Dagur - 16.10.1999, Page 11

Xk^MT
LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1999 - 27
MATARGATJÐ
Jón Stefánsson er mikil „gourmet“-kokkur. „Ég er oft orðinn úrvinda og upptættur á kvöldin og þá er það besta sem
ég geri að elda einhvern fínan mat þvíað þá slappa ég best af. Það skiptir engu máli þó að ég sé einn heima. Ég elda
bara eitthvað fyrir mig, “ segir hann. mynd: pjetur sigurðsson
Eilífðarvandamálið um
það hvenær dagsins
skuli halda veislu er fýr-
ir bí. Reglan er einföld.
Veislu má halda hvenær
sem er, jafnt að morgni,
um miðjan dag sem að
kvöldi.
Löngum hafa verið fastmótaðar
reglur í þjóðfélaginu um það
hvenær halda skuli veislur en
fólk er þó farið að gefa sér laus-
ari tauminn en var fyrir tíu til
tuttugu árum. Stöðugt verður
algengara að bjóða til sameigin-
legs morgun- og hádegisverðar,
svokallaðs „brunsch", með létt-
um og fjörugum veitingum, ann-
að hvort úr kjöti og fiski eða
grænmeti. Venjulega er ekki
kornfleks og þess háttar morg-
unmatur á boðstólum heldur
frekar samblanda af fisk- og
kjötréttum, brauði, áleggi, ost-
um og salötum.
Fjölskylduveisla
„Það er orðið svolítið algengt að
fólk komi saman á sunnudögum
og haldi „brunsch". Það er þá
meiri fjölskylduveisla,“ segir
Fríða Soffía Böðvarsdóttir hjá
fyrirtækinu Grænt og gómsætt í
Kópavogi. „Það færist einnig
stöðugt í vöxt, að fermingarveisl-
ur séu haldnar sem „brunsch“.“
- Eru ekld í gildi frehxr fast-
mótaðar reglur um veitingar í
veislum; maður býður tæpasl upp
ú það sama í kokkteilnum milli
fimm og sjö og í „brunsch"?
„Nei, maður býður ckki upp á
það sama. Milli fimm og sjö er
maður með alls konar snittur.
„Brunsch" er sameiginlegur
morgunverður og hádegisverður.
Það getur þá bæði verið kjöt,
grænmetisréttir, brauð og salöt,“
segir Fríða Soffía. „Ég hef til
dæmis gert „brunsch“ veislu þar
sem ég var bara með grænmetis-
mat sem er miklu léttari en kjöt-
ið. Við grænmetiskokkarnir ger-
um öðruvísi veislur heldur en
þessar hefðbundnu sem við eig-
um öll að venjast.11
Afslappaðra á morgnana
Halldóra Kristjánsdóttir og
Þórður Helgason ítilheyra þeim
hópi fólks sem hefur gaman af
skrítnum nýjungum og skemmti-
legheitum í veisluhöldum. Þau
bjóða oft vinum og kunningjum
í morgunverð á sunnudögum.
„Fólk getur tekið börnin með og
þau geta farið út eða inn í her-
bergi að ieika sér á meðan full-
orðna fólkið spjallar saman,“
segir Halldóra. A stórafmælum
hafa Halldóra og Þórður ýmist
haldið garðveislu eða morgun-
verðarboð. „Þá klæðir fólk sig
ekki eins stíft upp og getur
slappað betur af. Gestirnir fara
oft um eitt eða tvö og þá er allur
dagurinn framundan."
Halldóra var nýlega með
kampavínsmorgunverð í tilefni
fertugsafmælis síns. Hún var þá
með kalt borð og kampavíns-
bollu í melónu sem hafði verið
holuð að innan. Kjötið úr
melónunni keyrðu þau í mat-
vinnsluvél og blönduðu út í boll-
una. Kjötið er ríflegt þannig að
hægt er að frysta það sem geng-
ur af. BoIIan sjálf samanstóð af
kampavíni og melónusafa til
helminga og var styrldeikinn
svipaður og mjög sterkur bjór.
Kalt borð
Kalt hangikjöt í sneiðum
Kaldur hamborgarhryggur í
sneiðum
Kartöflusalat
Waldorfsalat
Grænt hrásalat
Heitt hvítlauksbrauð
Þunnar hrökkbrauðsneiðar með
sýrðum rjóma (réttur frá Noregi)
Áeftir:
Kransakökur
Konfekt
Kaffi
Líkjörar
Koníak
Slappa af
við eldamennskuna
Hjónin Olöf Kolbrún Harðar-
dóttir söngkona og Jón Stefáns-
son organleikari eru veisluglaðar
manneskjur sem bjóða oft til sín
fólki, bæði samstarfsmönnum úr
tónlistinni og erlendum gestum,
og þau halda stórar veislur
heima frekar en að fara á veit-
ingahús eða leigja sal. Jón er
dæmigerður „gourmet“-kokkur
sem hefur gaman af því að elda
mjög sérstakan mat en sjálfur
segist hann vera frekari en Ólöf
í eldhúsinu. Hún sé prýðisgóður
kokkur líka.
„Þetta er eitt það alskemmti-
legasta sem ég geri,“ byijar Jón
þegar blaðamaður hringir í hann
út af hans frægu veisluhöldum.
„Organistastarfinu fylgja snún-
ingar og álagið er oft mikið. I
miðri viku er ég stundum að
spila við þrjár jarðarfarir á ein-
um degi, eina kannski í Hafnar-
firði, aðra vestur í bæ í Reykja-
vík og þá þriðju í Mosfellsbæn-
um. Svo eru æfingar. Ég er oft
orðinn úrvinda og upptættur á
kvöldin og þá er það besta sem
ég geri að elda einhvern fínan
mat því að þá slappa ég best af.
Það skiptir engu máli þó að ég
sé einn heima. Ég elda bara eitt-
hvað fyrir mig einan,“ segir
hann.
Bauð í skyrhræring
og slátur
Jón tilheyrir þeim hópi fólks sem
hefur gaman af því að lesa mat-
reiðslubækur og gerir það gjarnan
þegar hann er í ieyfi. Hann er
ekki duglegur að fara eftir upp-
skriftum en fær oft hugmyndir úr
hókunum og fer gjarnan nýjar
leiðir í eldamcnnsku og veislu-
höldum. Sem dæmi um það var
þegar hann bauð í morgunverð á
fimmtugsaímælinu sínu lyrir
þremur árum. Hið formlega boð
var þá í skyrhræring og slátur, það
sama og hann borðar sjálfúr á
morgnana, en að auki hafði hann
brauð, reyktan Iax og þess háttar
á boðstólum. Morgunverðurinn
stóð frá átta um morguninn fram
til hádegis. Gestirnir voru hátt í
400 talsins.
„Þegar ég átti fcrtugsafmæli þá
byrjuðu veisluhöldin klukkan átta
um morguninn. Ég var með mat
allan daginn, bæði morgunmat og
svo hcilgrillað lamh og hálft svín
grillað úti. Þetta afmæli stóð frá
klukkan átta um morguninn til
klukkan sex morguninn eftir.
Margir fóru heim og Iögðu sig um
miðjan daginn og komu svo aftur
um kvöldið. Með árunum hefur
maður ekki þessa endalausu orku
þannig að ég vildi einbeita mér
meira að morgunmatnum þegar
ég varð fímmtugur. Þetta var Ifka
eini möguleikinn, sem ég sá á því
að halda veisluna heima. Mér
fínnst það svo skemmtilegt ef
maður á möguleika á því,“ segir
hann og bætir við að það verði
„alltaf erfiðara og erfíðara" að
finna upp á einhverjum skemmti-
legheitum í veisluhaldinu. „Ég
veit ekki upp á hveiju ég á að
taka þegar ég verð sextugur."
- En af hverju morgunverður?
„Ég hafði einmitt farið f
„brunsch" hjá vinafólki og mér
fannst stemmningin alveg frábær.
Þegar verðinum er lokið er allur
dagurinn eftir."
Lambafilé og stóríúða
Þegar útlendingar eru í heim-
sókn bjóða Jón og Ólöf Kolbrún
yfirleitt annað hvort upp á grill-
að lambakjöt eða stórlúðu. Lúð-
una kaupir hann í fiskbúð f
Gnoðarvoginum í Reykjavík en
lambakjötið kaupir hann í Gall-
erý Kjöt við Grensásveg. Það er
þá lambafilé með fitunni á, sem
er mjög Ijúffengt og gott kjöt, og
matreiðslan er einföld.
„Ég krydda kjötið mjög lítið,
pensla það aðeins upp úr hvít-
Iauk og grilla það svo. Ég pipra
kjötið í lokin og salta með grófu
sjávarsalti þegar ég er húinn að
grilla. Með þessu ber ég fram
bakaðar, stórar kartöflur. Ég
sker þunnar sneiðar ofan í kart-
öflurnar án þess að skera alveg
niður, salta svo og nota hvítlauk.
Með þessu er mjög vinsælt að
nota kalda sveppasósu úr Gall-
erý Kjöt sem við þynnum til
hclminga með sýrðum rjóma.
Hún er mjög mild og hefur gert
mikla lukku hjá útlendingum.
Þeir eru yfir sig hrifnir af Iamba-
kjötinu okkar,“ útskýrir Jón einn
af uppáhaldsréttunum sínum.
Stórlúðuna grillar Jón úti
enda er það alveg upplagt því að
Iyktin af henni verður svo sterk
ef hún er grilluð inni. „Ég grilla
lúðuna líka beint á glóðinni,
ekki á álpappír. Ég krydda hana
með sítrónupipar og sjávarsalti,
stundum með hvítlauk. Aðal-
málið er að sneiðarnar séu vel
þykkar. Svo ber ég fram með
soðnar kartöflur, niðursneidda
tómata og sítrónusneið."
-GHS
Friða Soffía gefur uppskrift að
gómsætu grænmetis-lasagne til
að hafa á grænmetishlaðborði
veislunnar. mynd: teitur
Grænmetis-
hlaðborð
Fríða Soffía Böðvarsdóttir
kynnir hér grænmetishlað-
borð í „brunsch" og gefur
uppskrift að gómsætu græn-
mctis-Iasagne. Hún mælir
með hvítvíni, bjór og ávaxta-
safa með matnum.
Fríða Soffía þekkir
veislusiði landans út og inn
gegnum starf sitt hjá Grænu
og gómsætu í Kópavogi. Hún
hefur margoft búið til hlað-
borð úr grænmeti fyrir ólík-
ustu veislur. Hér gefur hún
hugmynd að einu slíku hlað-
borði ásamt uppskrift að ljúf-
fengu og vinsælu lasagne.
- matseðill -
Heimabakað sólkjarnabrauð
og rúgbrauð
Paprikueggjakaka
Grænmetisbaka með
jógúrtsósu
Spfnatbollur með ostasósu
Villisveppapaté
Grænnietislasagne
Pastasalat
Ferskt salat
Avaxtasalat
Nýrnabaunapottréttur með
karrýhrísgrjónum
Sýrðar rauðbeður
Avaxtamauk
Avaxtasalat
Uppskrift að
grænmetis-lasagne
Hér kemur uppskrift að Ijúf-
fengu grænmetislasagne-inu
sem var á grænmetishlað-
borðinu hér að ofan.
1 laukur
1 gulrót
1/2 dvergbítur
2 hvítlauksrif
1 tsk. tómatpúrra
100 g rjómaostur
2 msk. kotasæla
1 tsk. jurtakraftur
1 tsk. haselikum
hnífsoddur af hvítlaukspipar
1/2 dós tómatar
12 litlar lasagne-plötur
100 g mozzarellaostur
Aðferðin
Afíiýðið og saxið smátt lauk,
gulrót og dvergbít. Léttsteikið
grænmetið upp úr olíu og
tómatpúrru við vægan hita.
Setjið tómatana í blandara og
hrærið þar til þeir eru orðnir
að mauki, blandið sfðan græn-
metinu saman við. Kryddið
með tilheyrandi kryddi og bæt-
ið rjómaosti og kotasælu sam-
an við.
Látið sjóða við vægan hita
þar til osturinn er bráðnaður.
Setjið til skiptis í formið
lasagne og grænmetissósu,
lasagnc ncðst og grænmctis-
sósu efst. Stráið mozzarellaosti
yfir.
Bakið í 180°c heitum ofni í
35 mín.