobs og Warren Casey
í dag laug. 14/11. kl. 15:00,
uppselt
sun. 15/11, kl. 13:00 uppselt
laug. 21/11, kl. 15:00 uppselt
aukasýning sun. 22/11, kl. 13:00
örfá sæti laus
lau. 28/11, kl. 15:00 uppselt
lau. 28/11, kl. 20:00 uppselt
sun. 29/11, kl. 13:00 uppselt
lau. 5/12, kl. 15:00, örfá sæti laus
70. sýn. sun. 6/12, kl. 13:00
Sýningum lýkur í
desember
Stóra svið kl. 20.00
Sex í sveit
eftir Marc Carnoletti
fim. 19/11 uppselt
laug. 21/11 uppselt
fim. 26/11, örfá sæti laus
fös. 27/11, uppselt
fim. 3/12, laus sæti
fös 4/12, uppselt
sun. 6/12, laus sæti
fim. 11/12, fös. 12/12
Litla svið kl. 20.00
Ofanljós
eftir David Hare
í kvöld 14/11,, fös. 20/11,
sun. 29/11
Síðustu sýningar
Litla svið kl.20:00
SUMARIÐ '37
eftir Jökul Jakobsson
lau. 21/11
Síðasta sýning
Miðasalan er opin daglega
frá kl. 13 -18 og fram að
sýningu sýningadaga.
Símapantanir virka daga frá kl. 10.
Greiðslukortaþjónusta.
Simi 568 8000 fax 568 0383