Dagur - 14.11.1998, Síða 10

26 - LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 19 9 8
LÍFIÐ í LANDINU

Nokkrirforsómaðir
listamenn komu sam-
an í Tjamarkaffi árið
1961 ogstofnuðu
með sérbaráttufélag
til höfuðs kommun-
um: MyncLlistarfélag-
ið. Nú erkomin útbók
til heiðursfélögum
þess.
„Dingullögmálið er oft ríkjandi
þáttur í þjóðarsálinni," skrifar
Gunnar Dal í formála að bók-
inni Islenskir myndlistarmenn -
stofnfélagar Myndlistarfélagsins
sem Gunnar og Sigurður K.
Arnason tóku saman, „og mönn-
um hættir við að kasta á milli
öfga.“ I bókinni eru hugleiðingar
og kynningar á rúmlega 30
myndlistarmönnum og myndir
af verkum þeirra prentaðar.
Það var til að storka „dingul-
lögmálinu" sem 23 myndlistar-
menn komu saman á laugardegi
í september 1961 og stofnuðu
Myndlístarfélagið, þ. á m.
nokkrir af kunnustu Iistmálur-
um þjóðarinnar, Finnur Jóns-
son, Gunnlaugur Blöndal, Nína
Sæmundsson, Sveinn Björnsson
o.fl. Finnur gegndi formennsku
þar til félagið lognaðist út af
upp úr 1970. „Þetta voru menn
sem voru beittir þagnarlygi,“
sagði Gunnar Dal í samtali við
blaðið í tilefni af útgáfu bókar-
innar en bætti svo við af um-
burðarlyndi þess sem margt hef-
ur séð, „í miklu roki verður að
vera öldufaldur og öldubotn,
þannig er lögmálið."
Töpuöiun fyrir nasistum
og marxisluin
„Það má segja að á tímabili
Hriflu-Jónasar hafi viss hópur
manna lent í illum veðrum og
orðið hart úti en eftir að öflin
sem taka öll völd í menningar-
málum eftir síðari heimsstyijöld
þá er það annar hópur sem
lendir í illum veðrum. Það var
barist mjög harkalega bæði und-
ir merkjum nasismans og marx-
ismans. Sumir lentu á öldu-
toppnum og pólitík tímans lyfti
kViltu
jafnrétti
kynja?
Viltu
gera
eitthvað
í því?
Ertu með
hugmynd ■
að verkefnum?!
Styrkir
Jafnréttisnefnd Reykjavíkurborgar auglýsir eftir
umsóknum um styrki til verkefna á sviði jafnréttismála
sem veittirverða 1999. Umsækjendurskulu gera grein
fyrir markmiði verkefnis, fjárhagsáætlun og
tímaáætlun. Sérstaklega er hvatt til verkefna með
börnum og ungu fólki, einnig innan uppeldis- og
menntastofnana.
Samstarfsverkefni
Einnig auglýsir jafnréttisnefnd eftir hugmyndum að
samstarfsverkefnum jafnréttisnefndar og stofnana,
fyrirtækja, félagasamtaka eða einstaklinga, þar sem
aðild jafnréttisnefndar getur eftir atvikum falist í
ráðgjöf, aðstöðu, hlutdeild í framkvæmd og/eða
framlagi til fjármögnunar.
Umsóknarfrestur er til 27. nóvember 1998. Umsóknum
skal skila til Hildar Jónsdóttur jafnréttisráðgjafa, Ráðhúsi
Reykjavíkur, 101 Reykjavík. Hún veitir einnig frekari
upplýsingar í síma 563 2000, tölvupóstfang: hildur@rvk.is
Jafnréttisnefnd Reykjavíkurborgar
Þessi mynd Finns
Jónssonar prýðir
kápu bókarinnar,
m.a. vegna þess að
þegar Evrópuráðið
hélt fyrir nokkrum
árum sýningu sem
nefndist Brautryðj-
endur Evrópuiistar
á 20. öld var mynd-
in þar meðal fræg-
ustu málara álfunn-
ar. „Þar var Picasso,
allir þessir stóru
sem fara á hundruð
milljóna. Finnur var
í þessum hópi og
hann er 20 árum á
undan öðrum á ís-
landi með þessa
svokallaða
abstrakt-list, “ segir
Gunnar.
þeim, aðrir lentu í öldudalnum
og urðu undir af ástæðum sem
komu góðri Iist alltof lítið við,“
sagði Gunnar. „Þessir menn
urðu það hart úti að það voru
brotin á þeim mannréttindi. Þeir
fengu ekki að vera með á sam-
sýningum sem voru kostaðar
af íslenska ríkinu
og annað í þeim
dúr. Þannig að þeir
sáu ástæðu til að
stofna félag - þetta
var nánast félag ut-
angarðsmanna þó
þetta væru hæfi-
leikamenn og stór-
snillingar. Þeir töldu
ástæðu til að rétta
hlut sinn með því að
stofna samtök sem
átti að létta róðurinn í
sambandi við sýningar
heima og erlendis. Það
gerðist ekki. Við töpuð-
um. Við töpuðum stórt.
Fyrir bæði nasistum og
marxistum. Því hefur
þessi bók fyrst og fremst
það gildi að fylla þarna í
eyðu sem skapaðist við
þessar aðstæður," segir
Gunnar, enda telur hann
„Og þau fengu í raun engu áork-
að á neinu sviði nema þeir
héldu vorsýningar á hverju vori
frá ‘62 framundir ‘70,“ sagði
Gunnar, en þess ber þó að geta
að þótt margir listamannanna
sem hér um ræðir hafi ekki flot-
ið hátt í umræðu pólitískra and-
stæðinga þeirra þá seldust þeir
margir hverjir mjög vel og höfðu
framfæri af list sinni. „Og flestir
þessir menn urðu hreinlega rík-
ir, byggðu sér einbýlishús vegna
þess hvað þeir seldu vel. Því
þetta voru allt menn sem al-
menningur hafði mikið álit á.“
Helga Weisshappei Foster málaði
þessa mynd árið 1961. Helga var í
forystu Myndlistarfélagsins en hún
lærði hjá Óskari Kokoschka I Vínar-
borg. ElísabeWeisshappel, skrifar
greinarkorn um myndir hennar I
bókinni: „Hún glímir við sjálfan
sköpunarmáttinn eins og hann birt-
ist í gosinu fremur en við hraun sem
er storknað og orðið að fastmótuðu
landslagi."
að sjónarmið marxista hafi skap-
að eina af verstu eyðimörkunum
í andlegu lífi mannkynsins.
Fengu engu áorkað
Samtökin voru skammlíf, aðeins
virk í um
Ragnar Páll Einarsson myndlistarmaður vann við ýmis-
legt á sumrin sem ungur maður; á síldarplönum, mál-
aði skilti og spilaði á rafgítar með hljómsveitinni Gaut-
um. Hann hefur málað portrett af mörgu þekktu fólki,
m.a. þessa af leikkonunni ástsælu Stefaníu Guð-
mundsdóttur árið 1989. Stefaníu skapaði hann eftir
Ijósmyndum sem til voru af leikkonunni íýmsum hlut-
verkum í byrjun aldarinnar og frásögnum fólks sem
þekkti hana vel.
Sigríður Sigurðardóttir nefndi þessa mynd Ljúflingslag
[1945). Sigríður mun hafa notið lítillegrar tilsagnar,
m.a. hjá Muggi, en stundaði listina lítt meðan hún
sinnti húsmóðurstarfi. Eftir að húsmóðurstarfið varð
léttara vann hún m.a. í nokkur ár við að mála portrett
myndir á vegum Þjóðminjasafnins, einkum biskupa-
myndir. Hún var hins vegar orðin 49 ára þegar hún
innritaðist í Konunglega akademiið í Kaupmannahöfn
og stundaði nám þar í tvö ár. Hms vegar þraut starfs-
orkuna skömmu eftir að hún kom heim, vegna ýmissa
sjúkdóma sem lögðust á hana.