Dagur - 27.02.1999, Blaðsíða 8

LÍFIÐÍLANDINUjZ
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999

BHÍ
'
/ Ríkinu að morgni bjórdagsins. Þessir félagar voru fyrstu bjórkaupendurnir, en fjöldi innlendra og erlendra fjölmiðlamanna var mættur á vettvang að fylgjast með þvíþegar íslendingar keyptu bjór síðan
bannlögin frægu voru sett á árið 1912. Biðraðir voru fyrir utan Ríkið að morgni 1. mars 1989.
01
skrifar
Ámánudag-
inn kemur,
1. mars, eru
liðin tíu frá
bjórdeginum
fræga. Bjór-
inn var ekki
lögleiddur hávaðalaust
og þjóð og þing skiptust
í þverpólítískar fylking-
ar í málinu. En hver er
reynslan af bjórnum og
hefur svartagallsrausið
um stanslaust bjórfyllerí
ræst. Tæplega, en
krakkarnir byrja þó fyrr
að drekka.
I stríðum straumum rann bjór-
inn og á vertshúsum dansaði
fólkið uppá borðum. Biðraðir
voru fyrir utan Ríkið og Valgeir
Guðjónsson söng slagarann um
að hann héldi að hann gengi
heim. Síðan eru Iiðin tíu ár. A
mánudaginn kemur, 1. mars, er
liðin réttur áratugur frá því bjór
var lögleiddur hér á Iandi og all-
ir máttu fara að kaupa bjór í
Ríkinu. Það hafði þá verið
bannað síðan bannlögin frægu
tóku gildi árið 1912. Bjórdags-
ins minnast margir vegna hinn-
ar sérstöku hátíðarstemmningar
sem ríkti í landinu þann dag.
Ekki minna en 340 þúsund dós-
ir af bjór seldust í verslunum
ATVR fyrsta bjórdaginn, sem
reyndar fór nokkuð friðsamlega
fram - þó margir hefðu í langri
umræðu um bjórmálið varað við
slæmum afleiðingum af Iögleið-
ingu hins gullna mjaðar.
„Ég var engu að smygla"
Bjórfrumvarpið svonefnda var
samþykkt frá Alþingi 8. maí
1988. Um það höfðu þá staðið
miklar umræður á Alþingi um
hríð og í áraraðir úti í þjóðfélag-
inu. - Segja má að bjórmálið
hafi fyrst komist á hreyfingu um
1980 þegar Davíð Scheving
Thorsteinsson kom með til
landsins hálfan kassa af bjór.
Tollverðir tóku ölið af honum
umsvifalaust og málið fór í hart.
Fram að því höfðu áhafnir flug-
véla og skipa sem komu til
landsins einar mátt hafa með
sér bjór inn í landið.
„Mér gramdist að dóttir mín
sem var flugfreyja mætti hafa
aratug
með sér bjór inn í Iandið í krafti Þeir sem á móti bjórnum voru hliðar á hverju máli, en sumir
þess að hún væri starfsmaður
ákveðins fyrirtækis, en ég ekki
af því ég starfaði annarsstaðar,"
segir Davíð Scheving Thor-
steinsson. „Mér fannst að með
þessu væri fólk ekki jafnt fyrir
lögunum, enda voru engin
ákvæði um slíkt í stjórnarskrá
þegar ég fór að athuga málið.
Þegar ég kom með bjórinn inn í
landið var mér boðin dómsátt í
smyglmáli, var sagður hafa gert
tilraun til að smygla bjór inn í
Iandið. Eg sagði tollvörðunum
að ég væri engu að smygla, allir
gætu séð að ég ætlaði að hafa
með mér bjór einsog flugliðarnir
gerðu og ég ætlaði að njóta
sömu réttinda og þeir.“ - I
framhaldi af þessu ævintýri
Davíðs í Fríhöfninni gaf Sig-
hvatur Björgvinsson, þá fjár-
málaráðherra, út reglugerð þar
sem sérheimildir flugliða og
skipsáhafna í þessum efnum
voru úr gildi felldar. Nú varð öll-
um heimilt að kaupa bjór í Frí-
höfninni. Upp frá þessu fóru
svo dropar bjórsins að hola
steininn.
Almenn mannréttindi
I hinni áralöngu bjórumræðu
má sjá að þjóðin öll hafi skipt
sér í fylkingar; á móti og með.
óttuðust stórlega aukna dryklcju
í landinu og ýmis ófyrirséð
vandamál. Meðmælendur töl-
uðu um að sjálfsögð mannrétt-
indi væru að þjóðin mætti
drekka bjór og töldu sjónarmið
um að þjóðin yrði á stanslausu
fyllerí fráleit. I umræðum um
bjórmálið á Alþingi vorið 1988
tókust menn á af lífi og sál burt-
séð frá flokkslínum; „...og því
hvort þeir væru bindindismenn
eða ekki,“ einsog einn þing-
manna þessa tíma kemst að
orði.
„Rök okkar fylgismanna bjórs-
ins voru þau að afar sérkenni-
Iegt væri að fólk gæti keypt út í
verslun sterka drykki en ekki þá
veikari, svo sem bjór,“ segir
Guðrún Helgadóttir, sem segist
enn vera sömu skoðunar í bjór-
málum og fyrir ellefu árum. Og
hún kveðst ekki heldur frá því
að vínmenning landans hafi
skánað síðan bjórin var lögleidd-
ur. - Ingi Björn Albertsson var
einnig í liði bjórmanna. „Fyrir
mér voru almenn mannréttindi
að mega drekka bjór og síðan
töldum við þetta líka mikilvægt
fyrir ferðaþjónustuna. Vissulega
var tekist á í þessu máli og
áhugaverðir fletir í umræðunni
komu fram. Það eru alltaf tvær
sáu skrattann upp um alla veggi.
Töluðu um að þjóðin yrði á alls-
herjar fylleríi. I dag sé ég ekki
að bjórinn hafí haft neitt sér-
stakt slæmt í för með sér“
„Carlsberg“
Kominn á vettvang
Árni Gunnarsson, nú fram-
kvæmdastjóri Heilsustofnunar
NLFI, talaði stíft gegn bjórnum
á Alþingi og lagði meira að segja
til að málið færi í þjóðarat-
kvæðagreiðslu. „Mikil verður
ábyrgð þeirra manna sem koma
þessu máli í gegnum hið háa Al-
þingi,“ sagði Árni í þingræðu,
sem vitnaði í ýmsar rannsóknir,
innlendar og erlendar máli sínu
til stuðnings. I dag kveðst Arni
vera að sumu leyti kominn á
aðra skoðun. I fjölþjóðlegu um-
hverfi sé tæpast hægt að leyfa
bjór í einu landi en banna í
öðru. „Veruleikinn þarf að vera
sá sami, ekki síst fyrir þjóð
einsog okkur Islendinga sem
ferðast mikið. Ef bjór fæst í
einu landi verður hann líka að
fást hér. Síðan hefur þetta líka
bætt vínmenningu þjóðarinnar
þannig að við sjáum menn
kannski ekki eins „drullufulla"
einsog við sáum þá áður,“ segir
Árni.