Dagur - 23.06.1999, Blaðsíða 7

Dagur - 23.06.1999, Blaðsíða 7
MM vIkUpá p Vgs2jg 4 JÚMitÚ'9>si\h' 7l ÞJÓÐMÁL Konan scm spegill karlnianns Minna er meira Einstæð móðir með barn er vin- sælt sambýlisform enda með vissum glæsibrag og oftar en ekki sjálfvalið ástand. En ef skyggnst er undir yfirborðið er hætt við að málin horfi öðruvísi við því að núorðið er algeng ástæða fyrir þessum búskapar- háttum sú að konurnar hafa komið sér undan flækjumálum sem Ifklega fylgja því að búa með fullorðinni manneskju af gagn- stæðu kyni. Kynlíf bélt fólki saman áður og menn létu sig hafa það þótt fylgdu flækjur. En ekki lengur. Einfaldleikann sem þær einstæðu telja einan við hæfi fá þær með vélfriðli. Þess utan með skyndikynnum við karlmenn næturlangt og er þá krafan helst um einleik eins og á íþróttaleikvangi. Engu breytir þótt konan kunni að reynast vel í vinnunni og búi yfir glæsileika gínunnar meðal fólks; einstæði af þessu tagi er tilfinningaleg vönun. Ónáttúra sem sambæri- leg er við siðvenju austurlenskra hefðarkvenna fyrr á tíð að bækla fætur sínar til að tolla í tískunni. Svona er þetta. Konum hefur tekist að rýra hefðbundið hlut- verk okkar karla með samtaka- mætti og stuðningi markaðsafl- anna. En ég tel við hæfi að börn- um lærist að skilja að þær konur sem í blóma Iífsins kjósa ein- stæðið verða með tímanum jafn fjarri upprunalegu eðli sínu og konur meðal Egypta; þær eru umskornar. Tilfinningar slíkra kvenna til karla verða aldrei með því lagi sem náttúran gefur kost á. Þær umskornu meðal múslíma verða körlum meðfæri- legri, en hin vestræna nútíma- kona, sem kýs einstæðið, er að sama skapi meðfærileg stofnun- um og markaði nútímaþjóðfélags sem geta hennar til tilfinninga- legrar fullnægju er minni. Það kann að vera að flest sé á sig leggjandi fyrir konu til að losna undan ánauð sem fylgir karli á heimilinu, en þó ekki það að kona glati kvenleika sínum og gerist sjálf staðgengill karls þar sem annars staðar. Kuldi af þarflausu Það er upplag karls og náttúrlegt hlutskipti að beina börnum sín- um fram á veg og ryðja þá burt fyrirstöðum á þeirri leið. Hlut- verk konunnar var á hinn bóginn að reyna að halda í horfi og gilti um ÍTamkomu hennar við börn sín sem annað. Hvort tveggja er náttúruþörf og hófleg, skapandi átök milli kynjanna því heilbrigð. Margir karlar sem misst hafa forræði yfir börnum sínum, hafa við það misst áhuga á börnun- um; þeim einfaldlega hverfur öll tilfinning til þeirra og verða sum- ir skelkaðir vegna þess, taka upp Það er upplag karls og náttúrlegt hlutskipti að beina börnum sínum fram á veg og ryðja þá burt fyrirstöðum á þeirri leið, “ segir Þorsteinn m.a. I grein sinni. allskonar afkáraskap til að fela ónáttúruna, sem þeir trúa að sé, fyrir sjálfum sér og öðrum. Fyrst þeir geta ekki haft áhrif á framtíð barnanna og samskiptin við börnin bara leikur án stefnumiðs sem lifi daginn, getur sá harð- gerði a.m.k. orðið gagnvart bami sínu eins og maður sem misst hefur kynlöngun til konu sinnar. Hið síðara finna konur fljótlega á sér og skilja með sínum hætti. En getuleysi feðra til að sýna börnum sínum ástúð skilja þær fráskildu, ekki heldur ætla þörf karla fyrir samskipti við börn sín samskonar og þörf þeirra sjálfra fyrir börn; þ.e.a.s. leik undir op- inberri stjórn (núorðið sér skól- inn um uppeldið og ríkið um meðlagið). Og þykir þá þeirri móður sem faðirinn sé kaldlynt ómenni fyrst hann ekki getur valdalaus umgengist börn sín svo mynd sé á. Hvað sem haft er á orði verður sú einstæða barni sínu eða börnum fyrirmynd um slíkan skilning á föðurnum og jafnvel karlkyninu öllu því barn lærir af verkum foreldris síns fremur en orðum. Að öllu saman teknu leiðir af einstæðinu vaxandi skilnings- leysi á upplagi karlmanna sem einkum kemur niður á piltum. Á fullorðinsárum verður nú æ al- gengara að karlmenn skilji sjálfa sig eins og konur skilja þá - karl- mannsímyndin er frá konum fengin. Þeir verða eins og hofgeldingar í umgengni við aðra karlmenn en á vinnustað í einu og öllu samkvæmt kröfum starfs og aðstæðna. Núorðið hugsa karlar um sjálfa sig eins og kon- ur hugsa um karla. Karlmennskuímynd karla er tilbúningur mömmu í þjóðfélagi hins þríeina markaðar. Hún er ekki lengur byggð á skilningi karlmanns á sjálfum sér eins og hann er í raun og sannleika. Nú- orðið er karlmennska i vitund karla sjálfra ekkert annað en Qötrun manns við rekkjuna þótt hann haldi annað. Karlmennsk- an er vélfriðill af fullkomari gerð en póstverslunin býður upp á. Það er jafn óæskilegt að fjöl- skyldumynstrið „einstæð móðir" verði að helsta markmiði í Iífi íjölskyldu eins og hitt að hið hefðbundnara mynstur kjarna- fjölskyldunnar öðlist þá fyrirferð í lífi manns. I bakgrunninn verð- ur í báðum tilvikum að vera menning sem ekki er orðin að einum hillumetra af Laxness eða svo. Einhver skilyrði verða að vera fyrir ástríki milli allra sem að barni standa. En ást sem stendur undir nafni er nægju- söm, fríðsamleg og södd og því ekki söluhvetjandi á markaði. Undir þessu nafni, ást, ganga því ástríður í markaðsþjóðfélagi og stundum tilfinningar sem hvort tveggja er meira markaðshvetj- andi; tilfinningarnar einkum ef þær eru ekki líklegar til að verða langlífar. Varanlegri sambönd njóta sín ekki við ríkjandi að- stæður og eru beinlínis rofin fyr- ir siðvenjur sem tekið hafa sér sæti í þeirra stað. A því er enginn vafi að kvenfólkið nýtur sin mun betur en karlmenn við þau lífs- gildi, sem við eigum helst kost á, enda eru lifnaðarhættir síðustu ára undir kvenna stjóm frekar en míns kyns. Islenska mæðraveldið var allt annarskonar en kvennaráð nú; því fylgdi kvöð um viðhald sið- venja sem töldust í hættu fyrir náttúrlegri ófriðsemd karlkyns- ins. Nú trúir enginn á slíkt leng- ur, hvorki slíka náttúru karla né á hlutverk konunnar sérstaklega að viðhalda hefðum. Sjálf samfé- lagsgerðin er orðin nógu máttug, að flestra áliti, til að halda aftur af körlum, og stofnanir teljast hæfar til að halda siðvenjum að mönnum hvort sem þeir tileinka sér þær í einkalífinu eða ekki. Ómennska Er ég í fýlu út af því að hlutverk heimilisföðurins hefur rýrnað í seinni tíð? Hreint ekki. Það að gera Ijölskyldu að aðalmarkmiði Iífs sins er amerískur siður manns sem ekki vill fullorðnast og ekki sinna öðrum verðmætum en efnahagslegum. Frumþörfum líkamans. Einnota upplifunum. Hvað skipti meira máli fyrr á tíð fyrir íslenskan föður en af- kvæmi hans og kona? Hvaða gildi í lífi hans voru ekki bundin því markmiði að gera veg fjöl- skyldu sinnar sem mestan? Ymis, s.s. heiður ættar hans sjálfs. Land. Þjóð. Það þykir sjálfsagt að kveðja karlmenn að heiman frá konu og börnum í stríð enda fjölskyldan háð þjóðerninu en ekki það henni. Fjölskyldan fær ekki staðist nema sem hluti þjóð- ernis, þjóðfélags, menningar. Gildi hennar eru undirsett ýmis önnur og karlmannsins að veija þau gildi jafnvel þótt sé á kostn- að hennar. Það var fleira en undantekn- ingin sem vikið gat fjölskyldu- málum til hliðar. Fyrstu kynslóð- ir í landinu fóru í víking. Karl- arnir voru í burtu, jafnvel svo árum skipti, til að auka efni sín og völd, og þá fremur sjálfs sín en fjölskyldu í þrengri merkingu orðsins. Sóminn var karls og ætt- ar, stórfjölskyldu hans, karlleggs- ins. Eg mæli ekki með aftur- hvarfi! En ég efa að íslenskir karl- menn hafi fyrr en nú virt sjálfa sig fyrir það eitt að aðrir hafa þá í metum. En nú er svo komið að alsiða er orðið meðal beggja kynja að Ieggja metnað sinn all- an í að byggja hús utan um dót úr verslunum borgarinnar í von um viðurkenningu samborgar- anna fyrir lífsstílinn. Og þar með telst manngildið staðfest! Eg kann að meta falleg hús eins og hver annar. En því að verja ævinni í kaup á listaverki til að búa í? Réttlætingin er hagvís- indanna einna, og hagfræðin er ómennsk, allsendis óviðunandi ef hún á að leysa af þjóðmenn- ingu. Það er karlmanna að sjá um gildi mannlífsins, óháð efna- hagslegum fjötrum. . ÞORSTEINN ANTONSSON RITHÖFUNDUR SKRIFAR UM LÍFSGILDIN - FJÚRÐA GREIN

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.