Dagur - 21.11.1998, Side 8

24 - LAUGARDAGUR 21. NÓVEMRER 1998
Xkyptr
LÍFIÐ í LANDINU
ÖrlygiHnefli Jónssyni
ermargt til lista lagt.
Hann rekur lögfræði-
stofu á Húsavík og
starfrækirminkabú í
Reykjohverfi þarsem
hann erað endur-
byggja gamolt hús sem
Jyrst var reist í Flatey
á Skjálfanda árið
1904. Örlygurlýsir
hérá eftir glímunni
viðgamla húsið sem
gárungar nyrðra kalla
„ Örlygsstaðabardaga
á 20. öld. “
Við renndum
með Orlygi fram
í Reykjahverfi á
dögunum, litum
við í tveimur
minkabúum þar
sem hann er
með ríflega 4000
minka í eldi og
mun vera
stærsta minkabú
á Norðurlandi eystra. Einnig
skoðuðum við með honum hús-
ið Stekkjarholt sem á sér ugg-
laust lengri og merkilegri sögu
en flest önnur sumarhús á Is-
landi. En hvenær byijaði þetta
búskapar- og byggingavafstur
héraðsdómslögmannsins?
„Ég hafði stundað sjó-
mennsku, m.a. verið skipstjóri á
trillu og verið með útgerð. Þetta
var í anda Brettinga og Utibæj-
armanna í Flatey sem ég er
kominn af. En ég hafði vanrækt
bóndann í mér sem rekja má til
þeirra Vaðbrekkumanna í Hrafn-
kelsdal austur. Mitt búskapar-
basl byrjaði eftir að ég flutti
húsið mitt hingað í Reykja-
hverfi. Sá góði maður og granni
minn, Jón Frímann í Blá-
hvammi, hringdi í mig og sagði
að sér fyndist ófært að bóndinn
í Stekkjarholti væri ekki með
neinn búskap. Hann kvaðst hafa
fundið í markaskránni mark sem
afi minn, Sigurjón Jónasson frá
Flatey átti, en það var alheilt síl-
hamrað vinstra, sem sé úrvals
skemmtileg mark. „Ég tek það,“
sagði ég. Einnig var Jón búinn
að finna brennimarkið Svavar,
sem er nafnið á móðurbróður
mínum. „Eg tek það líka,“ sagði
ég-
Og þegar ég var þarna kominn
með mark, þá vantaði mig auð-
vitað bústofn til að setja mark
mitt á, þannig að ég keypti þrjár
kindur af Tryggva Óskarssyni á
Þverá fyrir jólin 1995 og gaf
sjálfum mér og sonum mínum,
Gunnari Hnefli og Örlygi Hnefli
í jólagjöf. Vorum við allir mjög
þakklátir iyrir höfðingsskapinn
og síðan höfum við verið sauð-
fjárbændur."
- Og svo fylgir loðdýrabúskap-
urinn í kjölfarið eða hvað?
„Já, sumarið 1996 ræddum
við það ég og Þorgrímur Sig-
urðsson, oddviti í Reykjahreppi,
hvort ekki mætti nýta þessi hús
að Skógahlíð og Stekkjarhoiti
sem þá stóðu auð. Hreppurinn
ákvað svo að vera ekki með en
ég og Gunnar mágur minn
Gunnarsson frá Dalvík ákváðum
að Iáta slag standa og keyptum
500 danskar minkalæður frá
Vopnafirði og 100 frá Hvann-
eyri.
Síðan hefur eldið gengið stór-
áfallalaust og dýrin líta Ijómandi
vel út. Við erum nú með yfir
4000 dýr og Björn Ófeigur Jóns-
son hefur séð um þetta sem
ráðsmaður enda natinn og lipur
við dýr.
En nú er komið að kaflaskipt-
um í starfseminni og ég er að
hugsa um að hætta, að minnsta
kosti í bili. Ytri skilyrði eru ekld
hagstæð vegna ástandsins í
Rússlandi og Asíu, þannig að
hugmyndin er að selja þetta í
fullum rekstri
og þá á góðu
verði og leigja
húsin, eða
slátra. Hins-
vegar er
enn á
skoðun
þessi atvinnu-
grein eigi fram-
tíðina fyrir sér.
Ég hef kynnst
mörgum ágæt-
um mönnum
allt í kringum
landið sem eru
að gera góða
hluti í loðdýra-
rækt. Ytri skil-
yrði eru óhag-
stæð núna en
það á eftir að
breytast. Eg tel
að stjórnvöld eigi að koma að
málinu og hjálpa mönnum yfir
þennan tímabundna hjalla, eins
og reyndar þau hafa þegar gert
og landbúnaðaráðherra kynnti á
dögunum. Það eru yfir 100
manns sem stunda þessa at-
vinnugrein og þá um 500 manns
sem hafa af þessu framfæri og
víða í veikum byggðum, þannig
Feðgar á loftinu þarsem allt er með
9rjnmlu sniði og ryksugan lika.
að ef stjórnvöld ætla að taka
myndarlega á byggðamálunum,
þá eiga þau að beita sér á þessu
sviði.
Það þyrfti líka að fá fegurstu
konur heims, hér á Islandi, til
þess að nota pels-
inn meira. Ég full-
yrði að engin flík
geri þær glæsi-
legri. Loðdýra-
bændur vinna því
göfugt starf.“
Húsið
Húsið sem Ör-
lygur Hnefill er
að endurbyggja í
Reykjahverfi á
sér merka sögu
sem hann rekur
fyrir okkur:
,Árið 1904
hófu Örum og
Wulff verslun-
arrekstur í
Flatey á Skjálf-
anda, byggðu
þar verslunar-
hús og þetta hús
var hluti af þeirri keðju. Þetta
var jafnframt fyrsta verslunin í
Flatey. Verslunarstjóri var ráðinn
Jónas Jónsson Iangafi minn. I
kringum 1918 eignast svo
Guðjohnsensverslunin á Húsa-
vík allar eignir Örum og Wulff
og m.a. í Flatey og þá verður afi
minni Sigurjón Jónasson, versl-
unarstjóri þar. Síðar hefur
Kaupfélag Þingeyinga verslunar-
rekstur í Flatey og þar hófst
hörð samkeppni eins og nú er á
stærri mörkuðum og Guðmund-
ur Jónasson, afabróðir minn, er
verslunarstjóri KÞ, þannig að
bræður börðust á þessum litla
markaði.
Nú, þar kom að Guðjohnsens-
verslunin lagði upp Iaupana í
Flatey og í framhaldi af því eign-
aðist afi minn þetta hús í kring-
um 1930 og var þá í útgerð á
nokkuð stórum bátum. En
vegna lélegra hafnarskilyrða
flutti hann til Húsavíkur með
fjölskylduna 1944 og þá var
þetta hús tekið niður fjöl fyrir
fjöl, flutt á bátnum Sævaldi yfir
Skjálfandann og endureist hér
fyrir neðan bakkann. Því var lít-
ilsháttar breytt, sett á það port
og var þá orðið mjög reisuleg
verbúð. Síðan byggðust skúrar
og verbúðir við húsið til beggja
enda, Helgi Kristjánsson í ann-
an enda og Sæborgar-menn í
hinn og svo áfram. Þannig að
þarna var komin löng og sam-
felld bygging mismunandi skúra
og var í rauninni stórkostlegur
arkítektúr og sómdi sér vel
þarna, ekki síður en gömlu
bryggjuhúsin í Bergen, sem
Norðmenn telja mikil menning-
arverðmæti."
- En hvenær kemur þú að
þessu húsi?
„Eg hafði alltaf gengið með
þann draum í maganum að