Dagur - 26.02.1999, Blaðsíða 6

ÞJÓÐMÁL
XWt~
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: elías sn/eland jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 31, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: í.soo KR. Á mánuði
Lausasöluverð: iso KR. OG 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símar auglýsingadeildar: (REYKJAVíK)563-i615 Ámundi Ámundason
(AKUREYRD460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
Netfang auglýsingadeildar: omar@dagur.is
Simbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AkUREYRl) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Aukin álirif íslands
í fyrsta lagi
Skýrsla Halldórs Ásgrímssonar, utanríkisráðherra, til Alþingis
staðfestir að undir hans forystu hefur íslensk utanríkisþjón-
usta eflst verulega. Rödd Islands heyrist nú víðar og markviss-
ar á alþjóðavettvangi en áður. Ráðherrann hefur aukið veru-
lega tengslin við ýmsar þær fjölþjóðlegu stofnanir þar sem um-
ræður um mikilvægustu málefni jarðarbúa fara einkum fram.
Þar eru einnig teknar ákvarðanir sem skipta okkur, eins og aðr-
ar þjóðir, mildu máli. Það er erfitt verk fyrir litla þjóð að gera
sig gildandi á þessum vettvangi, en það hefur samt tekist í vax-
andi mæli.
í öðru lagi
Sérstaklega er athyglisvert hvað Islendingar sinna nú betur en
áður baráttu hinna fátækari þjóða heims fyrir mannréttindum
og réttlátari hlutdeild í hinni sameiginlegu jarðarköku. Fram-
lög til beinnar aðstoðar á vegum Þróunarsamvinnustofnunar
Islands hafa verið stóraukin og nema 234 milljónum króna á
þessu ári. Til stendur að opna skrifstofu sendifulltrúa í Mós-
ambík vegna aukinna verkefna í þeim heimshluta. Island tek-
ur einnig í vaxandi mæli þátt í þróunarsamvinnu á vegum al-
þjóðastofnana. Á sama tíma er með skipulegum hætti tekið á
móti flóttafólki hér á landi á hverju ári. Þetta er rétt stefna, því
Islendingar eru með ríkustu þjóðum heims.
í þriðja lagi
Það skiptir miklu máli fyrir smáþjóð að taka virkan þátt í starf-
semi þeirra alþjóðastofnana sem áhrif hafa á gang heimsmál-
anna. Rödd Islands þarf að heyrast. En það er ekki síður mik-
ilvægt að íslensk stjórnvöld sendi frá sér rétt skilaboð á al-
þjóðavettvangi. Þótt stjórnmálaflokkar skiptist ekki lengur í
harðvítugar fylkingar vegna stefnunnar í utanríkismálum, er
verulegur ágreiningur um hver eigi að vera afstaða íslands til
einstakra mála, nú síðast hvort og hvenær rétt sé að gerast að-
ili að Kyoto-bókuninni. Ljóst er að það verður eitt af þeim mál-
um sem kjósendur þurfa að taka afstöðu til í vor.
Elias Snæland Jónsson
Lán lántakandans
Það er að bresta á alvöru sam-
keppni í húsnæðislánabrans-
anum, sem er mikið lán fyrir
lántakendur. Páll Pétursson
félagsmálaráðherra er ekki fyrr
búinn að skipa samráðherra
sinn í forstjórastólinn hjá
Ibúðalánasjóði, en allt verður
logandi vitlaust í samkeppni.
Guðmundur Bjarnason kemst
þó ekki til að hætta sem ráð-
herra strax og má ekkert vera
að því að stjórna Ibúðalána-
sjóðnum, fyrir utan það að
vera veðurtepptur í Austurríki
á skíðum. Guðmundur ráð-
herra er hins vegar
ekki talinn eins
mikilvægur og t.d.
Jón Olafsson í Skíf-
unni, sem rauf sína
einangrun með því
að leigja sér þyrlu.
Þverpólitísk sam-
staða er hins vegar
um að spara þjóð-
inni þyrlukostnað
undir Guðmund,
enda er hann ágæt-
ur fréttaritari íyrir
íslensku fjölmiðl-
ana.
Eldar slökktir
I millitíðinni eru menn að
slökkva elda í hinni nýju stofn-
un. Þar vinna menn sín mestu
stórvirki á nóttunni og um
helgar, þegar örlítið frí gefst
frá átroðningi viðskiptavina.
Nú þegar er Ibúðalánasjóður
búinn að fá á sig ímynd lélegr-
ar þjónustustofnunar og allir
eru sannfærðir um að þar sé
allsráðandi Iögmál kunnings-
skaparins og flokkaráðninga.
Það er talsvert afrek hjá ekki
eldri stofnun. Sjálfsagt mun
það taka Gunnar Stein eða
einhvern annan ímyndarfræð-
ing 2 ár og 20 milljónir að
breyta þeirri ásýnd. Einhver
V
lán virðist íbúðalánasjóður þó
ætla að veita og er meira að
segja búinn að afgreiða þó
nokkur nú þegar. Gallinn er
bara sá að þetta eru ekki leng-
ur hagstæðustu húsnæðislán-
in ef marka má frétt í Degi í
gær - og Garri tekur alltaf
mark á því sem stendur í Degi.
Hefnd Lands-
bankans
Veðdeild Landsbankans - sem
missti sem kunnugt er stór
verkefni til Ibúðalánasjóðs á
Sauðárkróki - er nú
ákveðinn í að hefna
sín á Páli Péturs-
syni og Ibúðalána-
sjóði og er búinn að
búa til svokallað
heimilislán, sem er
ekki eingöngu á
svipuðum kjörum
og húsnæðislán
íbúðalánasjóðs
heldur er hægt að
fá líftryggingu í
kaupbæti! Garra
þykir einsýnt að ef
Guðmundur ætlar á annað
borð að hafa einhverja við-
skiptavini þegar hann kemur
til starfa, verði hann að bjóða
eitthvað meira en eina líftrygg-
ingu í kaupbæti. Hann gæti
auðvitað boðið tryggingu á bíl-
inn, flísar á baðið, eða afslátt á
eldhúsinnréttingum. Allt
myndi það heilla mann eins og
Garra til að taka lán hjá Guð-
mundi. En komi hann ekki
færandi hendi er alveg ljóst að
það tekur því varla fyrir hann
að vera yfirleitt að byrja í nýja
starfinu. Hann gæti þá allt
eins gerst „full time“ fréttarit-
ari í Austurríki.
Áfyrrverandi alþýðu-
bandalagsfólk að taka
þátt í að greiða þær
skuldir flokksins sem
það stofnaði til ?
Rannveig Guðmundsdóttir
formaðurþingflohks Samfylkingarinn-
ar.
„Það fylgir því
ábyrgð að vera í
forystusveit fyrir
stjórnmálaflokk.
Það fylgja því
skyldur á sama
hátt og því getur
oft fylgt upp-
hefð. Mín skoðun er sú að þeir
sem saman ákveða að bera
ábyrgð, hvort sem það er að
stofna til skuldbindinga eða á
annan hátt að taka á sig skyldur,
þeir hinir sömu eigi að bera þá
ábyrgð sem fylgir. í þeirri upp-
stokkun í stjórnmálum sem nú á
sér stað hlýtur það að vera um-
hugsunarefni ef fámennur hópur
forystumanna í stjórnmálaflokki
situr eftir með mildar skuldbind-
ingar á meðan aðrir ganga frá
skuldunum, áhyggju- og ábyrgð-
arlaust."
Haukur Már Haraldsson
fy. formaðurkjördæmisráðsAlþýðu-
bandalagsfélaga í ReykjavOt.
„Það má alveg
líta á slíkt sem
sanngirniskröfu
að þeir sem
stofna til skulda
og ábyrgða á
vegum samtaka
og félaga taki
þátt í að greiða þær skuldir. Sem
flokksmanni sem hefur gengið í
persónulegar ábyrgðir fyrir
skuldum flokksins finnst mér
það blóðugt að sjá menn geta
þvegið hendur sínar með því að
ganga úr flokknum og skilja okk-
ur hin eftir í súpunni."
GARRI
ODDUR
ÓLAFSSON
skrifar
Stjórnmálaflokkarnir eru að
mestu leyti á opinberu framfæri.
Þeir eru styrktir af aflafé ríkis-
sjóðs, sem eru skattpeningar, og
hafa nokkuð umleikis til að aug-
lýsa ágæti sitt. Framlögin fara
eftir þingstyrk og er Sjálfstæðis-
flokkurinn þannig þyngsti ómag-
inn á ríkissjóði og er flokknum
sjaldnast fjár vant. Aðrir baslast
einhvern veginn áfram stóráfalla-
laust, að minnsta kosti á yfirborð-
inu, nema Alþýðubandalagið,
sem er að kikna undir skulda-
bagganum.
Er formanni flokksins legið
mjög á hálsi fyrir skuldseiglu og
heimtað að gerð verði grein fyrir
skuldastöðunni. Margrét Frí-
mannsdóttir hefur verið sein til
svars, en er nú loks farin að bíta
frá sér. Hún tók við vondu búi og
skuldbindingum sem flokkur
hennar ræður ekki við. Hún
bendir á að forveri hennar sé ekki
krafinn sagna en óreiðan og
Nýir flokkar, nýjar
kennitölur
skuldasöfnunin nái Iengra aftur í
tímann en formannsferill hennar.
Hún spyr jafnframt hver sé
ábyrgð manna sem notið hafa
framlaga til flokksins, en yfirgefa
hann og stofna til annarra fram-
boða og byija þar með
hreínt borð en skilja
skuldasúpuna eftir hjá
gamla flokknum.
Fleiri bítast
Það er ekki nýtt að bit-
ist sé um ómagafram-
lögin til þingflokka.
Þær voru ekkert billeg-
ar, kvennaflokkskon-
urnar, þegar fór að
molna út úr þeirra
flokki. Það kostaði
ákveðni og hörð átök
þegar þær áttu að fara að skipta
með sér peningaupphæðum og
var reynt að halda fast í og sleppa
engu.
Helmingur þingflokks Alþýðu-
bandalagsins er nú hlaupinn í
annan þingflokk, skuldlausan, og
aðrir eru að hætta stjórnmálaaf-
skiptum. Eftir situr Margrét og er
komin með sitt fámenna Iið í enn
einn þingflokkinn, en eftir sitja
skuldirnar. Flokksskrif-
stofa Alþýðubandalags-
ins er ekki lengur til og
ekki sýnist liggja ljóst
fyrir hver hefur pró-
kúru þess flokks sem
ekki er orðinn annað
en hólf í prófkjörum
eðalkratanna.
Skuldimar hverfa
Ef þeir forystusauðir
Alþýðubandalagsins
sem stofnuðu til óvið-
ráðanlegra skulda og
hafa notið framlaga til flokksins
með ýmsum hætti, geta kastað
öllum skuldum á bak við sig, eins
og Jesú syndum þeirra sem for-
ldárast til nýrrar trúar, ætti Mar-
grét Frímannsdóttir að geta það
líka. Hún segir sig einfaldlega úr
Alþýðubandalaginu eins hinir,
sem færa sig um set í grænt fram-
boð, suður á Álftanes, í Fram-
sóknarflokkinn eða til Winnipeg.
Þeir losna við allar skuldakröfur
og enginn krefur þá svars um
óreiðuna sem þeir hafa stofnað
til.
í viðskiptalífinu tíðkast sú að-
ferð að skipta um kennitölur þeg-
ar fyrirtæki fara að ganga illa.
Gjaldþrotin og skuldirnar fylgja
gömlu kennitölunni og hægt er
að byrja upp á nýtt með þeirri
nýju og slá ný lán og blómstra á
meðan þau endast.
Margréti ætti ekki að vera
vandara en öðrum stjórnmálafor-
ingjum allaballa að skipta um
flokk, embætti og kennitölu. Þá
verða hennar vandamál úr sög-
unni og Landsbankinn hefur af-
skrifað annað eins og nokkrar
kosningabaráttur.
Margrét er ekki eini
skuldarinn.
Steingrímur J. Sigfússon
fonnaðttrVG ogfy. þingmaðurAlþýðu-
bandalags.
„Þeir sem fara
með forsvar
fyrir stjórnmála-
flokki bera
ábyrgð á fjár-
málum hans,
eignum og
skuldum, tekj-
um og útgjöldum. Þannig hefur
það verið og verður væntanlega
áfram.“
Sigrídur Jóhannesdóttir
þingmaðurAiþýðubandalags.
„Eg myndi telja
æskilegt að sem
flestir tækju
þátt í því að
borga skuldir
flokksins. Þrátt
fyrir allt eru
þessar skuldir
Alþýðubandalagsins í dag ekki
eins skelfilegar og fyrir um ári
síðan og ef að margir tækju
höndum saman, hvort sem þeir
eru núverandi eða fyrrverandi al-
þýðubandalagsmenn - eða þá
velviljað fólk gagnvart okkar mál-
stað - þá ætti að vera yfirstígan-
legt að vinna á þessu."