Dagur - 28.03.2000, Blaðsíða 6

6 - ÞRIÐJUDAGUR 28. MARS 2000
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: elías snæland jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn JÓNASSON
Skrifstofur: STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Simar: 460 6100 OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á MÁNUÐl
Lausasöiuverð: iso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: greta@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Símar auglýsingadeildar: (REYKJAV(KJ563-1615 Ámundi Ámundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páli Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsdóttir
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritStjÓrnar: 460 6171CAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAV(K)
Rússnesku kosningamar
í fyrsta lagi
Naumur meirihluti þeirra lcjósenda í Rússlandi sem maettu á
kjörstað um helgina hafa staðfest þann gjörning Boris Jeltsíns
að gera fyrrverandi foringja í sovésku leyniþjónustunni KGB
að eftirmanni sínum á forsetastóli. Vladimir Pútin mun því
taka formlega við því embætti, sem hann gegnir nú án kosn-
inga. Þessu hafa ráðamenn á vesturlöndum fagnað sérstak-
lega, án þess þó að hafa nokkra vissu fyrir því að Pútín mun
reynast farsæll forseti fyrir Rússland eða umheiminn. Þeir
veðja einfaldlega á hann eins og lottómiða.
I öðru lagi
Ferill nýkjörna forsetans réttlætir engar slíkar væntingar.
Hann er alinn upp í sovésku leyniþjónustunni, sem hingað til
hefur ekki talist sérstakur lýðræðisskóli, og starfaði þar í
fimmtán ár. Pútin var óþekktur innan lands sem utan þegar
Jeltsín gerði hann að forsætisráðherra í ágúst í fyrra. Síðan
gerðust hlutimir hratt. Pútin skipulagði og hóf af mikilli hörku
eyðingarstríð í Téténíu sem nú er rústir einar. Rússar, sem
gremst mjög eymd og volæði rússneska ríkisins eftir hrun Sov-
étríkjanna, fögnuðu því að allt í einu væri kominn forystumað-
ur sem gæti lamið frá sér af fullkomnu miskunnarleysi.
í þriðja lagi
Til að nýta þá stuðningsbylgju sem reis vegna stríðsins í Tétén-
íu var Jeltsín fenginn til að segja af sér og gera Pútin að eftir-
manni sínum. Sú atburðarás var öll hin ógeðfelldasta, en hef-
ur nú fengið stimpil lýðræðislegra kosninga. Forvitnilegt verð-
ur að sjá hvort vinsældir Pútins endast fram á sumarið, en þá
áttu forsetakosningarnar að fara fram. Fljótlega mun líka skýr-
ast hvort hann er einræðissinnað hörkutól, eins og margir full-
yrða, eða hefur raunverulegan áhuga á umbótum. Slíkar fram-
farir verða ekki nema hann sé reiðubúinn að takast á við þær
öflugu valdaklíkur og mafíur sem ráða efnahagslífi landsins.
Slíkt stríð mun reynast honum erfiðara en að beija á óbreytt-
um borgurum í Téténíu með ofurefli rússneska hersins.
Elías Snæland Jónsson.

Læmingj aheilkennið
Steingrímur J. Sigfússon er nú
orðinn næstvinsælastur stjórn-
málamanna, næstur á eftir Dav-
íð samkvæmt nýrri skoðana-
könnun í DV. Oruggur í þriðja
sætinu er svo sjálfur Ossur
Skarphéðinsson verðandi Sam-
fylkingarformaður, en í fjórða
sæti kemur sfðan Hall-
dór Asgrímsson utan-
ríkisráðherra og for-
maður Framsóknar-
flokksins. Halldór er
raunar vanur að vera í
öðru sæti í svona kosn-
igum en nú eru breyttir
tímar og uppröðunin og
hlutföllinn milli flokka
og foringja talsvert önn-
ur en þau hafa- verið.
Þannig er það, að sjálfur Davíð
er nú að upplifa sögulega vin-
sældalægð. Bæði eru óvinslædir
hans áberandi mikið meiri en
þær hafa áður verið og á sama
tíma hafa vinsældir hans
minnkað mikið.
Deilt við öiyrkja
Garri hefur mikið velt fyrir sér
hvað sé hér í gangi. Það er
nokkuð auðvelt að skýra
vinsældartap Davíðs, en það
liggur hins vegar ekki alveg eins
í augum uppi hvernig skýra
megi enn minnkandi vinsældir
Halldórs og Framsóknarflokks-
ins. Garri mun þó að sjálfsögðu
útskýra það líka en skýringin á
óvinsældum framsóknar tengist
einmitt óvinsældum Davíðs.
Nema hvað að skýringin á
fylgistapi Davíðs hlýtur að liggja
í því að hann hefur staðið í ill-
skeyttum deilum við Orykja-
bandalagið og Garðar Sverris-
son. Það er einfaldlega vond lat-
ína að ætla að reyna að slá sig til
riddara með því að sparka í þá
sem á einhvern hátt eiga undir
högg að sækja og slíkt mun
seint skila stjórnmálamönnum
auknu fylgi. Kjósendur vilja
Davíð Oddsson.
ekki lemja menn með gleraugu.
Þess vegna er beinlínis hættu-
legt að fara að slást við öryrkja
eða aðra „smælingja“ svo gripið
sé til orðalags sem forsætisráð-
herra hefur gert vinsælt.
Fer út og hengir sigH
Hvað framsóknarmenn
varðar í stjórnarsam-
starfinu má eiginlega
segja að þeir hafi til-
einkað sér hið svokall-
aða „læmingjaheil-
kenni“. „Læmingjaheil-
kennið" felst í því að
einstaklingarnir ákveða
að elta forustudýr
hjarðarinnar hvað sem
það kostar. Fari forustu-
dýrið fram af bjargbrúninni og
út í opinn pólitískan dauða, þá
fylgja hin dýrin á eftir. I stað
þess að Iáta Davíð einan um að
slást við talsmenn lamaðra og
fatlaðra hafa framsóknarmenn
gengið fram fyrir skjöldu og lagt
„sínum manni“ lið. Bæði gerði
heilbrigðisráðherra það í þing-
ræðu og eins framsóknarstúlka
sem er í forsvari fyrir nefnd um
aukinn hlut kvenna í pólitík. Nú
um helgina stóð síðan Páll Pét-
ursson upp og yfirtropmpaði
sjálfan Davíð þegar hann Iýsti
frati á fátæktarumræðuna. Ef-
laust hefur Davíð orðið grænn
af öfund þegar Páll gerðist dav-
íðskari en sjálfur Davíð. Páll
sagði það af og frá að hér á landi
væri slæmt ástand í velferðar-
málum fjöiskyldunnar, hvað svo
sem einhveijir sérfræðingar og
fólkið sjálft væri að pípa. Ef ekki
þá gæti hann þá allt eins gengið
út og hengt sig. Töffaralætinn í
ráðherrunum eru slík og veru-
Ieikatengin þeirra svo lítil, að
meira að segja 19. aldar smala-
drengjasósíalistar eins og Stein-
grímur J. eru nær hugarheimi
kjósenda en þeir. — GARRi
JÓHANNES
SIGURJÓNS-
SON
SKRIFAR
Ráðhemun riðið út?
Sérkennileg fyrirsögn í Degi á
laugardag fékk ýmsa til að
staldra við eins og fleira í því
ágæta hlaði: „FORYSTA VMSÍ
REIÐ RÁÐHERRUM“, stóð þar
sem sé svart á hvítu. Og lesend-
ur sáu ugglaust fyrir sér þá,
Björn Grétar, Aðalstein Baldurs-
son, Björn Snæbjörnsson og aðra
pótintáta Verkamannasambands-
ins, storma niður á þing, söðla
þar frísandi, hvíandi og hneggj-
andi ráðherra og þeysa svo á
þeim út um holt og hæðir kjara-
baráttunnar.
Þegar fréttin undir fýrirsögn-
inni var lesin kom reyndar í ljós
að þarna var ekki verið að fjalla
um útreiðartúra á ráðherrum,
(eða eitthvað þaðan af vafasam-
ara) heldur um reiði verkalýðs-
foringjanna í garð ráðherra fyrir
að hlanda sér með óviðurkvæmi-
legum hætti (að mati foringj-
anna) í viðkvæma kjarasamn-
inga. Ráðherrar höfðu sem sé út-
talað sig um óheppilegar afleið-
ingar verkfalla úti á landi og
þessu reiddust forystumenn
VMSÍ.
Engir guö-
spjallamenn
Þetta var nú
kannski óþarfa
viðkvæmni hjá
forkólfum VMSÍ.
Ráðherrar hafa
auðvitað eins og
aðrir málfrelsi og
ekki bara rétt til þess að tjá sig
um þau mál sem eru efst á baugi
í samfélaginu heldur er þess
beinlínis krafist af þeim. En þeir
þurfa auðvitað öðrum fremur að
gæta tungu sinnar þannig að
ekki fari allt í bál og brand vegna
vanhugsaðra yfirlýsinga ráða-
manna, eins og dæmi eru reynd-
ar um.
En í þessu tilfelli var tæplega
um slíkt að ræða. Páll Pétursson
benti á að beinar efnahagslegar
afleiðingar verkfalla væru gjarn-
an neikvæðar, ekki bara fyrir
lau nagreiðendu r
heldur einnig fyr-
ir launþega. Og
þegar allt er
reiknað þá kann
þetta að vera rétt
og eru engin ný
sannindi fyrir
verkalýð. En
kjarabarátta og
verkföll snúast ekki eingöngu
um peninga, heldur einnig og
ekki síður um sjálfsvirðingu sem
er misboðið, um jöfnuð og rétt-
læti. Og þó einhverjir ráðherrar
láti einhver orð falla sem ríma
ekki við stefnu verkalýðsforkólfa
og þjóna ekki hagsmunum iaun-
þega, þá er það fjandakornið ekki
stórmál. Enda ekki lenska á Is-
landi að líta á ráðherra sem ein-
hverskonar guðspjallamenn í
einu eða neinu.
Hneggjað í vindinn
Enda er það nú komið á daginn
að yfirlýsingar Páls virðast ekki
hafa spillt gangi kjarasamninga,
nema hugsanlega síður sé, því
einhver skriður komst á umræð-
ur um helgina og nú er búið að
fresta verkfalli um hálfan mán-
uð. Kannski hafa yfirlýsingar
ráðherra einmitt orðið til þess að
minna atvinnurekendur á það
tjón sem verkföll hafa allajafnan
í för með sér, þannig að þeir hafi
farið að hugsa sinn gang.
Þetta kennir mönnum kannski
að varast ofurviðkvæmni gagn-
vart yfirlýsingum. Því í mörgum
tilfellum eru umdeildustu yfir-
Iýsingar aðeins hnegg í vindinn
og áhrif þeirra, ef einhver eru, til
góðs eða ills, ófyrirsjáanleg.
Forysta VMSI
reið ráðhernim
V iBJiusiadnm tt
nry aJTÖrra-fil tll þr«
aA ni Biínnuju al
cjccjjilríJ aA liBA
in£jbotAlDO, ttílt
BJAm So*toJðrt**AO
/ornuAur Elnl ojju.
E j> botaa tkLrrt I
hrm vr<i» wn»
mti* fkil
*fœ«r Mttotf illl I
þtuum ríuam, *rjir
UáWUrAjírímuoa.
—•W I
\: i,......
Vj&ftr
spujPqi
svaira ö
Afhverju erDavíðsvona
óvinsæll?
(Davíð Oddsson er óvinsælasti
stjómmálamaður þjóðarinnar
aðmati 47% þeirra sem taka
afstððu í nýrri skoðanakönnun
DV.)
GuðlaugurÞórÞórðarson
„Menn geta ekki
alltaf verið á
toppnum. Það
hefur þó verið
óþægilegra heldur
en hitt fyrir Davíð
að vera í ati við
Garðar Sverrisson, formann Or-
yrkjabandalags Islands en í þeirri
umræðu hafa menn ekki rætt efn-
isatriði - og aldrei hefur þótt til
fylgis fallið að vera að deila við
menn sem eru í embætti einsog
þeim sem Garðar gegnir. En síðan
vil ég líka minna á að í þessari DV
könnun mælist Davíð líka vinsæl-
asti stjórnmálamaðurinn og það
þarf talsvert til að halda þeirri
stöðu ár eftir ár.“
Einar Skúlason
formaðurSambands ungra framsóknar-
„Davíð virðist eiga
það til að tala
óvarlega um
menn og málefni
og það fellur ekki
í kramið hjá fólki.
En Davíð er líka
vinsælasti stjórnmálamaður lands-
ins og það sýnir vinnulega styrk-
leika hans.“
manna.
borgaifidltníi.
Vilborg Gunnarsdóttir
bæjarfulltnU Sjálfstæðisflokksins á Ak-
„Sá stjórnmála-
maður sem er vin-
sæll á oft marga
andstæðinga líka.
Eg met menn æv-
inlega eftir verk-
um þeirra og ég
held að fylgi flokksins í skoðana-
könnunum um þessar mundir í
takt við kjörfylgi sé merki um hve
sterkur leiðtogi Davíð er. Annars
tek ég könnunum sem þessum
með ákveðnum fyrirvara.“
Óskar Guðmundsson
„Greinilegt er að
sól konungs er að
hníga til viðar - en
lengi hefur hún
verið í hádegis-
stað. Það eru fá-
dæmi hve stjórn-
Davíð Oddsson
hefur verið lengi með mikil völd og
áhrif í íslensku þjóðlífi. A hinn
bóginn fylgir miklu valdi ævinlega
ótti og því miður hefur það gerst í
okkar þjóðfélagi að menn hafi ver-
ið hræddir til hlýðni og þagnað og
þar með hefur lýðræðislegt ferli
orðið þeim mun snautlegra. í
þessu efni er ekki við Davíð einan
að sakast - ekki síður okkur hin.
Trú mín er sú að á síðustu vikurn
hafi tjöldin fallið í því leikriti sem
ber meiri keim af hirðleikum sól-
konunga en hvundagsbaráttu
venjulegs fólks. Óbilgirni valda-
mannsins gagnvart leiðtoga Ör-
yrkjabandalagsins var slíkt að þjóð-
inni ofbauð. Og nú fer að kortast
saga míns góða herra Davíðs
Oddssonar og þá loks hlýtur að
taka við tímabilið sem við mörg
höfum verið að bíða eftir í heila
öld, tímabil jafnaðarstefnunnar."
blaðamaður.
málamaðurinn
ureyn.