Dagur - 26.02.1999, Side 9

FÖSTUDAGUH 26. FEBRÚAR 1999 - 9

nsvíf
er „miklu nánara en áður", sagði Halldór.
alla samninga. Halldór vill að ís-
lendingar gerist aðilar að CITES-
samningnum um viðskipti með
villt dýr og plöntur í útrýmingar-
hættu. „Það styrkir verulega þátt-
töku okkar í alþjóðlegri samvinnu
um vernd, nýtingu og viðskipti
með lifandi náttúruauðlindir.
Nokkur aðildarríkja telja nú mikil-
vægt að sérstakur fiskveiðihópur
verði settur á stofn í tengslum við
samninginn. Þar þurfum við svo
sannarlega að vera á varðbergi og
besta Ieiðin er að verða aðili að
samningnum með þeim fyrirvör-
um sem við teljum nauðsynlega til
að sjá hagsmunum okkar borgið."
Daðrað við ESB
Eitt af höfuðverkefnum utanríkis-
þjónustunnar verður að fylgjast
náið með framvindu mála í Evr-
ópusambandinu, sagði utanríkis-
ráðherra. Hvort sem Islendingum
líki betur eða verr hafi fátt í milli-
ríkjasamskiptum þeirra jafnmikil
áhrif hér á landi og samrunaþróun
í Evrópu. „Eg tel samningsstöðu
okkar gagnvart ESB best borgið
með því að skilgreina sem ná-
kvæmast hvað það er sem helst
stendur í vegi fyrir aðild. Engin
knýjandi nauðsyn rekur okkur til
hennar en þar er sjálfsagt að hafa
hugann opinn og athuga reglulega
í ljósi þróunar hvaða kostir og gall-
ar gætu fylgt fullri aðild.“
Stórauknar fjárveitingar
Aukinna umsvifa sér greínilega
stað í fjárveitingum til utanríkis-
þjónustunnar. I síðasta íjárlaga-
frumvarpi síðustu ríkisstjórnar fyr-
ir árið 1995 var gert ráð fyrir um
323 milljónum í rekstur aðalskrif-
stofu utanríkisráðuneytisins, þar
af voru tæpar 200 milljónir króna
sérstaklega eyrnamerktar yfir-
stjórn ráðuneytisins. I fjárlögum
þessa árs eru framlög til aðalskrif-
stofunnar áætluð um 511 milljón-
ir króna og þar af til yfirstjórnar-
innar 434 milljónir króna.
Kostnaður við sendiráð og fasta-
nefndir Islendinga var áætlaður
naumlega 635 milljónir króna
1995 en tæplega 958 milljónir
króna á þessu ári. Það hafa enda
verið opnuð sendiráð í Helsinki og
fastanefnd hjá Evrópuráðinu og
Oryggis- og samvinnustofnun Evr-
ópu. Við bætist einnig á þessu ári
að skipaður hefur verið sendiherra
Islands í Kanada.
Framlög til þróunarmála hafa
aukist á kjörtímabilinu. Til Þróun-
arsamvinnustofnunar fóru um
156 milljónir króna 1995 en verða
234 milljónir á þessu ári. Til þró-
unarmála almennt og alþjóðlegrar
hjálparstarfsemi eru áætlaðar
rúmar 146 milljónir króna á ári en
voru um 114 milljónir 1995 og var
þar innifalið sérstakt 34 milljóna
króna framlag íslendinga til að-
stoðar Palestínumönnum í Israel.
Fjárveitingar til Alþjóðastofnana
eru nokkru lægri í fjárlagafrum-
varpi þessa árs en áætlað var 1995
eða rúmar 300 milljónir en voru
þá um 336 milljónir. Þar vegur Iík-
lega þyngst að 1995 greiddu Is-
lendingar 85 og hálfa milljón f
Þróunarsjóð EFTA en þegar frum-
varp þessa árs var samið var gert
ráð fyrir að það framlag legðist af
á þessu ári. Islendingum varð þó
ekki kápan úr því klæðinu sem
kunnugt er því Spánverjar kröfð-
ust þess að EFTA ríkin greiddu sitt
þróunarframlag áfram og hefur
tekist samkomulag um nýjan sjóð
og Islendingar verða að punga út
svipaðri upphæð og áður.
Fjárfesting til framtíðar
Samanburði af þessu tagi verður
auðvitað að taka með ákveðnum
fyrirvara því ýmislegt hefur breyst
á þessum árum, þótt ekki væri
nema framsetning fjárlaga og til-
færslur hafa á stundum orðið milli
málaflokka. Það breytir ekki því að
framlög til utanríkismála hafa vax-
ið umtalsvert eins og við var búast
með auknum umsvifum. Og vænt-
anlega eiga umsvifin enn eftir að
aukast, ef marka má ræðu utanrík-
isráðherrans í gær. „Æskilegt er að
nýta þann efnahagslega uppgang
sem nú er á Islandi til að efla al-
þjóðleg samsldpti og styrkja stöðu
landsins á alþjóðavettvangi. Slíkt
starf rennir styrkari stoðum undir
bætt Iífskjör í framtíðinni. Líta má
á aukin verkefni og fjármuni til
utanríkisþjónustunnar sem Iang-
tímafjárfestingu sem skilar sér í
bættum viðskiptaskilýrðum fyrir
íslenskt atvinnulíf og meiri áhrif-
um Islands á alþjóðlega þróun.“
FRÉTTIR
L
Steingrímur J. Sigfússon sagði þá tilraun sem gerð hefði verið á Kyoto-ráðstefnunni til að ná einhverjum tökum á
hinni geigvænlegu mengun sem er í heiminum, vera stærsta átakið sem gert hefði verið í þeim efnum.
Pólitískt bónorð?
Þingmenn Samfylk-
ingarmnar hældu
skýrslu utanríkisráð-
herra í hástert nema
kallanum imi Kyota
og þeirri ákvörðun að
undirrita ekki hókun-
ina.
Viðbrögð alþingismanna við
skýrslu utanríkisráðherra voru
ekki einróma, enda varla von.
Talsmenn stjórnarflokkanna
voru ánægðir og þingmenn Sam-
fylkingarinnar þökkuðu ráðherra
fyrir vandaða skýrslu. Þeir
mærðu hann svo mjög að ýmsir
töluðu um að þarna hafi farið
fram pólitískt bónorð í beinni út-
sendingu. Þeir gagnrýndu hann
og ríkisstjórnina að vfsu fyrir um-
hverfisþáttinn og þá sérstaklega
að ákveðið skyldi að undirrita
ekki Kyoto-bókunina. Talsmenn
vinstri/græna framboðsins þeir
Steingrímur J. Sigfússon og
Hjörleifur Guttormsson hældu
ráðherra lítið en gagnrýndu hann
harðlega bæði fyrir að vera að
opna fyrir aðild Islands að Evr-
ópusambandinu og fyrir Kyoto-
þáttinn.
Steingrímur J. Sigfússon sagði
þá tilraun sem gerð hefði verið á
Kyoto-ráðstefnunni til að ná ein-
hverjum tökum á hinni geigvæn-
legu mengun sem er í heiminum,
vera stærsta átakið sem gert
hefði verið í þeim efnum. Þess
vegna m.a. væri gagnrýnisvert að
Islendingar skuli hafa ákveðið að
skrifa ekki undir bókunina.
Loftslagsbreytingar
Steingrímur gerði síðan áhrif
Ioftslagsbreytinga af völdum
gróðurhúsaáhrifa að umtalsefni
og sagði m.a.: „Það er talið að
einhverjir tugir sjálfstæðra þjóð-
ríkja, aðallega eyjar \áð Kyrrahaf,
muni í bókstaflegri merkingu
þurrkast út af yfirborði jarðar á
fyrri hluta næstu aldar ef svo
heldur sem horfir, vegna hækk-
unar yfirborðs sjávar.“
Hann sagði því ekki að undra
þótt talsmenn þessara eyja hefðu
brugðist öndverðir \áð þegar Is-
lendingar fóru á fjörurnar við þá
og báðu um stuðning við að upp-
fylla ekki skuldbindingar Kyoto-
bókunarinnar um að takmarka
losun gróðurhúsalofttegunda.
Evrópuáherslan þyngist
Steingrímur J. og Hjörleifur
Guttormsson gagnrýndu utanrík-
isráðherra fyrir að vera að opna
fyrir möguleika á inngöngu ís-
lands í Evrópusambandið. Stein-
grímur sagði að Halldór Ásgríms-
son væri að færa afstöðu síns
flokks til í þessu máli. Hann
sagði þessa nálgun utanríkisráð-
herra í málinu bæði ranga og
hættulega.
Hjörleifur Guttormsson benti
á að áherslan á að halda opnum
dyrum varðandi inngöngu okkar í
Evrópusambandið væri sífellt að
þyngjast. Hann sagði að þótt ekki
hefðu verið kaflaskil í skýslu
utanríkisráðherra væri áherslan
vaxandi að halda dyrunum opn-
um og leita leiða til þess að Is-
land geti orðið aðili að Evrópu-
sambandinu. Hann sagði Ijóst að
í Framsóknarflokknum væri eng-
in grundvallarandstaða gegn því
að Island gangi inn í Evrópusam-
bandið. Það verði að meta mál-
flutning framsóknarmanna á
þann veg að verið sé að leita með
virkum hætti leiða til að sækja
um aðild að Evrópusambandinu.
„Ég er algerlega andvígur þeirri
nálgun sem þarna er uppi. Ég vil
aftur á móti að við treystum góð
samskipti \dð Evrópusambandið
enda engin spurning að það er
Islandi mjög mikilvægt," sagði
Hjörleifur. Hann sagði hug-
myndina um það að ætla sér inn
í þetta væntanlega stórríki allt
annað.
Hjörleifur sagði að viðhorfið til
Schengen-aðildar Islands væri af
sömu rótum. Það skipti engu
máli fyrir Islendinga hvort þeir
þurfa að hafa vegabréf sín með
eða ekki þegar þeir ferðast til
Evrópu. Hann sagði ákafann við
að komast inn í Schengen sam-
komulagið stjórnast af \álja til að
komast sem þéttast upp að Evr-
ópusambandinu þrátt fyrir afar-
kosti sem um væri að ræða í því
samstarfi.
Hjörleifur sagði að skoða yrði
ákvörðun ríkisstjórnarinnar um
að undirrita ekki Kyoto-bókun-
ina í tengslum við áherslur ríkis-
stjórnarinnar í umhverfismálum
og samstarfi að umhverfismálum
á alþjóðavettvangi.
„Það hefur verið að gerast
breyting í þessum efnum innan
stjórnarráðsins. Og það er utan-
ríkisráðherra sem hefur staðið
fyrir því að taka verulega þætti
varðandi stefnumótun umhverf-
ismála frá umhverfisráðuneytinu
inn í sitt ráðuneyti. Með stofnun
svonefndrar auðlindaskrifstofu
og ráðningu sérstaks sendiherra
yfir henni,“ sagði Hjörleifur
Guttormsson.
Slegnir út af borðinu
Ossur Skarphéðinsson hældi
flestu í skýrslu utanríkisráðherra
eins og samfylkingarþingmenn
yfirleitt. Ossur sagði tíðindin í
ræðu utanríkisráðherra þó hvorki
varða varnar- eða öryggismál né
Evrópumál, heldur umhverfis-
mál. Hann sagði það vera tím-
anna tákn þar sem umhverfismál
væru farin að yfirskyggja önnur
svið í samskiptum ríkja. Hann
sagði utanríkisráðherra vissulega
reka metnaðarfulla stefnu á
mörgum sviðum utanríkismála.
Það væri metnaðarfullt að vilja fá
sæti í öryggisráði SÞ.
„En það tel ég að sé borin von
á meðan ísland stendur utan Al-
þjóða hvalveiðiráðsins og er ekki
aðili að Kyoto-bókuninni,“ sagði
Össur.
Hann sagði að miðað við hvað
utanríkisráðherra hefði tekist vel
upp á mörgum sviðum virðist
hann sleginn blindu hvað snertir
umhverfismálin. Halldór As-
grímsson hefði haft forgöngu um
að Islendingar undirriti ekki
Kyoto-bókunina og það slái Is-
land út af borðinu sem alvöru
spilara á leiksviði alþjóðastjórn-
mála. Þetta kæmi þvert á þá
ásyoid Islands sem síðustu ríkis-
stjórnir hafa verið að mynda á al-
þjóðavettvangi. Þetta væri fing-
urbrjótur.
Össur, eins og margir fleiri
stjórnarandstæðingar, gagnrýndi
það harðlega að ríkisstjórnin skyl-
di taka þá ákvörðun að undirrita
ekki Kyoto-bókunina án þess að
bera þá ákvörðun undir Alþingi.
Líka væri þetta gert að umhverfis-
ráðherra fjarstöddum en hann
hefði aðrar áherslur í málinu en
utanríkisráðherra. - S.DÓR