Dagur - 04.09.1999, Blaðsíða 2

2 - LAUGARDAGUR 4. SEPTEMRER 19 99

FRÉTTIR
Hvers virði
enibömin?
Sveitarfélög verja firá
þriðjimgi og upp í rúmaii
helming af skatttekjum
síiiiim í rekstrarkostnað
verkefna í þágu bama og
unglinga.
Hornafjörður ver hærri hluta skatt-
tekna sinna í rekstur verkefna í þágu
barna og ungmenna að 18 ára aldri en
nokkur annar bær, um 55% skatttekn-
anna 1996. I Ölfushreppi og Reykja-
nesbæ fór líka yfir helmingur skatt-
anna í barnamálefni. Aftur á móti voru
börnin áberandi „billegust" á Seltjarn-
arnesi, sem varði bara 29% skattanna í
börn og unglinga. Næst „ódýrustu"
krakkarnir voru í Hafnarfirði og
Grindavík, þar sem 35-36% skattanna
nægðu.
Að meðaltali vörðu rúmlega 30 sveit-
arfélög, með fleiri en 1.000 íbúa,
42,4% skatteknanna til verkefna í þágu
barna og unglinga 1996. Meðaltalið
hafði þá hækkað um 1/6 frá árinu áður,
sem einkum stafaði af tilfærslu verk-
efna frá ríkinu vegna yfirtöku sveitarfé-
laganna á rekstri grunnskólanna.
Hvers virði eru bömin?
„Hvers virði eru börnin?“ spurði Um-
boðsmaður barna, sem aflaði hinna
fróðlegu upplýsinga sem fram koma í
ársskýrslu. Upphafið rekur hún raunar
til 1995 er umboðsmaður sendi öllum
sveitarfélögum áskorun um að þau
fjölmörgu verkefni sem vörðuðu börn
og ungmenni á verkefnalista þeirra
yrðu látin njóta verulegs forgangs í
gerð fjárhagsáætlana fyrir 1996. Ari
síðar leitaði umboðsmaður liðsinnis
Löggiltra endurskoðenda hf. til öflunar
upplýsinga um hvað háu hlutfalli af
heildarfjárveitingum hvert sveitarfélag
hefði varið til umræddra verkefna
1995 og 1996.
Hvað cr hvurs?
I greinargerð þeirra segir að eitt sveit-
arfélag, Vesturbyggð, hafi ekki svarað
þrátt fyrir Ioforð og annað, ísafjarðar-
bær neitaði að svara; borið við að-
stöðuleysi til þess. „I samtölum við
starfsmenn sveitarfélaganna kom skýrt
fram að þeir töldu mikla erfiðleika við
að sundurliða kostnað eftir aldri íbúa
og lýstu ýmsir því yfir að ekki væri unnt
að fá raunhæfar niðurstöður.'1 Endur-
skoðendur segjast á ýmsan hátt geta
tekið undir það, af ýmsum ástæðum sé
erfitt að nálgast upplýsingar sem þess-
ar úr bókhaldi sveitarsjóða. M.a. sé oft
og tíðum erfitt að skilgreina hvaða út-
gjöld nákvæmlega séu í þágu barna og
unglinga og hver ekki.
Frá 29 tH 55% skattanna
Með þessum fyrirvörum unnu þeir upp
úr svörum sveitarfélaganna töflu yfir
það hlutfall af skatttekjum sem hvert
sveitarfélaganna verði í rekstur í þágu
barna og ungmenna. Hér að neðan er
miðað við 1996:
Auk þeirra 3ja sem vörðu meira en
helming skattanna í börnin var hlut-
fallið líka hátt (45-50%) í Stykkis-
hólmi, Blönduósi, Borgarbyggð,
Hveragerði, Dalvík og Akranesi.
Með 43,5% var Reykjavíkurborg
nokkru yfir meðaltalinu (af 12,7 millj-
arða skatttekjum 1996 fóru t.d. sam-
tals 5,6 milljarðar í fræðslumál og
Dagvist barna og æskulýðs-, íþrótta- og
tómstundastarf en börn eiga t.d. líka
hlut í 1,6 milljörðum til félagsmála).
Akureyri var heldur hærri en borgin,
ásamt Snæfellsbæ, Sauðárkróki,
Bessastaðahreppi, Olafsfirði og Egils-
stöðum. En Selfoss, Mosfellsbær og
Siglufjörður litlu neðan við meðaltalið.
I gamla „barnabænum" Kópavogi
eru börnin í ódýrari kantinum (39%).
Önnur sveitarfélög á bilinu 35-40%
voru Garðabær, Sandgerði, Neskaup-
staður, Vestmannaeyjar, Bolungarvík,
Húsavík, Garður og Eskifjörður, auk
Hafnarljarðar og Grindavíkur sem fyrr
er getið
í pottinum heyrðist sú kenn
ing og var höfð eftir Indriða
G. Þorsteinssyni að Jón Ólafs-
son væri í raun arftaki Sam-
handsins í íslenskri þjóð-
inálaumræðu. Sjálfstæðis-
flokkurinn gæti ekki þrifist
án þess að skammast í ein-
hverjum sameiginlegum
óvini og áratugum saman
hafi það verið SÍS. Þegar svo SÍS hvarf sem stór-
veldi gat Sjálfstæðisflokkurinn ekki á heilum
sér tekið, því hann vantaði óvin. Ekki bætti úr
skák að jámtjaldið féll líkal Nú hins vegar sé
kominn inaður sem fylli í skarðið - bæði fyrir
SÍS og rússneskan kommúnisma og er sá maður
Jón Ólafsson...
í pottinum ræða mcnn auð-
vitað FBA málið fram og aft-
ur og allir em sammála uin
að vegur Jóns Ólafssonar í
Skífunni hafi aldrei verið
meiri en nú - sól hans aldrei
skhiið skærar. Sá velgjörðar-
maður sem hann getur þakk-
að það er enginn annar en
hans aðal óvinur, Davíð Oddssonl...
Það er vinsælt hér á landi að skella nöfnum sjáv-
ardýra á hagsmunahópa í íslensku efhahagslífi.
Nægir þar að minna á Kolkrabbann, sem er til
húsa í Sjálfstæðisflokknum, og Smokkfiskinn
sem notað er um eftirhreytur gamla SÍS-veldis-
ins. Pottverjar lesa það í nýjasta eintaki tíma-
ritsins Frjálsrar verslunar að búið sé að finna
sambærilegt heiti á Orca-hópinn sem keypti ríf-
lega fjórðung í Fjárfestingarbankanum. Nafnið
er: Marglyttan. Og tilefnið? Jú, marglyttan
brennir sé við hana komið. Já, brennir jafiivel
Jón Ólafsson.
FRÉTTA VIÐTALIÐ
Þóra Hjaltested
deildarscifræðingurí
vióskiptaráðimcytinu
Lög urn alþjóðleg viðskiptafé-
lög hafa verið ígildi hérsíðan
10. mars á þessu ári. Fyrsta
starfsleyfið var svo gefið út á
dögunum ogfleiri eru ífar-
vatninu.
Alþjóðleg viðsMptafélog
að hefla hér starfsemi
- Hver er helsti ávinningurinn með þessum
lögum?
„Alþjóðlegu viðskiptafélagi er einkum
heimilt að stunda viðskipti við erlenda aðila
utan íslands, eða hafa milligöngu um slík við-
skipti, með vörur sem EES-samningurinn
tekur ekki til og ekki eru upprunnar á Islandi.
Fyrir þá starfsemi fyrirtækja sem falla að lög-
unum geta þau verið þýðingarmikil, eins og
t.d. fyrirtæki sem eru að flytja sjávarafurðir
sem koma aldrei til landsins. Þau eiga mögu-
Ieika á að vera með fyrirtæki staðsett hér á
landi og borga 5% tekjuskatt í stað 30%,
sleppa við eignaskatt og stimpilgjöld sömu-
leiðis. Að sjálfsögðu er þetta ekki bundið við
fyrirtæki í sjávarútvegi. Þetta fyrirtæki sem
var fyrst til að fá starfsleyfi, Borealis, ætlar að
leigja og framleigja flugvélar til erlendra aðila
til flutnings utan íslenskrar lögsögu og kaupa
vélar í þeim tilgangi."
- Fyrirfram sáuð þið kannski frekar fyrir
ykkur að sjávarútvegsfyrirtæki nýttu sér
nýju lögin?
„Já, það var upphaflega markmiðið með
lögunum. Að fyrirtæki í sjávarútvegi, sem eru
að kaupa fisk, t.d. Rússaíisk, hefðu þarna
ákveðið tækifæri.11
- Liggja margar umsóknir fyrir hjá ykkur
í ráðuneytinu?
„Við erum með fjórar aðrar umsóknir sem
starfsleyfisnefnd, undir formennsku Gunnars
Jónssonar hæstaréttarlögmanns, er að vinna
úr. Ég á von á að eitthvað af þeim umsóknum
verði að starfsleyfum. Þar á meðal er fyrir-
tæki í fiskviðskiptum."
- Finniði fyrir miklum áhuga fyrirtækja?
„Já, það er mikið hringt og margar fyrir-
spumir hafa komið. Algengt er að lögfræðistof-
ur og endurskoðendaskrifstofur hafi samband.
Menn eru greinilega að velta möguleikunum
fyrir sér sem eru nefnilega margvíslegir."
- Þið ætlið að kotna upplýsingum ttm al-
þjóðleg viðskiptafélög á heimastðu ráðuneyt-
isins. Hvernig gengur sú vinna?
„Hún er nokkuð langt komin. Það er verið
að gera mikiar breytingar á heimasíðunni al-
mennt og vonandi verða þessar upplýsingar
tiltækar innan tíðar.“
- Gilda lög af þesstt tagi í nágrannaríkj-
unutn?
„Já, í mörgum-Evrópuríkjum og víðar eru
lög .sem gefa. E'i ii tækjum svipað tækifæri.
Hvert land hefur sitt sérkenni í þeim efnum.“
- Voru þið tneð ákveðttar fyrirmyndir t
huga?
„Við litum til dæmis til Irlands en lögin eru
ekki algjörlega sniðin að þeirra löggjöf. Við
litum til þess hvað aðrir voru að gera, hvað
myndi henta okkar atvinnulífi og f hveiju við
gætum náð langt. Þess vegna var hugað að
sjávarútveginum þár sem við höfum sérstöðu
og sérþekkingu upp á að bjóða. Þannig
myndu erlendir aðilar fá bæði aðgang að
skattahagræði og sérþekkingu starfsfólks í
sjávarútveginum."
- Hvað kostar það viðskiptafélög að fá
svona starfsleyfi?
„Þau greiða gjald vegna kostnaðar við út-
gáfu starfsleyfisins, sem er 100 þúsund krón-
ur. Síðan greiða þau árlegt eftirlitsgjald sem
er sömuleiðis 100 þúsund krónur.“
- Þetta er þvt dálítill peningur?
„Já, en á móti er verið að greiða mun minni
tekjuskatt, engan eignaskatt og engin stimpil-
gjöld. Annars held ég að þessar upphæðir
vefjist ekki fyrir mönnum þegar verið er að
velta kannski hundruðum milljóna króna."